The economics of awqâf in Türkiye
Türkiye'de vakıfların ekonomisi
- Tez No: 852701
- Danışmanlar: PROF. DR. MONZER KAHF, DR. ÖĞR. ÜYESİ METİN PİŞKİN
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Din, Ekonomi, Religion, Economics
- Anahtar Kelimeler: Vakıf, Vakıfların Ekonomisi, Vakfın İktisadi Rolü, İslam İktisadı, İslâm Vakıf Hukuku, Fakirlik, Gelir Adaletsizliği, Hesaplanabilir Genel Denge Modeli, Sosyal Hesaplar Matrisi, Türkiye'de Vakıflar, Türkiye Ekonomisi, Waqf, Awqāf, Economic Role of Waqf, Economics of Awqāf, Islamic Economics, Islamic Law of Waqf, Poverty, Income Inequality, Computable General Equilibrium Model, Social Accounting Matrix, Awqāf in Türkiye, Turkish Economy
- Yıl: 2022
- Dil: İngilizce
- Üniversite: İstanbul Sabahattin Zaim Üniversitesi
- Enstitü: Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: İslam Ekonomisi ve Finansı Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 192
Özet
Hz. Resûl-i Ekrem Efendimiz (SAV) döneminden günümüze dek İslâm medeniyeti içerisinde müstesna bir yere sahip olan vakıflar tarih boyunca İslâm toplumlarında din, eğitim, sağlık, bayındırlık ve sosyal alanlardaki kamu hizmetlerinin finansmanını gerçekleştirmede önemli bir rol oynamıştır. Allah Teâlâ'nın rızasını kazanmak adına yapılan sadaka-i câriyelerin iktisadî anlamda adeta üçüncü bir sektör olarak kurumsallaşmış halini temsil eden vakıflar, İslâmî bir ekonomide fakirlik; gelir adaleti, kaynak tahsisatı, tüketim, yeniden dağılım ve yatırımların gerçekleştirilmesinde önemli bir aracı rolü üstlenmiştir. Özellikle Osmanlı devletinde, yaygınlık ve kurumsallaşma açısından İslâm tarihindeki zirvesine erişen vakıfların Türkiye Cumhuriyeti'ndeki serüveninin geçmişe kıyasla iktisadî açıdan nasıl bir noktada bulunduğu net olarak tespit edilememiştir. Dolayısıyla, günümüzde vakıfların İslâm tarihi boyunca gördüğü işlevleri ne ölçüde ifa ettiklerinin anlaşılabilmesine olanak sağlayacak yeteri kadar araştırma bulunmamaktadır. Bu açıdan, vakıfların Türkiye ekonomisinde oynadığı rolün tespit edilmesi mevcut durumun anlaşılmasına, sorunların belirlenmesine ve vakıfların söz konusu işlevlerini yerine getirmesine imkân sağlayabilmesi açısından önem arz etmektedir. Türkiye'deki vakıfların iktisadi işlevleri güncel durumda yükseköğretim, araştırma-geliştirme, savunma sanayi ve sosyal hizmet gibi alanlar üzerine yoğunlaşmaktadır. Çalışma kapsamında vakıf sektörü; mazbût-mülhak vakıflar, yeni vakıflar (vakıf şirketleri ile birlikte), cemaat vakıfları, irsâdî vakıflar ve vakıf üniversiteleri olmak üzere beş alt bileşeni kapsamaktadır. Vakıfların iktisadi rolünü tespit etmek için ilk olarak 2018 yılı Türkiye ekonomisinin iktisadi dinamiklerini yansıtan bir Sosyal Hesaplar Matrisi ve ona uyumlu bir Hesaplanabilir Genel Denge modelinin kullanılmıştır. Bu çerçevede vakıfların fakirlik, gelir adaletsizliği, hanehalkı refahı, üretim, gayrisafi yurtiçi hasıla, vergi yükü ve bütçe açığı gibi makroekonomik değişkenler üzerindeki etkisinin tespit edilmesi yoluyla Türkiye ekonomisindeki rollerinin ortaya konulmaya çalışılmıştır. Ardından elde edilen bulguların İslâm vakıf hukukunun bu minvalde sunduğu temel ilkeler üzerinden değerlendirilmesi ve Türkiye'deki vakıfların bu açıdan nerede durduğu tartışılmıştır.
Özet (Çeviri)
Awqāf, which have an exceptional place in Islamic civilization since the noble time of the Prophet (SAW) until today, have played an important role in financing public services in religion, education, health, municipal and other public service areas in Islamic societies. Awqāf, which represent the institutionalized form of perpetual charity (sadaqah jāriyah), which are made for the sake of Allah Ta'ālā, have played an important intermediary role in the resource allocation, consumption, redistribution and investment in an Islamic economy. They also contributed to welfare of the poor and amelioration of income distribution in favor of the poor. Awqāf, after reached their peak in Islamic history in terms of prevalence and institutionalization especially in the Ottoman period, had taken a new turn with the establishment of the Republic of Türkiye. In the literature, their adventure in this new period has not been adequately investigated in an economic sense. Therefore, there is not enough research today to enable us to have an understanding of the extent to which awqāf have performed today their functions that they played throughout the Islamic history. In this respect, determining the role that awqāf play in the Turkish economy is important in terms of understanding the current state, identifying problems and enabling awqāf to fulfill their aforementioned functions. The economic functions of awqāf in Türkiye currently focus on areas such as higher education, research and development (R&D), defense industry and social work. Within the scope of the study, the awqāf sector includes five sub-components: fused (mazbût) and annexed (mülhak) awqāf, new awqāf (together with their companies), minority awqāf, irsādī awqāf and waqf universities. In order to determine the economic role of these foundations, we employed a computable general equilibrium model based on a social accounting matrix reflecting the economic dynamics of the Turkish economy in 2018. In this context, it is aimed to reveal the role of awqāf in the Turkish economy by determining the impact of awqāf on macroeconomic variables such as poverty, income inequality, household welfare, production, GDP, tax burden, and budget deficit. Then, the findings are evaluated on the basis of the fundamental principles presented by the Islamic law of waqf and to discuss where the awqāf in Türkiye stand in this respect.
Benzer Tezler
- الأوقاف العثمانية في القدس وآثارها الاقتصادية على أهلها
Kudüs'teki Osmanlı vakıfları ve Kudüs halkına iktisadi etkileri
IMAN AL AHMAD
Yüksek Lisans
Arapça
2018
Dinİstanbul Sabahattin Zaim Üniversitesiİslam İktisadı ve Hukuku Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MUHAMMED HARB
- İslam tarihinde sermayenin sosyal rolü 'Vakıf ve sosyal sorumluluk arasındaki karşılaştırmalı bir çalışma'
الدور الاجتماعي لرأس المال في التاريخ الإسلاميدراسة مقارنة بين الوقف والمسؤلية الاجتماعية
NOURELDIN MOHAMED ABDELHAFEZ ELHADDAD ELHADDAD
Yüksek Lisans
Arapça
2019
Ekonomiİstanbul Sabahattin Zaim Üniversitesiİslam İktisadı ve Hukuku Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MUHAMMED HARB
- İslâm iktisadı açısından vakıfların sürdürülebilir kalkınmadaki rölü
Awqaf and sustainable development: An Islamic economic perspective
RAGHAD ALHASHLAMOUN
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
Ekonomiİstanbul Üniversitesiİslam İktisadı ve Finansı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. SERVET BAYINDIR
- سبل استثمار أموال الوقف: غزة نموذجًا
Gazze bölgesindeki vakıflar ve iktisadi gelişimin gerçekleşmesindeki yeri / Ways to invest waqf funds: Gaza strip as a model
SANAA H.M SHIKHALEID
Yüksek Lisans
Arapça
2020
Ekonomiİstanbul Sabahattin Zaim Üniversitesiİslam İktisadı ve Hukuku Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ MUSTAFA TEMİMİ
- Osmanlı Dönemi Harput ve Mamuretülaziz vakfiyeleri envanteri
Fhe waqfiye inventory of Harput and Mamuretülaziz
HİLAL AYDEMİR
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
TarihAnkara Yıldırım Beyazıt ÜniversitesiTarih Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. MİYASE KOYUNCU KAYA