Farkındalık Temelli Psikoeğitim Programının yabancı uyruklu öğrencilerle çalışan öğretmenlerin psikolojik sağlamlık, tükenmişlik ve eşduyum yorgunlukları üzerindeki etkisi
The effect of Mindfulness-Based Psychoeducation Program on psychological resilience, burnout and empathy fatigue of teachers working with foreign students
- Tez No: 850390
- Danışmanlar: PROF. DR. BURHAN ÇAPRİ
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Eğitim ve Öğretim, Education and Training
- Anahtar Kelimeler: Farkındalık Temelli Psikoeğitim Programı, Psikolojik Sağlamlık, Tükenmişlik, Eşduyum Yorgunluğu, Awareness-Based Psychoeducation Program, Resilience, Burnout, Compassion Fatigue
- Yıl: 2023
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Mersin Üniversitesi
- Enstitü: Eğitim Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Aile Eğitimi ve Danışmanlığı Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 114
Özet
Bu araştırmanın amacı, farkındalık temelli terapilere dayalı olarak geliştirilen Farkındalık Temelli Psiko-Eğitim Programı'nın yabancı uyruklu öğrencilerle temas halindeki öğretmenlerin psikolojik sağlamlıkları, tükenmişlikleri ve eşduyum yorgunlukları üzerindeki etkisini sınamaktır. Bu araştırma, farkındalık temelli yaklaşımlar temel alınarak hazırlanan Farkındalık Temelli Psiko-Eğitim Programının yabancı uyruklu öğrencilerle temas halindeki öğretmenlerin psikolojik sağlamlıklarını arttırma, tükenmişlik ve eşduyum yorgunluğu düzeylerini azaltmayı hedefleyen öntest- sontest- izleme ölçümlerini içeren kontrol gruplu 2x3 karışık (split plot) ölçümler için yarı deneysel desene göre tasarlanmış bir çalışmadır. Araştırmanın çalışma grubunu 2022-2023 eğitim öğretim yılında Mersin İl Milli Eğitim Müdürlüğüne bağlı bir ortaokulda görev yapan ve yabancı uyruklu öğrencilerle temas halindeki 9'u (7 kadın, 2 erkek) deney ve 9'u (7 kadın, 2 erkek) kontrol grubunda olmak üzere toplam 18 gönüllü öğretmen oluşturmaktadır. Araştırmada deney grubuna 8 oturumluk Farkındalık Temelli Psiko-Eğitim Programı uygulanırken; kontrol grubuna herhangi bir müdahalede bulunulmamıştır. Deney grubuyla, haftada bir gün ve her bir oturum 120 dakika olmak üzere toplamda 8 oturum gerçekleştirilmiştir. Katılımcılara psiko-eğitim programının uygulanmasından önce öntest, psiko-eğitim programı uygulandıktan sonra sontest ve 3 ay sonrasında da izleme testi yapılmıştır. Program ve uygulamaların etkililiğine yönelik deney grubundaki katılımcılarla odak grup görüşmesi yapılmıştır.“Kısa Psikolojik Sağlamlık Ölçeği (KPSÖ)”,“Tükenmişlik Ölçeği”,“Eşduyum Yorgunluğu Ölçeği”ve grup uygulamalarının etkililiğine ilişkin katılımcıların görüşleri için araştırmacı tarafından hazırlanan“Odak Grup Görüşme Formu”kullanılan çalışmada, hem nicel hem de nitel araştırma yöntemlerinin beraber kullanıldığı karma araştırma yönteminden yararlanılmıştır. Araştırmada veri toplama aracı olarak“Kişisel Bilgi Formu”,“Çalışanlar İçin Yaşam Kalitesi Ölçeği”,“Kısa Psikolojik Sağlamlık Ölçeği”ve“Odak Grup Görüşmesi Formu”kullanılmıştır. Araştırmanın amaçları doğrultusunda gerçekleştirilen nicel verilerin analizinde 2 (deney ve kontrol) x 3 (öntest, sontest, izleme ölçümü) karışık (split-plot) ölçümler için iki faktörlü ANOVA analizinden yararlanılmıştır. Bu analiz sonucunda, gruplar arasında ölçümlere bağlı olarak anlamlı bir farkın hangi gruplar arasında olduğunu belirlemek için Wilks Lamda İstatistiği kullanılarak analiz edilmiş ve bu anlamlı farkın kaynağını belirlemek amacıyla,“Bonferonni uyumlu çoklu karşılaştırmalar”testi uygulanmıştır. Buna ek olarak, etki büyüklüğünü belirlemek için eta kare (η2) değerine bakılmıştır. Araştırmanın odak grup görüşmesinden elde edilen nitel verilerin analizinde ise toplanan verileri açıklayabilecek kavramlara ve ilişkilere ulaşmak amacıyla içerik analizinden yararlanılmıştır. Araştırma sonucunda, Farkındalık Temelli Psiko-Eğitim Programı'na katılan deney grubu katılımcıları ve kontrol grubu katılımcılarının“Kısa Psikolojik Sağlamlık Ölçeği (KPSÖ)”puanlarına ait sontest puan ortalamalarında deney grubu lehine anlamlı bir fark olduğu ve bu farkın deneyin bitiminden 3 ay sonra yapılan izleme ölçümünde de devam ettiği bulunmuştur. Benzer şekilde, Tükenmişlik Ölçeği“ ve ”Eşduyum Yorgunluğu Ölçeği“ puanlarına ait sontest puan ortalamalarında deney grubu lehine anlamlı bir fark olduğu ve bu farkın deneyin bitiminden 3 ay sonra yapılan izleme ölçümünde de devam ettiği bulunmuştur. Araştırmanın nitel sonuçlarından, programın katkılarına yönelik katılımcılar, programın kendilerine katkıları olduğunu ve nedenleri olarak da zaman, kontrol, duygu yönetiminde bedene odaklanmada artış, dönüşüm ve derinleşebilme becerilerini elde ettiklerini; kabul, ilişkiler, farkındalık, olumlu etkiler yönünden kazanımlar elde ettiklerini belirtmişler. Programın psikolojik sağlamlık, tükenmişlik ve eşduyum yorgunluklarına olan etkilerine ilişkin katılımcılar, amaca uygun bir şekilde programın, psikolojik sağlamlıklarını artırdığı ve tükenmişlik ile eşduyum yorgunluklarını azalttığı yönünde yorumlarını belirtmişlerdir. En çok yararlandıkları oturumlara ilişkin katılımcılar; ”Oturumların Tamamından“ faydalandıkları, sıklık sırasına göre de ardından ikinci (Stres ve Stresle Olan İlişkimiz), üçüncü (Düşüncelerimizin Farkında mıyız?), dördüncü (Düşüncelerimizin Farkında mıyız?) ve altıncı (Kabul) oturumu belirtmişlerdir. Katılımcılar en çok faydalandıkları etkinlikleri ise; ”Beden Taraması“ etkinliğinden en çok yararlandıkları görülmekle birlikte ”Oturma meditasyonu“, ”Kuru Üzüm Egzersizi“ ve ”Şefkat Meditasyonu" etkinlikleri olarak belirtmişlerdir. Katılımcıların eğitim sürecinde kazandığı kendilerine ilişkin farkındalıklar ve karşılanan ihtiyaçlarına bakıldığında; kendinin farkına varma (duygu, düşünce, sınırlar), duygusal yoğunluk içerisindeyken (özellikle olumsuz duygular-sıkışmışlık hissi) bedene dönebilme, an'da kalmanın önemini anlamış olma, kendini kabul, olumlu duyguları daha fazla deneyimleyerek (rahatlık, sakinlik, yargılamama) çözüm üretebilme, bilmekten yapabilmeye geçme durumlarının farkındalığına eriştiklerini belirtmişlerdir. Katılımcıların programın etkililiğine yönelik değerlendirmelerine bakıldığında; odak grup görüşmesine dahil olan katılımcıların tamamının değerlendirmeleri programı etkili buldukları yönünde olmuştur. Katılımcıların, farkındalık temelli psiko-eğitim programını etkili bulmalarına yönelik en sık ifade ettikleri sebepler ise; kişisel ve mesleki farkındalık, iyi hissetme, grup paylaşımları ve yeni bakış açısı geliştirme şeklinde olmuştur. Katılımcılar programın günlük yaşam ve ilişkilerine olan katkılarının duygular, ilişkiler, otokontrol, kişisel farkındalık alanlarında olduğunu belirtmişlerdir. Son olarak katılımcıların tamamına yakını, psiko-eğitim programı ve etkilerine ilişkin eklemek istedikleri herhangi bir düşüncelerinin olmadığını belirtirken katılımcılardan bir kişi de psiko-eğitim programı ve etkilerine ilişkin; programın biraz daha uzun sürmesi, programın farklı ortamlarda yapılması, programın teorik kısmında katılımcılara da görev verilmesi şeklinde önerilerini belirtmiştir.
Özet (Çeviri)
The purpose of this research is to examine the impact of the Mindfulness-Based Psycho-Education Program developed based on awareness-based therapies on the psychological resilience, burnout, and empathy fatigue of teachers in contact with foreign national students. The study is designed as a quasi-experimental research with a control group using a 2x3 mixed (split-plot) design, including pretest-posttest-follow-up measurements, aiming to increase the psychological resilience of teachers in contact with foreign national students and reduce empathy fatigue and burnout levels through the Mindfulness-Based Psycho-Education Program prepared based on mindfulness-based approaches. The study group consists of 18 volunteer teachers, 9 in the experimental group (7 females, 2 males) and 9 in the control group (7 females, 2 males), working in a secondary school affiliated with the Mersin Provincial Directorate of National Education during the 2022-2023 academic year. The experimental group received an 8-session Mindfulness-Based Psycho-Education Program, while no intervention was applied to the control group. The sessions were conducted once a week, with each session lasting 120 minutes. Participants underwent pretest before the implementation of the psycho-education program, posttest after the program, and a follow-up test 3 months later. A focus group interview was conducted with the participants in the experimental group to assess the effectiveness of the program and practices. Quantitative and qualitative research methods were employed together in this mixed-methods study. Data were collected using a“Personal Information Form,”“Quality of Life Scale for Employees,”“Short Psychological Resilience Scale,”and a“Focus Group Interview Form”prepared by the researcher to gather participants' opinions on the effectiveness of group applications. Two-way ANOVA analysis for 2 (experimental and control) x 3 (pretest, posttest, follow-up measurement) mixed (split-plot) measurements was used to analyze quantitative data, and Wilks Lambda Statistic was used to determine significant differences between groups. Additionally, the Bonferroni-corrected multiple comparisons test was applied to identify the source of significant differences, and eta squared (η²) was examined to determine the effect size. Qualitative data obtained from the focus group interview were analyzed using content analysis to reach concepts and relationships that could explain the collected data. The results of the research indicate a significant difference in favor of the experimental group in the posttest scores of the“Short Psychological Resilience Scale (SPRS)”compared to the control group, and this difference persists in the follow-up measurement conducted 3 months after the end of the experiment. Similarly, there was a significant difference in favor of the experimental group in the posttest scores of the“Burnout Scale”and“Empathy Fatigue Scale,”and this difference continued in the follow-up measurement conducted 3 months after the end of the experiment. According to the qualitative results of the study, participants acknowledged the contributions of the program, stating that they gained benefits in terms of time management, control, increased focus on the body in emotional regulation, and the acquisition of transformation and deepening skills. Participants reported gains in acceptance, relationships, awareness, and positive effects. They emphasized that the program contributed to increasing psychological resilience and reducing burnout and empathy fatigue in line with the goals of the research. Regarding the most beneficial sessions, participants mentioned benefiting from all sessions, with the highest emphasis on the session on“Body Scan,”followed by the sessions on“Sitting Meditation,”“Raisin Exercise,”and“Loving-Kindness Meditation”in order of frequency. Participants identified awareness of oneself (emotion, thought, boundaries), the ability to turn to the body in emotional intensity (especially negative emotions and feelings of constriction), understanding the importance of staying in the present moment, self-acceptance, and the ability to generate solutions by experiencing positive emotions (comfort, calmness, non-judgment) as awareness gained during the education process. Regarding the evaluation of the effectiveness of the program, all participants included in the focus group interview found the program effective. The most frequently expressed reasons for finding the mindfulness-based psycho-education program effective were personal and professional awareness, feeling good, group sharing, and developing a new perspective. Participants stated that the contributions of the program to daily life and relationships were in the areas of emotions, relationships, self-control, and personal awareness. Finally, nearly all participants mentioned that they had no additional thoughts to add about the psycho-education program and its effects, while one participant suggested that the program could be slightly longer, conducted in different settings, and involve participants in the theoretical part of the program.
Benzer Tezler
- Farkındalık temelli psikoeğitim programının ergenlerin dikkat kontrol ve farkındalık düzeylerine etkisi
The effect of the mindfulness-based psychoeducation program on attention control and mindfulness levels of adolescents
ÇİĞDEM GÜLDEN
Doktora
Türkçe
2022
Eğitim ve ÖğretimAnkara ÜniversitesiEğitimde Psikolojik Hizmetler Ana Bilim Dalı
PROF. DR. İLHAN YALÇIN
- Farkındalık temelli psikoeğitim programının üniversite öğrencilerinin duygusal yeme, kontrolsüz yeme ve duyguları yönetme becerileri üzerindeki etkisi
The effect of mindfulness based psychoeducation program on university students' emotional eating, uncontrolled eating and emotions management skills
MERVE TÜRK
Yüksek Lisans
Türkçe
2018
Eğitim ve ÖğretimAkdeniz ÜniversitesiEğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. SAKİNE GÜLFEM ÇAKIR
- Bilinçli farkındalık temelli psikoeğitim programının bipolar bozukluk tanılı hastaların algılanan stres düzeyi ve duygu düzenleme stratejilerine etkisi
The effect of a mindfulness based psycoeducation program on the perceived stress level and emotion regulation strategies of patients diagnosed with bipolar disorder
SONGÜL NİDA KAPLAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
HemşirelikGaziantep ÜniversitesiHemşirelik Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ DERYA ÖZBAŞ GENÇARSLAN
- Bilinçli farkındalık temelli psikoeğitim programının ergenlerin bilinçli farkındalık ve problemli çevrim içi oyun oynama düzeylerine etkisi
The effect of mindfulness-based psychoeducation program on adolescent' mindfulness and problematic online gaming
SEYHAN BEKİR
Doktora
Türkçe
2024
Eğitim ve ÖğretimBursa Uludağ ÜniversitesiEğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. FİLİZ GÜLTEKİN
- Bilinçli farkındalık temelli ergenlere yönelik psikoeğitim programının karakter güçleri, bilinçli farkındalık ve akademik başarı gelişimine etkisinin incelenmesi
The effect of the mindfulness based adolescent psychoeducation program on character strengths, mindfulness and academic success
ŞEYMA GÜLDAL
Doktora
Türkçe
2019
Eğitim ve ÖğretimMarmara ÜniversitesiEğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. AYŞİN SATAN
DOÇ. DR. RAZİYE BİLGE UZUN