Vitiligoya ilişkin toplumsal hastalık algısının vitiligolu bireylerin yaşam kaliteleri üzerinde iletişim temelli etkisi
People with vitiligo on their quality of life communication-based impact of societal disease perception of vitiligo
- Tez No: 851297
- Danışmanlar: PROF. DR. NAHİT ERDEM KÖKER
- Tez Türü: Doktora
- Konular: İletişim Bilimleri, Communication Sciences
- Anahtar Kelimeler: Hastalık Algısı, Yaşam Kalitesi, Sağlık İletişimi, Vitiligo, Karma Yöntem, Disease Perception, Quality of Life, Health Communication, Vitiligo, Mixed Metho
- Yıl: 2024
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Ege Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Halkla İlişkiler ve Tanıtım Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: İletişim Araştırmaları Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 192
Özet
Vitiligo hastalığı yüzyıllardır bilinen ancak oluşum sebebi bilinmeyen deride pigment kaybına bağlı olarak süt beyazı lezyonların oluştuğu bir cilt hastalığıdır. Bilinen diğer cilt hastalıkları gibi bulaşma, kaşıntı, döküntü gibi sıkıntılı durumlara sebebiyet vermemekte yalnızca görüntü bozukluğu oluşturmaktadır. Genellikle vitiligo hastalarının genel sağlık durumları iyidir ancak vitiligolu bireylerin psikolojileri, sosyal yaşamları, insanlarla iletişimleri ve yaşam kaliteleri etkilenmektedir. Vitiligo edinsel ya da kalıtsal olabilmektedir. Henüz bilinen bir tedavi yöntemi olmasa da hastanın yaşı, vitiligosunun yaşı ve vitiligonun başlangıç sebebine göre tedavide başarı oranları değişiklik göstermektedir. Bununla beraber; güneşten korunmak lezyonlu bölgelerin yanmamasına ve cilt renginin daha fazla koyulaşmayarak renk farkının artmamasına neden olmaktadır. Güneş koruyucuları ve kozmetikler vitiligonun artmasına ya da azalmasına neden olmamakla beraber tedavi yöntemlerini deneyenlerin tedavi süreçlerine de engel olmamaktadır. Yeni tedavi yöntemlerinin bulunması, toplumun bu hastalığı tanıması ve vitiligolu hastaların da bu durumun görüntü dışında bir sorun olmadığını algılamaları vitiligolu bireylerin yaşam kalitelerine katkı sağlayacaktır. Çalışma kapsamında vitiligoya ilişkin toplumsal hastalık algısının vitiligolu bireylerin yaşam kalitelerine nasıl etkilerinin olduğu değerlendirilecektir. Bu etkilerin tespit edilmesi hastaların yaşam kalitelerine etki eden hastalık algısının hastaların yaşamı açısından ne kadar önemli olduğu konusunda topluma yol gösterecektir. Cilt bir iletişim organıdır ve vücuttaki en büyük organdır. Bu nedenle insanların sosyal ilişkilerinde büyük bir yere sahiptir. Vitiligolu bireylerin iletişim süreçlerinde ne gibi zorluklar yaşadıklarını topluma yansıtmak açısından da çalışma değer kazanacaktır. Zaman içerisinde hastalık algısı ve yaşam kalitesi konuları çalışılmış olmasına rağmen toplumsal hastalık algısının vitiligolu bireylerin yaşam kaliteleri üzerinde iletişim temelli etkisi hakkında çalışma yapılmamıştır. Araştırma literatürdeki bu boşluğun doldurulması açısından bir adım olacaktır. Toplumun yadsınamaz bir kısmını oluşturan vitiligolu bireylerin yaşam kaliteleri üzerine iletişim temelli etkisinin çalışılması sosyal bilimler açısından önemli bir akademik çıktı sağlayacaktır. Bununla birlikte bu çalışma hastalık algısının ve yaşam kalitesinin vitiligolular açısından literatürde ayrı ayrı değerlendirilmiş olması bu iki konunun birlikte incelenmesine olanak sağlamıştır. Bu duruma ilişkin olarak yeni araştırmaların da önünü açılabileceği öngörülmektedir. Bu araştırmanın ana amacı; toplumun hastalık algısının vitiligolu bireylerin yaşam kalitesi üzerinde iletişim temelli etkisini tespit etmektir. Bu amaç doğrultusunda açımlayıcı sıralı desen çerçevesinde ele alınan karma yöntem araştırmasından yararlanılmıştır. Karma yöntem çalışıldığı için araştırma nicel ve nitel olmak üzere iki aşamada tamamlanmıştır. Nicel kısımda veri toplama tekniği olarak anketten yararlanılırken nitel kısımda ise derinlemesine görüşme tekniğinden yararlanılmıştır. Araştırmanın nicel kısmındaki evrenini Türkiye'deki %0.15- 0.32 oranında vitiligolu bireyler oluşturmaktadır. Araştırmanın örneklemi ise kartopu örnekleme yöntemiyle oluşturulmuştur. Vitiligonun vücudun hangi bölgelerinde ne ölçüde kapladığı dikkate alınmamıştır. Bu çalışmada“Hastalık Algısı Ölçeği”ve“Vitiligo Yaşam Kalitesi Ölçeği”kullanılması uygun görülmüştür. Araştırmanın nitel bölümünde, nicel analizlerden elde edilen bulgular göz ardı edilmeden çalışmalar devam etmiştir. Çalışmaya katkı sağlayacak vitiligo hastaları amaçlı örneklem ve kartopu örneklem kullanılarak seçilmiştir. 25 senedir vitiligolu olması ve bu hastalığı kendi akrabalarında da gözlemleme fırsatı bulması nedeniyle araştırmacının akrabasından başlayarak nitel görüşmeler başlatılmıştır. Çalışmada nitel araştırma desenleri içeresinde yer alan fenomenoloji deseni kullanılmıştır. Çalışmanın nitel kısmında bu desenin kullanılmasının temel amacı öznel deneyimlere öncelik vermesidir. Öznel deneyimlerden faydalanılarak durumların ve olayların arkasında yatan nedenleri açıklanmaya çalışılmaktadır. Fenomenoloji deseninde verilerin analizi içerik analizi yöntemiyle yapılmıştır. Nicel bölümündeki anketlerden elde edilen verilerin analizleri için SPSS 22.0 paket programından faydalanılmış ve oluşturulan hipotezlerin testleri gerçekleştirilmiştir. Nitel bölümde ise derinlemesine görüşme yoluyla elde edilen verilerin analizi için MAXQDA 2020 programı kullanılmıştır. Analizler sonucunda toplumsal hastalık algısının vitiligolu bireylerin yaşam kaliteleri üzerinde iletişim temelli etkisi ortaya konmuştur.
Özet (Çeviri)
Vitiligo is a skin disease that has been known for centuries, but the cause of its formation is unknown. It is a skin disease in which milky white lesions are formed due to loss of pigment in the skin. Like other known skin diseases, it does not cause distressing conditions such as contamination, itching and rash, but only causes visual impairment. The general health status of vitiligo patients is good, but the psychology, social life, communication with people and quality of life of individuals with vitiligo are negatively affected by their appearance. Vitiligo can be acquired or inherited. Although there is no known treatment method yet, success rates in treatment vary depending on the age of the patient, the age of the vitiligo and the cause of the onset of vitiligo. However, protection from the sun causes the lesioned areas not to burn and the skin color does not get darker and the color difference does not increase. Sunscreens and cosmetics do not cause vitiligo to increase or decrease and do not interfere with the treatment processes of those who try treatment methods. The discovery of new treatment methods, the recognition of this disease by the society and the perception of patients with vitiligo that this condition is not a problem other than appearance will contribute to the quality of life of individuals with vitiligo. Within the scope of the study, the effects of the social perception of vitiligo on the quality of life of individuals with vitiligo will be evaluated. Determining these effects will guide the society on how important the perception of the disease that affects the quality of life of the patients is for the life of the patients. The skin is an organ of communication and the largest organ in the body. Therefore, it has a great place in people's social relations. The study will also gain value in terms of reflecting to the society what difficulties individuals with vitiligo experience in communication processes. Although disease perception and quality of life issues have been studied over time, no study has been conducted on the communication- based effect of social disease perception on the quality of life of individuals with vitiligo. The research will be a step in filling a gap in the literature. The study of the communication-based effect on the quality of life of individuals with vitiligo, who constitute an undeniable part of the society, will provide an important academic output in terms of social sciences. In addition, the fact that the perception of illness and quality of life have been evaluated separately in the literature in terms of vitiligo has enabled the examination of these two issues together. It is envisaged that this situation may also pave the way for new research. The main purpose of this study is to determine the communication-based effect of the community's perception of disease on the quality of life of individuals with vitiligo. For this purpose, a mixed-method research, which is handled within the framework of exploratory sequential design, is utilized. Since it was a mixed method study, the research was completed in two stages, quantitative and qualitative. In the quantitative part, a questionnaire is used as a data collection technique, while in the qualitative part, in-depth interview technique is used. The population of the quantitative part of the research is the rate of 0.15-0.32% in Turkey. The sample of the research was formed by simple random sampling and snowball sampling method. The extent to which vitiligo covers which regions was not taken into consideration. In this study, it was deemed appropriate to use“Disease Perception Scale”and“Vitiligo Quality of Life Scale”. Vitiligo patients who would contribute to the study were selected using purposive sampling and snowball sampling. Since she has had vitiligo for 25 years and had the opportunity to observe this disease in her own relatives, qualitative interviews were conducted starting from the relative of the researcher. Phenomenology design, which is one of the qualitative research designs, was used. The main purpose of using this method in the qualitative part of the study is to prioritize subjective experiences. By utilizing subjective experiences, the reasons behind situations and events are tried to be explained. In the phenomenology design, the data were analyzed by content analysis. SPSS 22.0 package program was used to analyze the data obtained from the questionnaires in the quantitative section and the hypotheses were tested. In the qualitative part, MAXQDA 2020 program was used to analyze the data obtained through in-depth interviews. As a result of the analyses, the communication-based effect of social disease perception on the quality of life of individuals with vitiligo was revealed.
Benzer Tezler
- Psoriasis ve vitiligoda dermatoglifik bulgular ile kan guruplarının durumu
Başlık çevirisi yok
BEKİR AYDIN
- Vitiligoda klinik özellikler ve kontakt duyarlılık
Clinical features and contact sensitization in patients with vitiligo
DENİZ EVLİYAOĞLU
Tıpta Uzmanlık
Türkçe
2005
DermatolojiPamukkale ÜniversitesiDermatoloji Ana Bilim Dalı
Y.DOÇ.DR. BERNA ŞANLI ERDOĞAN
- Vitiligoda serum il-6, il-12, il-17, il-23 düzeylerinin incelenmesi
Investigation of serum il-6, il-12, il-17, il-23 levels in vitiligo patients
OYA ÖNAL
Tıpta Uzmanlık
Türkçe
2018
DermatolojiGaziantep ÜniversitesiDeri ve Zührevi Hast. Ana Bilim Dalı
PROF. DR. HÜSEYİN SERHAT İNALÖZ
- Vitiligoda dar bant UVB tedavisi
Treatment of vitiligo with narrow-band UVB
FİLİZ KUŞAK
Tıpta Uzmanlık
Türkçe
2005
DermatolojiAnkara ÜniversitesiDermatoloji Ana Bilim Dalı
PROF.DR. NİHAL KUNDAKCI
- Otoimmün hastalıkların metabolik yolaklarının transkriptomik verilerle bütünleşik incelenmesi
Integrated analysis of metabolic pathways in autoimmune diseases using transcriptomic datasets
ŞEHNAZ MELİSA ACAR
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
Biyomühendislikİstanbul Medeniyet ÜniversitesiBiyomühendislik Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ MUHAMMED ERKAN KARABEKMEZ