Açımlayıcı faktör analizinde kullanılan faktör döndürme tekniklerinin karşılaştırılması
A comparison of factor rotation techniques within exploratory factor analysis
- Tez No: 850372
- Danışmanlar: PROF. DR. DEVRİM ALICI
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Eğitim ve Öğretim, Education and Training
- Anahtar Kelimeler: Exploratory factor analysis, Factor rotation techniques, Promax rotation, Varimax rotation, Oblimin rotation
- Yıl: 2023
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Mersin Üniversitesi
- Enstitü: Eğitim Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Eğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Eğitimde Ölçme ve Değerlendirme Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 60
Özet
Bu çalışmada psikolojik yapıların ölçülmesi amacıyla geliştirilen ölçme araçlarının yapı geçerliğini ortaya koymada sıklıkla kullanılan açımlayıcı faktör analizinde farklı döndürme tekniklerinin incelenmesi amaçlanmıştır. Bu amaçla, literatürde en sık karşılaşılan dik döndürme tekniklerinden varimax döndürme tekniği, eğik döndürme tekniklerinden direct oblimin döndürme tekniği ve hem dik hem de eğik döndürme tekniği olan promax döndürme tekniğinin karşılaştırılması kararlaştırılmıştır. Araştırmanın verilerini Uluslararası Öğrenci Değerlendirme Programı (PISA) 2018 uygulamasına Türkiye'nin 12 bölgesindeki 186 okuldan katılan 6890 öğrencinin öğrenci anketlerinde yer alan dörtlü Likert tipi 25 tutum maddesine verdiği yanıtlar oluşturmuştur. Araştırma verilerinin analizinde öncelikle açımlayıcı faktör analizinin temel varsayımları test edilmiş, ardından temel bileşenler analizi (TBA) yardımıyla analiz gerçekleştirilmiştir. Analiz sonucunda döndürme öncesi altı faktörlü bir yapı elde edilmiştir. Elde edilen yapı için varimax, promax ve oblimin döndürme teknikleri uygulanmıştır. Bu incelemeler sonucunda, döndürme yapılmadan elde edilen yapı ile döndürme teknikleri uygulandıktan sonra elde edilen yapılar arasında büyük farklılıklar gözlemlenmiştir. Döndürme yapılmadan çıkan sonuçlarda karmaşık bir yapı ortaya çıkarken, üç döndürme sonrasında da Thurstone'un basit yapısına uygun sonuçlar elde edilmiştir. Çalışmanın bulguları, farklı döndürme teknikleri uygulandığında maddelerin yük değerleri değişmekle birlikte, maddelerin ait olduğu faktörlerin ve her faktördeki madde sayılarının aynı kaldığını ortaya koymuştur. Bu bulgulara göre, araştırmacıların, açımlayıcı faktör analizi (AFA) uygulamasında eldeki veri grubuna uygun olan bir faktör döndürme tekniğine başvurması önerilebilir.
Özet (Çeviri)
In this study, it was aimed to examine different rotation techniques in exploratory factor analysis, which are frequently used to reveal the construct validity of measurement tools developed to measure psychological structures. For this purpose, it was decided to compare the most common upright rotation techniques in the literature, varimax rotation technique, the direct oblimin rotation technique, one of the oblique rotation techniques, and the promax rotation technique, which is both an orthogonal and oblique rotation technique. The data of the research consisted of the responses of 6890 students who participated in the Program for International Student Assessment (PISA) 2018 application from 186 schools in 12 regions of Turkey to 25 four-point Likert-type attitude items in the student surveys. In the analysis of the research data, the basic assumptions of exploratory factor analysis were first tested, and then the analysis was carried out with the help of principal component analysis (PCA). As a result of the analysis, a six-factor structure was obtained before rotation. Varimax, promax and oblimin rotation techniques were applied to the resulting structure. As a result of these investigations, major differences were observed between the structure obtained without rotation and the structures obtained after applying rotation techniques. While a complex structure emerged in the results without rotation, results consistent with Thurstone's simple structure were obtained after three rotations. The findings of the study revealed that although the load values of the items changed when different rotation techniques were applied, the factors to which the items belonged and the number of items in each factor remained the same. According to these findings, it may be recommended that researchers use a factor rotation technique that is suitable for the data group in the exploratory factor analysis (EFA) application.
Benzer Tezler
- Açımlayıcı faktör analizinde kullanılan faktör çıkartma yöntemlerinin karşılaştırılması
The comparison of factor extraction strategies used in exploratory factor analysis
HAYDAR KARAMAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2015
Eğitim ve ÖğretimHacettepe ÜniversitesiEğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. DERYA ÇOBANOĞLU AKTAN
- İngilizce öğretmenlerinin mesleki yeterlikleri: Bir ölçek geliştirme çalışması
Professional competencies of english language teachers: A study of developing scale
ÖZLEM GÜNAL
Yüksek Lisans
Türkçe
2014
Eğitim ve ÖğretimGaziosmanpaşa ÜniversitesiEğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. ZEHRA NUR ERSÖZLÜ
- Girişimcilik temelinde alternatif bir finansman modeli olan kitle fonlaması ve Türkiye'deki yatırımcılarına yönelik bir araştırma
Crowdfunding as an alternative financial model based on entrepreneurship and an investigation for investors in Turkey
FARUK ŞAHAP
- Satır dönüşümsel sistemik terapi modeline dayalı stres altında kullanılan başa çıkma duruşları ölçek geliştirme çalışması
A scale development study on coping stances under stress based on the satir transformational systemic therapy model
YEŞİM KILIÇASLAN
- Girişimci ve yenilikçi davranışların oluşumunda kişilik özelliklerinin etkisi: psikolojik sermayenin aracı rolü
The effect of personality characteristics in the formation of entrepreneurial and innovative behaviors: the role of psychological capital
AYNUR CİNER
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
İşletmeKütahya Dumlupınar Üniversitesiİşletme Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ YAVUZ SELİM DÜGER