Öğrenilmiş çaresizliğin erteleme davranışı üzerindeki etkisinde kişilik özelliklerinin düzenleyici rolü
The moderator role personality traits in the effect of learned helpeless on procrastination behavior
- Tez No: 852249
- Danışmanlar: DR. ÖĞR. ÜYESİ HATİCE GÖKÇE DEMİREL
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: İşletme, Business Administration
- Anahtar Kelimeler: Öğrenilmiş Çaresizlik, Erteleme Davranışı, Beş Faktör Kişilik Özellikleri, Learned Helplessness, Procrastination Behavior, Five Factor Personality Traits
- Yıl: 2024
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Fırat Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: İşletme Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 118
Özet
Bu çalışmada Elazığ Fırat Üniversitesinde okuyan öğrencilerin öğrenilmiş çaresizlik düzeylerinin erteleme davranışı üzerindeki etkisinin ve öğrenilmiş çaresizliğin erteleme davranışı üzerinde kişilik özelliklerinin düzenleyici rolünün incelenmesi amaçlanmıştır. Bu temel amaç doğrultusunda diğer amaçlar; üniversite öğrencilerinin öğrenilmiş çaresizlik algı düzeylerini belirlemek, üniversite öğrencilerinin erteleme davranışı algı düzeylerini belirlemek, üniversite öğrencilerinde öğrenilmiş çaresizliğin erteleme davranışı üzerindeki etkisini belirlemek öğrenilmiş çaresizliğin erteleme davranışı üzerindeki etkisinde kişilik özelliklerinin düzenleyici rolünü tespit etmek ve demografik özellikler açısından öğrencilerin araştırma değişkenlerine yönelik algılarında anlamlı bir farklılık olup olmadığının test etmektir. Öğrenilmiş çaresizlik kişinin ya da herhangi bir canlı varlığın yaptığı hareketlerle olayların sonucuna etkisinin olamayacağını düşünmesi, çevresinde olup biteni değiştiremeyeceğini düşünüp herhangi bir harekette bulunmaktan kaçınması, başka bir ifadeyle edilgen duruş olarak tanımlanmaktadır. Erteleme kavramı kişinin işi yapması için gereken zamanı varken işinin son ana kadar geciktirmesi olarak tanımlanmaktadır. Beş faktör kişilik kuramı adı altında yer alan beş temel özellik bulunmaktadır. Bu modelin kişilik boyutları dışa dönüklük, uyumluluk, özdenetimlilik, duygusal tutarlılık ve deneyime açıklık olarak ifade edilmektedir. Araştırmanın verileri 2023-2024 eğitim öğretim yılında Elazığ Fırat Üniversitesinde okuyan öğrencilerden elde edilmiştir. Araştırmanın örneklemini Elazığ merkezdeki Fırat Üniversitesinde okuyan 209 kadın ve 198 erkek olmak üzere toplam 407 öğrenci oluşturmaktadır. Bu araştırmada veri toplama aracı olarak Kişisel Bilgi Formu,“Genel Erteleme Eğilimi Ölçeği”,“Öğrenilmiş Çaresizlik Ölçeği”ve“Beş Faktör Kişilik Özellikleri Ölçeği”kullanılmıştır. Veri toplama araçlarının geçerlilik ve güvenilirlik çalışmaları yapılmıştır. Bu ölçeklerin geçerli ve güvenilir olduğu görülmüştür. Araştırmada bağımsız örneklem t testi, ANOVA, regresyon testi, aracı ve düzenleyici etkilere yönelik analizler SPSS'de Process Makro eklentisi aracılığıyla hiyerarşik regresyon analizi yapılmıştır. Yapılan regresyon analizi sonucunda öğrenilmiş çaresizliğin erteleme davranışı üzerinde pozitif ve anlamlı etkisinin olduğu görülmüştür. Öğrenilmiş çaresizlik arttıkça erteleme davranışı da artmaktadır. Öğrencilerin erteleme davranışı üzerinde dışa dönüklük, uyumluluk, özdenetimlilik kişilik özelliklerinin negatif yönde düzenleyici rolü olduğu, duygusal tutarlılık ve deneyime açıklık kişilik özelliklerinin rolünün olmadığı tespit edilmiştir.
Özet (Çeviri)
This study aimed to examine the effect of learned helplessness levels of students studying at Elazığ Fırat University on procrastination behavior and the regulatory role of personality traits of learned helplessness on procrastination behavior. Other objectives determined in line with this basic purpose are; The aim is to determine the perception levels of learned helplessness of university students, to determine the perception levels of procrastination behavior of university students, to determine the effect of learned helplessness on procrastination behavior in university students and to determine the moderating role of personality traits in the effect of learned helplessness on procrastination behavior, and is to test whether there is a significant difference in students' perceptions of the research variables in terms of demographic characteristics. Learned helplessness is defined as a person's or any living being's belief that their actions cannot influence the outcome of events, their avoidance of taking any action because they think they cannot change what is happening around them, in other words, a passive stance. The concept of procrastination is defined as delaying the task until the last moment when a person has the time to do the job. There are five basic characteristics under the name of five factor personality theory. The personality dimensions of this model are expressed as extraversion, agreeableness, self-control, emotional consistency and openness to experience. The data of the research was obtained from students studying at Elazığ Fırat University in the 2023-2024 academic year. The sample of the research consists of a total of 407 students, 209 women and 198 men, studying at Fırat University in the center of Elazığ. In this research, Personal Information Form,“General Procrastination Tendency Scale”,“Learned Helplessness Scale”and“Five Factor Personality Traits Scale”were used as data collection tools. Validity and reliability studies of the data collection tools were conducted. These scales have been found to be valid and reliable. In the study, independent sample t test, ANOVA, regression test, analyzes for mediating, moderating effects were performed, and hierarchical regression analysis was performed using the Process Macro plug in SPSS. As a result of the regression analysis, it was seen that learned helplessness had a positive and significant effect on procrastination behavior. As learned helplessness increases, procrastination behavior also increases. It has been determined that the personality traits of extraversion, agreeableness, and self-control have a negative regulatory role on students' procrastination behavior, while the personality traits of emotional consistency and openness to experience have no role.
Benzer Tezler
- Ortaöğretim öğrencilerinin akademik özyeterlik düzeyleri ve akademik erteleme davranışlarının öğrenilmiş çaresizlik düzeylerini yordama gücü
The predictive role of academic self sufficiency and academic procrastination on learned helplessness behaviors levels of secondary students
ENVER EKİNCİ
Yüksek Lisans
Türkçe
2011
Eğitim ve ÖğretimGaziosmanpaşa ÜniversitesiEğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. RECEP KOÇAK
YRD. DOÇ. DR. RIZA GÖKLER
- Öğrenilmiş çaresizliğin örgütsel sessizlik, sosyal kaytarma ve psikolojik güvenliğe etkisi: Sağlık çalışanları üzerinde bir uygulama
The role of psychological security in the effects of learned helplessness, organizational silence and social loafing: An application on health proffessionals
AYŞE NİHAN ARIBAŞ
Doktora
Türkçe
2020
Sağlık Kurumları YönetimiSelçuk Üniversitesiİşletme Ana Bilim Dalı
PROF. DR. RIFAT İRAZ
- Öğrenilmiş çaresizliğin psikolojik sağlık problemleri üzerindeki etkisinde işe yabancılaşmanın aracılık rolü
The effect of learned helplessness on psychological health problems and the role of work alienation: a research on woman employees
BUSE ARSLAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2020
İşletmeÇanakkale Onsekiz Mart ÜniversitesiUluslararası İşletmecilik Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. PELİN KANTEN
- Öğrenilmiş çaresizliğin yordanması ve yaşam başarısı ile ilişkisi
The prediction of learned helplessness and the relationship between life success
BEDİ AYDIN
Yüksek Lisans
Türkçe
2006
Eğitim ve ÖğretimMersin ÜniversitesiEğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı
Y.DOÇ.DR. MEHMET GÜNDOĞDU
- Öğrenilmiş çaresizliğin bilme hissi kararı üzerindeki etkisinin gelişimsel olarak incelenmesi
Developmental examination of effect of learned helplessness on feeling-of-knowing judgment
HANİFE ŞAHİN
Yüksek Lisans
Türkçe
2010
Psikolojiİstanbul ÜniversitesiPsikoloji Bölümü
YRD. DOÇ. DR. Ş. SEMA KARAKELLE