Sağlık sistemlerinin iktisadi analizi: Latin Amerika örneği
Economic analysis of health systems example of Latin America
- Tez No: 852453
- Danışmanlar: DOÇ. DR. TOLGA AKSOY
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Ekonomi, Economics
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2024
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Yıldız Teknik Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: İktisat Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: İktisat Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 184
Özet
2008 küresel krizi ve Covid-19 krizinin ardından küresel kamu borçluluğunun yükselmesi dikkatleri kamu bütçesinin en önemli kalemlerinden olan sağlık harcamalarına çevirmiş, sağlık sistemlerinde etkinliğin arttırılması günümüzün en önemli politika sorunlarından biri haline gelmiştir. Sistemsel etkinsizliklerin ortadan kaldırılması aynı kaynaklarla daha iyi sağlık sonuçları elde edilmesini sağlayacaktır. Bu alandaki araştırmalar genelde ülkelerin sağlık sistemlerini sınıflandırmakta ve hangi politika ve kurumların daha başarılı sonuçlar yarattığını belirlemek amacıyla etkinlik analizleri yoluyla kaynak dağıtımında politika yapıcılara yol göstermeye çalışmaktadır. İlgili literatür OECD ülkelerine odaklanmış olup Latin Amerika ülkeleri için bu alanda bir boşluk olduğu görülmüş, tez çalışmamla bu alandaki boşluğun giderilmesine çalışılmıştır. Tez çalışmamın ikinci bölümünde literatürdeki sağlık sistemi sınıflandırmaları, üçüncü bölümde Latin Amerika sağlık sistemleriyle ilgili genel bilgi verilmiştir. Dördüncü bölümde 2018 tarihli OECD Sağlık Sistemi Karakteristikleri anketinin verilerinden yola çıkarak 21 Latin Amerika ülkesi için hesapladığım 13'er sistem göstergesi (politikalar) yoluyla hiyerarşik yığınsal tipte bir kümeleme analizi gerçekleştirilmiş, iki ana ülke grubu tespit edilmiştir. Grupları ayıran en önemli politikalar olarak tedarikçi seçim hakkı, kapı bekçiliği uygulamaları, bütçe disiplini, Sağlık Teknolojisi Değerlendirme uygulamaları ön plana çıkmıştır. Bu bölümde ayrıca Latin Amerika ülkelerinin politikaları OECD ülkeleriyle karşılaştırılmıştır. Beşinci bölümde ise söz konusu Latin Amerika ülkeleri için Stokastik Sınır Analizi (Pitt ve Lee, 1981 modeli) yöntemi ve panel veri (2000-2019) kullanılarak teknik etkinlik hesaplanmış ve ülkeler sıralanmıştır. Sağlık üretim sürecinin çıktılarını (sağlık sonuçlarını) temsilen“doğumda beklenen ömür”ve“bebek ölüm oranları”kullanılmıştır. Bu değişkenler üzerinden iki farklı model oluşturulmuş ve sonuçlar bu yolla teyit edilmiştir. Girdi değişkenlerinden kişi başına sağlık harcamaları, uzman desteğinde doğum oranları ve vatandaşların finansal korunma düzeyi her iki modelde de anlamlı çıkmıştır. Ülke sıralamasında Kosta Rika ve Şili her iki modelde de ilk iki sırayı paylaşmıştır. Bu ülkelerin sağlık kaynaklarını daha etkin kullanmasının ardında uygulanan sağlık politikalarından çok genel kurumsal kalitelerindeki yükseklik olduğu düşünülmektedir. Ortalamaya bakıldığında aynı girdiler düzeyinde tüm ülkeler üretim sınırında yer alsa beklenen ömürde %6'lık (4.8 yıl), bebek yaşam oranında ise %48'lik (1,000 canlı doğumda bir yaşına gelmeden 7.4 bebek kurtarılması) bir düzeltme sağlanma potansiyeli mevcuttur.
Özet (Çeviri)
The 2008 global crisis and the rise in global public indebtedness following the Covid-19 crisis have turned attention to health expenditures, one of the most important items of the public budget, and increasing efficiency in health systems has become one of the most important policy issues of today. Eliminating systemic inefficiencies will lead to better health outcomes with the same resources. Research in this field generally classifies countries' health systems and tries to guide policymakers in resource allocation through efficiency analysis to determine which policies and institutions produce more successful outcomes. The related literature has focused on OECD countries, but there is a gap in this area for Latin American countries, and my thesis is an attempt to fill this gap. In the second and third parts of my thesis, general information on health system classifications in the literature and Latin American health systems is given. In the fourth part, a hierarchical agglomerative clustering analysis was performed through 13 system indicators (policies) that I calculated for 21 Latin American countries based on the data of the OECD Health System Characteristics survey in 2018, and two main country groups were identified. The most important policies that differentiated the groups were the right to choose suppliers, gatekeeping practices, budget discipline, and Health Technology Assessment practices. This section also compares the policies of Latin American countries with those of OECD countries. In the fifth section, technical efficiency is calculated and ranked for these Latin American countries using Stochastic Frontier Analysis (Pitt and Lee, 1981 model) and panel data (2000-2019).“Life expectancy at birth”and“infant mortality rates”are used to represent the outputs (health outcomes) of the health production process. Two different models were created based on these variables and the results were confirmed in this way. Among the input variables, per capita health expenditures, specialist-assisted birth rates and the level of financial protection of citizens were significant in both models. Costa Rica and Chile share the first two places in the country ranking in both models. It is believed that the more efficient use of health resources in these countries is due to their higher overall institutional quality rather than the health policies implemented. On average, at the same level of inputs, if all countries were at the production frontier, there is potential for a 6% improvement in life expectancy (4.8 years) and a 48% improvement in infant survival rate (7.4 babies saved before the age of one per 1,000 live births).
Benzer Tezler
- Avrupa Birliği ülkeleri ve Türkiye'nin sağlık sistemleri ve sağlık göstergelerinin karşılaştırmalı analizi
Comparative analysis of health systems and health indicators of European Union countries and Turkey
ALİ ÜNSAL
Yüksek Lisans
Türkçe
2016
EkonomiBilecik Şeyh Edebali Üniversitesiİktisat Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. AYKUT EKİNCİ
- Küresel salgınla mücadelede kamu maliyesi tedbirleri: Seçilmiş ülke örnekleri
Public finance measures in combating global pandemic: Selected country examples
YUNUS EMRE ÖZAYRANCI
Doktora
Türkçe
2024
Kamu YönetimiDokuz Eylül ÜniversitesiMaliye Ana Bilim Dalı
PROF. DR. HAYAL AYÇA ŞİMŞEK
- Türkiye'de istihdamı arttırmaya yönelik devlet teşvikleri ve işverene katkısı
Government incentives for increasing registered employment and contribution to employer
YAHYA KEMAL KOÇ
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
Çalışma Ekonomisi ve Endüstri İlişkileriMarmara ÜniversitesiÇalışma Ekonomisi ve Endüstri İlişkileri Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ EMRE ERTAN
- Türk Genel Sağlık Sigortası sisteminin seçilmiş bazı ülke sistemleri ile karşılaştırmalı analizi
The compared analysis of Turkish Health Insurance System with the other systems of some selected countries
CELAL DAĞ
Doktora
Türkçe
2013
Sağlık Kurumları Yönetimiİstanbul ÜniversitesiÇalışma Ekonomisi ve Endüstri İlişkileri Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. LEVENT ŞAHİN
- Çocuk Hakları Sözleşmesine göre Türkiye'de çocuklara yönelik koruyucu-önleyici hizmetlerin ve tedbir kararlarının sosyal hizmet lisans ve lisansüstü öğrencilerinin gözünden değerlendirilmesi
According to Convention on the Rights of Child, evaluation protective-preventive services and injunctions for children in Turkey with perspective social work undergraduate and postgraduate students
ZEYNEP AKDEMİR
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
Sosyal HizmetSağlık Bilimleri ÜniversitesiSosyal Hizmet Ana Bilim Dalı
PROF. DR. NURDAN DUMAN