Sadru'l-Efâdil el-Kâsım b. el-Hüseyin el-Harezmî ve Nahivdeki yöntemi
Sadru'l-Efadil Al-Kasim b. Al-Hussein Al-Harezmî and his method in Nahw
- Tez No: 850052
- Danışmanlar: DOÇ. DR. EYUP AKŞİT
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Biyografi, Dilbilim, Biography, Linguistics
- Anahtar Kelimeler: Harezmî, Arap Dili ve Edebiyatı, Nahiv, et-Tahmîr, Khwarezmî, Arabic Language and Literature, Nahiv, et-Tahmîr
- Yıl: 2024
- Dil: Türkçe
- Üniversite: İzmir Katip Çelebi Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Temel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 123
Özet
Bu çalışmada Harezm bölgesinde yaşamış Türk asıllı bir dil âlimi olan Harezmî(ö. 617/1220)'nin hayatı, eserleri ve nahiv alanındaki görüşleri ve yöntemi klasik kaynaklar ve eserleri üzerinden örneklerle tahlil edilmeye çalışıldı. Harezmî, büyük dilci Zemahşerî(ö. 538/1144)'den hemen sonra yaşamış, onun öğrencisi Mutarrizî(ö. 610/1213)'den ders almış, kendi devrinde Arap dili alanında temayüz etmiş önemli bir şahsiyettir. İlk ilim tahsilini doğduğu yer olan Harezm'de tamamlayan Harezmî daha sonra Buhâra medreselerine intisap etmiş, dönemin Türkistan'daki geleneklerine tabi olarak Arap dili ve edebiyatı ile şiire yönelmiş; dil, edebiyat, şiir, nazım dersleri almış, fesahat ve belagat ilmini öğrenmiştir. Böylelikle devrinin en önemli dil âlimlerinden biri haline gelmiştir. Öyle ki çağdaşı olan âlimler onu el-Asmaî(ö. 216/831) veya Câhız(ö. 255/869)'dan geri görmeyip üstün görmüşler,“el-İmâm”ve“Sadru'l-Efâdil (İlimde yücelerin yücesi)”gibi unvanlarla tavsif ederek ona hürmet etmişlerdir. Hayatı boyunca ilmi her şeyden üstün gören Harezmî(ö. 617/1220), maaş karşılığı sarayda ders verme ve şiir söyleme tekliflerini reddetmiştir. Geçimini nasıl sağladığı sorulduğunda ailesinden kendisine kalan mirası kanaatle harcadığını ve bunun da kendisine kâfi geldiğini ifade etmiştir. Ayrıca şiiri ve nesri para için değil gönül coşkusu olarak söylediğini hatta tanınmamak için mahlas kullandığını belirtmiştir. Telif ettiği 20 eserin yarısı nahivle alakalı olan Harezmî(ö. 617/1220), çalışmamızın da ana kaynağı olan en önemli eseri“et-Tahmîr”isimli eserini 30 yılda tamamlamıştır. Taklitten nefret eden, hep orijinallik peşinde olan bir karaktere sahiptir. Öyleki daha önce dile getirilmemiş 20'ye yakın nahiv görüşü beyan etmiştir. Hayatını tamamen ilimle meşgul olmaya adayan Harezmî(ö. 617/1220), 62 yaşındayken doğduğu yer olan Harezm'de Moğolların saldırıları sonucu h. 617 yılında Moğollar tarafından şehit edilmiştir.
Özet (Çeviri)
In this study, the life, works, views and method in the field of syntax of Harezmî (d. 617/1220), a language scholar of Turkish origin who lived in the Khwarezm region, were tried to be analyzed with examples from classical sources and his works. Khwarazmî is an important figure who lived right after the great linguist Zamakhshari (d. 538/1144), took lessons from his student Mutarrizî (d. 610/1213), and distinguished himself in the field of Arabic language in his time. Having completed his primary education in his birthplace, Khwarezm, Khwarezmî later attended Bukhara madrasahs and turned to Arabic language and literature and poetry, following the traditions of the period in Turkestan; He took language, literature, poetry and verse lessons and learned the science of eloquence and eloquence. Thus, he became one of the most important language scholars of his time. So much so that his contemporary scholars did not regard him as inferior to al-Asmaî (d. 216/831) or Câhiz (d. 255/869), but saw him as superior, and called him“el-Imâm”and“Sadru'l-Efâdil (The greatest of the great in knowledge)”. They respected him by describing him with titles such as. Khwarazmî (d. 617/1220), who considered science superior to everything else throughout his life, rejected offers to give lectures and sing poetry in the palace in return for a salary. When asked how he made a living, he stated that he spent the inheritance inherited from his family contentedly and that this was enough for him. He also stated that he wrote poetry and prose not for money, but out of enthusiasm, and even used a pseudonym to avoid being recognized. Harezmî (d. 617/1220), half of the 20 works he wrote were related to grammar, completed his most important work,“et-Tahmîr”, which is the main source of our study, in 30 years. He has a character that hates imitation and always seeks originality. So much so that he expressed nearly 20 syntactic views that had not been expressed before. Harezmî (d. 617/1220), who devoted his life entirely to being occupied with science, was 62 years old as a result of the attacks of the Mongols in his hometown, Khwarezm. He was martyred by the Mongols in 617.
Benzer Tezler
- Sadru'l-İslam'da edebi çevre (1-41/622-661)
The Literary media in the early Islamic period (1-41/622-661)
ÖMER ÜNAL
- شعراء الدعوة الإسلامية في صدر الإسلام دراسة أسلوبية مقارنة
Sadru'l-İslam döneminde İslam'a davet eden şairler
ABDULHAMEED MOHAMMED HAJI
Yüksek Lisans
Arapça
2016
Doğu Dilleri ve EdebiyatıBingöl ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. OUSAMA EKHTIAR
- Cahiliye Döneminde ve Sadru'l-İslam Döneminde hitabet
Rhetoric in Sadru'l-İslamic and Jahiliyyah Period
NESİM SÖNMEZ
Doktora
Türkçe
2013
Doğu Dilleri ve EdebiyatıAtatürk ÜniversitesiDoğu Dilleri ve Edebiyatları Ana Bilim Dalı
PROF. DR. NEVZAT HAFİS YANIK
- İslam'ın doğuş dönemi (Sadru'l-Islam) Arap edebiyatında mecaz sanatı
The art of metaphor in Arabic literature during the birth of Islam (Sadr Al-Islam)
HASAN SARRAOĞLU
Yüksek Lisans
Türkçe
2007
DinHarran ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
Y.DOÇ.DR. AHMET ASLAN
- Koca Râgıb Mehmed Paşa ve 'Hâşiye Ala Tefsiri'l-Kâdî el-Beydâvî' adlı eserinin tahlili
An Analysis on Koca Rāgib Mehmed Pasha and his work 'Hāshiya Alā Tafseer al-Kādī al-Baydāwī'
MELEK MOLLAİBRAHİMOĞLU
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
Dinİstanbul ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. HİDAYET AYDAR