Otizm spektrum bozukluğu olan çocukların babalarına sunulan ETEÇOM programı çevrimiçi grup müdahalesinin etkililiği
The effectiveness of the ETEÇOM online group intervention program offered to fathers of children with autism spectrum disorder
- Tez No: 850469
- Danışmanlar: PROF. DR. İBRAHİM HALİL DİKEN
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Eğitim ve Öğretim, Education and Training
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2024
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Eskişehir Osmangazi Üniversitesi
- Enstitü: Eğitim Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Özel Eğitim Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 200
Özet
Bu araştırmanın amacı, okul öncesi dönemdeki Otizm Spektrum Bozukluğu (OSB) olan çocukların babalarına aile merkezli bir erken müdahale programı olan“Etkileşim Temelli Erken Çocukluk Müdahale Programı”(ETEÇOM)'u çevrimiçi ve grup eğitimi şeklinde uygulayarak babalar ile çocukları üzerindeki etkililiğini araştırmaktır. Ön test- son test kontrol gruplu deneysel desen ile yürütülen çalışmada 20 baba-çocuk çifti yansız atama ile deney ve kontrol grubuna ayrılmıştır. Araştırmanın bağımsız değişkeni ETEÇOM programının çevrimiçi ve grup eğitimi şeklinde uygulanmasıdır. Araştırmanın bağımlı değişkenleri ise a) babaların nitelikli etkileşim davranışları, b) babaların ETEÇOM ebeveyn stratejilerini kullanma becerileri, c) çocukların nitelikli etkileşim davranışları, d) çocukların ETEÇOM temel davranışlarını kullanma becerileri, e) çocukların sosyal etkileşim davranışları ve f) deney grubundaki babaların ve çocukların annelerinin araştırmaya ilişkin görüşleridir. Araştırmadaki bağımlı değişkenler için farklı veri toplama araçları kullanılmıştır. Babaların etkileşim davranışlarını ölçmek için Ebeveyn Davranışlarını Değerlendirme Ölçeği (EDDÖ-TV); babaların ETEÇOM stratejilerini kullanma düzeylerini ölçmek için Ebeveyn Strateji Profili (ESP); çocukların, etkileşim davranışlarını ölçmek için Çocuk Davranış DeğerIendirme Ölçeği (ÇDDÖTV); çocukların ETEÇOM temel davranışlarını sergileme düzeylerini ölçmek için Temel Davranış Profili (TDP); çocukların sosyal etkileşim düzeylerini ölçmek için Sosyal Etkileşimi Değerlendirme Aracı (EKDF-TV) ile veri toplanmıştır. Ayrıca deney grubundaki babaların ve annelerden memnuniyet anketi ve yarı yapılandırılmış görüşmeler aracılığıyla sosyal geçerlik verisi alınmıştır. Araştırma verilerinin analizi sonucunda OSB olan çocukların babalarına sunulan ETEÇOM programı çevrimiçi grup müdahalesine dahil olan babalarının nitelikli yetişkin davranışlarını ve ebeveyn stratejilerini, çocuklarıyla kurdukları etkileşimlerde istendik ve istatiksel olarak anlamlı düzeyde farkla kullanabildikleri görülmüştür. Ayrıca ETEÇOM programı çevrimiçi grup müdahalesine katılan babaların çocukları da ebeveynlerinin davranışlarındaki değişimler sonucunda temel etkileşim davranışlarında ve sosyal etkileşim becerilerinde istatiksel olarak anlamlı ilerlemeler kaydetmiştir. Aynı zamanda ETEÇOM programı çevrimiçi grup müdahalesine katılan babalar ve bir dış göz olarak anneler, uygulanan bu programdan yüksek düzeyde memnun olduklarını belirtmişlerdir. Araştırmada elde edilen bulgular, OSB olan çocuklarla babalarının etkileşim örüntülerini inceleyen, ETEÇOM programının etkilerini araştıran, ebeveyn koçluğu ile sunulan çevrimiçi müdahalelerin etkililiğini araştıran ve babaların müdahale sürecine katılımda yaşadığı sorunları inceleyen araştırmaların bulguları ile benzerlik göstermektedir. İleri araştırmalara ve uygulamalara yönelik öneriler çalışmanın sonunda sunulmuştur.
Özet (Çeviri)
The aim of this study was to investigate the effectiveness of the ETEÇOM online group intervention program offered to fathers of preschool children with Autism Spectrum Disorder (ASD). In the study conducted with pretest-posttest control group experimental design, 20 father-child pairs were randomly assigned to the experimental and control groups. The independent variable of the study was the implementation of the ETEÇOM program as online and group training. The dependent variables of the study were a) fathers' interactional behaviors, b) fathers' ability to use ETEÇOM strategies, c) children's interactional behaviors, d) children's ability to use ETEÇOM pivotal behaviors, e) children's social interaction behaviors, and f) opinions of the fathers and mothers of the children in the experimental group about the program and its effectiveness. Different data collection tools were used for the dependent variables in the study. Data were collected with the Turkish Version of Maternal Behavior Rating Scale (MBRS-TV) to measure fathers' interactional behaviors; Parent Strategy Profile (PSP) to measure fathers' level of use of ETEÇOM strategies; Turkish Version of Child Behavior Rating Scale (CBRSTV) to measure children's interactional behaviors; Pivotal Behavior Profile (PBP) to measure children's pivotal behaviors; and Social Interaction Assessment Instrument (SIAI-TV) to measure children's level of social interaction. In addition, social validity data were collected from the fathers and mothers in the experimental group through a satisfaction questionnaire and semi-structured interviews. As a result of the analysis of the research data, it was observed that the fathers of children with ASD who participated in the ETEÇOM program online group intervention were able to use quality adult behaviors and parenting strategies at the desired level in their interactions with their children. In addition, targeted children also made progress in pivotal behaviors and social interaction behaviors as a result of changes. At the same time, fathers who participated in the online group ETEÇOM program and mothers as an outside observer reported high levels of satisfaction with the program. The findings of the study were similar to the studies that examined the interaction patterns of fathers with children with ASD, investigated the effects of the ETEÇOM program, investigated the effectiveness of online interventions offered through parent coaching.
Benzer Tezler
- Anne-babalara sunulan otizm spektrum bozukluğu gösteren çocuklara yönelik ayrık denemelerle öğretim programının (ADÖSEP) etkililiği
Effectiveness of discrete trial teaching training program for parents of children with autism spectrum disorder
EMRE ÜNLÜ
Doktora
Türkçe
2012
Eğitim ve ÖğretimAnadolu ÜniversitesiZihin Engellilerin Öğretmenliği Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. SEZGİN VURAN
- Öğretmen adaylarınca hazırlanan ve sunulan sosyal öykülerin otizm spektrum bozukluğu olan çocukların sosyal becerileri edinmeleri üzerindeki etkisi
The effects of preservice teachers generated and delivered social stories on the acquistion of social skills of children with autism spectrum disorders
DİLAY AKGÜN GİRAY
Yüksek Lisans
Türkçe
2015
Eğitim ve ÖğretimAnadolu ÜniversitesiÖzel Eğitim Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. YASEMİN ERGENEKON
- 2-6 yaş arasında Otizm Spektrum Bozukluğu tanılı çocuğu olan annelerin özel eğitim ve rehabilitasyon merkezlerinde sunulan hizmetlere ilişkin deneyimleri
Experiences of mothers with a child diagnosed with Autism Spectrum Disorder between 2-6 years of age with the services offered in special education and rehabilitation centers
MAŞALLAH ÖZER
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
Eğitim ve ÖğretimMarmara ÜniversitesiÖzel Eğitim Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ OKTAY TAYMAZ SARI
- Otizm spektrum bozukluğu olan çocuklara robot görünümüyle sunulan öğretimin ortak dikkat becerileri üzerindeki etkililiği
The effectiveness of teaching presented in robotic appearance on a joint attention skills for children with autism spectrum disorder
ÖZLEM DALGIN EYİİP
Doktora
Türkçe
2018
Eğitim ve ÖğretimAnadolu ÜniversitesiÖzel Eğitim Ana Bilim Dalı
PROF. DR. SEZGİN VURAN
- Otizm Spektrum Bozukluğu olan çocuklara toplumsal uyarı işaretlerinin öğretiminde eşzamanlı ipucuyla öğretim uygulamasının etkililiği
The effectiveness of simultaneous prompting in teaching social warning signs to children with Autism Spectrum Disorder
RABİA CEREN AÇIKGÖZ
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
Eğitim ve ÖğretimAnadolu ÜniversitesiÖzel Eğitim Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ELİF TEKİN İFTAR