Tasarım anlambilimi ve Goffman'ın dramaturjik yaklaşımı kesişiminde bir bakış: Görüntülü görüşme deneyimi üzerine bir çalışma
In the intersection of design semantics and Goffman's dramaturgical approach: A study on the experience of video meetings
- Tez No: 854855
- Danışmanlar: DOÇ. DR. ÖZGE ÇELİKOĞLU
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Endüstri Ürünleri Tasarımı, Industrial Design
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2024
- Dil: Türkçe
- Üniversite: İstanbul Teknik Üniversitesi
- Enstitü: Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Endüstriyel Tasarım Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Endüstriyel Tasarım Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 149
Özet
Günlük hayat pratiklerini yeniden tanımlayan COVID-19 pandemisi, getirdiği fiziksel mesafe kısıtlamaları sebebiyle kişiler arası iletişim biçimlerinde büyük bir dönüşüme sebep olmuştur. Buna bağlı olarak gündeme gelen uzaktan çalışma ve uzaktan eğitim deneyimleri kişilerin birbirleri ile iletişimleri hususunda görüntülü görüşme pratiğini benimsemeleri için öncülük etmiştir. Bu sürecin bir uzantısı olarak, görüntülü görüşme pratiğinin kişiler arası etkileşim için sunduğu potansiyel günlük yaşantıda kendine kalıcı bir yer edinmesini sağladığı söylenebilir. Görüntülü görüşme pratiğinin yaygınlaşması ve bir çok alanda yüz yüze iletişimin ikamesi olarak yer edinmesiyle video aracılı iletişim için kullanılan araçlar kullanıcılar için kişiler arası etkileşimin temel sağlayıcısı haline gelmiştir. Aynı zamanda kullanıcıların nesnelerle etkileşimini etkileyen bu süreç, domestik mekanda yoğunlaşan pratikler ve video aracılı iletişim araçlarıyla teması artan kullanıcılar için çevrelerindeki diğer nesnelerle olan etkileşimlerinde de dönüşümü beraberinde getirmiştir. Pandeminin getirdiği fiziksel mesafe kısıtlamaları zaman içerisinde azaltılarak tamamen kaldırılsa da süreç içerisinde benimsenmiş görüntülü görüşme pratiği bir çok alanda hibrid bir etkileşim düzeninin parçası olarak, bazılarında ise temel iletişim yöntemi olarak varlığını sürdürmeye devam etmiştir. Türkiye özelinde kademeli normalleşme süreci sonrasında tüm kısıtlamaların kalktığı 2021 yılı temmuz ayı sonrasında görüntülü görüşmenin çalışma pratiğinden eğitim sistemlerine geniş bir spektrumda halen yer aldığını söylemek mümkündür. İletişim yöntemi olarak kalıcı bir yer kazanan görüntülü görüşme pratiği, araçları ve ilişkili nesnelerle kullanıcılar için değişen anlamlar ile bir nesne sistemi olarak da var olmaya devam etmektedir. Bu tez çalışması, kullanıcı odaklı tasarım ve Goffman'ın dramaturjik yaklaşımı kesişiminde görüntülü görüşme deneyimi ve ilişkili nesnelerin kullanıcıların tarafından anlamlandırılmasına dair bir perspektif sunmayı amaçlamaktadır. Goffman(1959) kişilerarası yüz yüze iletişimi dramaturjiden alınan kavramlarla tanımlayarak etkileşim sürecine kapsamlı bir bakış açısı getirmiştir. Bu yaklaşım kişilerin birbirleri ile iletişimini sahne metaforu üzerinde tanımlayarak davranışlarını bilinçli bir şekilde belirli bir imajı yaratmak için geliştirdiklerini belirtir. Bu imajın oluşturulması“benlik sunumu”olarak tanımlanır ve aktör-seyirci ilişkisi ile tanımlanan kişiler“performans”ile Bu bağlamda kişiler“sahnede”olduklarında çevrelerindeki nesneler de performanslarına dahil olan setin bir parçası haline gelirler. Tez kapsamında yenilikçi bir bakış açısı ile video aracılı görüşmeye aktarılmış olan Goffman'ın dramaturjik yaklaşımı, tasarım anlambilimi ile bir araya getirilerek görüntülü görüşme deneyimi ve nesnelerinin anlam sürecine ışık tutmak amacıyla kullanılmıştır. Tez toplamda yedi bölümden oluşmaktadır. Birinci bölümde tezin giriş bölümünü oluşturmakta olup tezin amaç ve kapsamı hakkında bilgi vermektedir. Tezin ana araştırma sorusu“görüntülü görüşme deneyimi nesneler aracılığıyla Goffman'ın dramaturjik yaklaşımı çerçevesinde nasıl anlamlandırılmaktadır?”olup, kullanıcıların görüntülü görüşme deneyimiyle ilişkili nesnelerle etkileşimleri üzerinden anlamlandırma süreçlerini incelemeye odaklanmaktadır. Tezin arka planını oluşturan üç farklı literatüre dair inceleme tezin ikinci bölümünü oluşturmaktadır. Kullanıcı odaklı tasarıma günümüzden bir bakış oluşturan ilk kısmı, tasarım anlambilimini tez içerisinde konumlandırabilmek amacıyla nesnelerin kullanımdaki anlamı ve nesnelerin dildeki anlamı konuları üzerinde detaylandırılmıştır. Dramaturjik yaklaşımının açıklandığı literatür incelemesinin ikinci kısmı, Goffman'ın dramaturjik kavramlar ile kişiler arası etkileşime dair geliştirdiği bakış açısına dair açıklamaları içermektedir. Literatür incelemesinin üçüncü bölümü video aracılı iletişime dair literatür araştırmasını sunmaktadır. Böylece tezin literatür incelemesi tasarım, sosyoloji ve iletişim alanlarına dayanan üç parçalı bir yapıdan oluşmaktadır. Üç farklı alana ait literatürü birleştiren tez, hala güncelliğini koruyan görüntülü görüşmeler konusunda yenilikçi bir bakış açısı sunmayı amaçlamaktadır. Tezin metodolojisi üçüncü bölümde açıklanmış olup, araştırmada kullanılmış olan örtülü gözlem, yarı yapılandırılmış görüşme ve veri analizi hakkında literatürlerine dayanarak detaylı bilgi verilmiştir. Metodoloji, görüntülü görüşme deneyimine ve kullanıcıların deneyimle ilişkili nesneleri anlamlandırma sürecinde dair bir perspektif geliştirmek için seçilen nitel yöntemlerden oluşmaktadır. Bu yöntemler; örtülü gözlem, yarı yapılandırılmış görüşme ve nitel içerik analizi olup, alan çalışması kapsamında veri toplama süreçlerine tezin dördüncü bölümünde yer verilmiştir. Örtülü gözlem araştırmanın keşif adımı olarak planlanmış olup, görüntülü görüşmeler ve kullanıcıların deneyimine dair ön bilgi edinmek adına internet üzerindeki iki sosyal medya platformunda gerçekleştirilmiştir. Örtülü gözlemden elde edilen veriler ile yarı yapılandırılmış görüşmeler planlanmış ve soru temaları şekillenmiştir. Alan çalışma kapsamında toplanan verinin analiz sürecinin detaylı olarak anlatımı tezin beşinci bölümünü oluşturmaktadır. Bu bölümde çalışmanın analizinde kullanılan olan nitel içerik analizi yöntemi ve MAXQDA programı ile uygulama sürecinden bahsedilmektedir. Analiz süreci içerisinde hem kavramlara dayalı hem de veriye dayalı kodlama kullanılmıştır. Kodlama sonucunda belirlenmiş kategorilerin veri içerisindeki dağılımları grafikler ile tanımlanmış, kesişim haritaları çıkarılmış ve elde edilen verilerin yazılı dökümü yapılmıştır. Yorumlamanın sunulduğu altıncı bölüm, analiz bölümü sonucunda elde edilen bulguların tezin literatür incelemesi ile birlikte yorumlanmasını içermektedir. Bu bölümde, Goffman'ın dramaturjik yaklaşımında kişilerarası etkileşim durumuna bağlı“sahne”ve“arka sahne”kavramlarının görüntülü görüşme pratiği ile dönüşümü, kullanıcı-nesne ilişkileri ve kişiler arası etkileşim bağlamında tanımlanmaktadır. Görüntülü görüşme deneyimi çerçevesinde görüşme araçları ve ilişkili nesneler ile Tezin sonuç bölümü olan yedinci bölümde, tasarım anlambilimi ve Goffman'ın dramaturjik yaklaşımının kesişimiyle yorumlanan alan çalışmasının görüntülü görüşme deneyimine getirdiği perspektife dair kazanımlar açıklanmaktadır. Kullanıcıların nesneler ve deneyimleriyle kurduğu anlam ilişkisini merkeze alan bu çalışma, anlamlandırma süreçlerinin günlük hayata yeni yerleşmiş bir pratik olan görüntülü görüşmelerdeki yansımasına dair bir bakış açısı oluşturmuştur. Goffman'ın dramaturjik yaklaşımı kullanıcıların nesnelerle etkileşimlerinin kişiler arası etkileşimler ile ortak bir aksta incelenmesine önemli bir katkı yapmıştır. Dramaturjik yaklaşım, görüntülü görüşme deneyimi ve ilişkili nesnelerin incelenmesi için kullanışlı bir araştırma zemini oluşturmuştur. Böylece görüntülü görüşme kapsamındaki kişiler arası etkileşimler ve kullanıcı nesne etkileşimleri birbirleri içinde tanımlanabilir hale gelmiş, kullanıcıların nesnelerle kurdukları anlam ilişkilerinin bu etkileşim ağının içerisindeki konumlandırılması mümkün olmuştur. Tezin sonucunda, kullanıcıların görüntülü görüşme deneyimi ve nesneleri ile kurduğu ilişkinin Goffman'ın dramaturjik yaklaşımı yorumlanması neticesinde görüntülü görüşme pratiğine özgü etkileşim ağını tanımlayan“sahneler arası”kavramı geliştirilmiştir.
Özet (Çeviri)
The COVID-19 pandemic, which has redefined daily life, has led to a significant transition in interpersonal communication patterns due to physical distancing restrictions. The resulting experience of remote working and distance education have led people to adopt the practice of video meeting to communicate with each other. As an extension of this period, it can be said that the potential that video meeting offers for interpersonal interactions has enabled it to take a permanent place in daily life. As the practice of video meeting has become widespread and replacing face-to-face communication in various contexts, the tools used for video mediated communication have become the main means of interpersonal interaction for users. At the same time, this process, which has an impact on users' interaction with objects, has also brought about a transformation in users' interaction with other objects in their environment, as users have intensified their contact with video-mediated communication tools and practices in domestic space. Although the restrictions on physical distancing imposed by the pandemic have been reduced and completely lifted over time, the practice of video meeting adopted in the process has persisted in many areas as part of a hybrid interaction order and in others as a fundamental method of communication. After July 2021, when all restrictions were lifted as part of the gradual normalization process in Turkey, it can be said that video meetings continue to be present in a wide range of areas from work practices to the education system. The practice of video meeting, which has gained a firm place as a communication method, continues to exist as an object system with changing meanings for users with its tools and related objects. The aim of this thesis is to provide a perspective on the intersection of user-centered design and Goffman's dramaturgical approach to the user's experience of video meeting and the meaning-making process of related objects. Goffman (1959) introduced a comprehensive perspective on face-to-face interpersonal communication by using concepts from dramaturgy. This approach defines interpersonal interactions with stage metaphor and states that people consciously develop their behaviors to create a certain images on each other. The creation of this image is defined as“self-presentation”as an act of“performance”through the interaction between actor and audience. When people are“on stage”, the objects around them become part of the setting that is incorporated into their performance. Within the scope of the thesis, Goffman's dramaturgical approach, applied to the video mediated communication with an innovative perspective, is combined with design semantics to shed light on the process of meaning-making in the encounter between video meeting experience and objects. The thesis consists of a total of seven chapters. The first chapter is the introduction to the thesis and provides information about the purpose and scope of the study. The main research question of the thesis is:“How do users make sense of the video meeting experience and its associated objects within the framework of Goffman's dramaturgical approach?”and focuses on examining the meaning-making processes of users through their interactions with objects related with the experience of a video meeting. The second part of the thesis consists of an overview of three different literatures that form the background for this work. The first part of this chapter, which provides a contemporary perspective on user-centered design, elaborates on the meaning of objects in use and the meaning of objects in language in order to situate design semantics within the study. The second part of the chapter, where the dramaturgical approach, includes explanations of Goffman's dramaturgical concepts and his perspective on interpersonal interaction. The third part of the literature review presents a literature review on video-mediated communication. The literature review of this thesis consists of a three-part structure based on the fields of design, sociology and communication. By combining literature from three different fields, the thesis aims to provide an innovative perspective on the still topical issue of video meetings. The methodology of the thesis is described in chapter three, which provides detailed information about the methodology used in the research, including unobtrusive observation, semi-structured interview and data analysis based on the literature. The methodology consists of qualitative methods selected to develop a perspective on the experience of video meeting and the process by which users make sense of the objects associated with this experience. These methods are unobtrusive observation, semi-structured interviews and qualitative content analysis. The processes of data collection within the fieldwork are presented in chapter four of the thesis. Unobtrusive observation was planned as an exploratory step of the research and was conducted on two online social media platforms to obtain initial information about video interviews and users' experiences. Semi-structured interviews were planned with the data obtained from the covert observation and the topics of the questions were determined. The detailed description of the analysis process of the data collected within the scope of the field study constitutes the fifth chapter of the thesis. In this chapter, the qualitative content analysis method used in the analysis of the study and the application process are explained. Both concept-driven and data-driven coding were used in the analysis process. The distribution of the categories determined as a result of coding within the data was defined with graphs, intersection maps were drawn and the data obtained were transcribed. The sixth chapter, which presents the interpretation, comprises the interpretation of the results that emerge from the analysis section and the literature review of the thesis. In this chapter, the transformation of the concepts of“stage”and“backstage”in the context of interpersonal interaction in Goffman's dramaturgical approach is defined with the practice of video meeting in the context of user-object relationships and interpersonal interaction. In the context of the video meeting experience, the tools, related objects with the experience and interactions associated with them are discussed. In chapter seven, the concluding chapter of the thesis, the results of the fieldwork, which is interpreted through the intersection of design semantics and Goffman's dramaturgical approach, are explained in terms of the perspective brought to the video meeting experience. This study, which focuses on the meaning relationship that users establish with objects and experiences, has created a perspective on the reflection of meaning making processes in video meetings, a newly established practice in everyday life. Goffman's dramaturgical approach has made a significant contribution to the examination of users' interactions with objects on a common axis with interpersonal interactions. The dramaturgical approach provided a useful research ground for examining the experience of video meetings and the objects associated with them. Thus, interpersonal interactions and user-object interactions in the context of video meeting have become identifiable within each other, and the meaning relations that users establish with objects can be positioned within this interaction network. As a result of the thesis, the concept of the“interstage”, which defines the interaction network specific to the practice of video meetings, was developed in line with Goffman's dramaturgical approach on the experience of video meeting experience and user' meaning making process.
Benzer Tezler
- Endüstriyel tasarım eğitiminde ürün anlambilimi konusunun yeri, önemi ve özellikleri: Türkiye'deki okullar üzerine bir araştırma
The place, importance and characteristics of the subject of product semantics in industrial design education: A research on design departments in Turkey
AYÇA KELEŞYILMAZ
Yüksek Lisans
Türkçe
2017
Endüstri Ürünleri Tasarımıİstanbul Teknik ÜniversitesiEndüstri Ürünleri Tasarımı Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. HATİCE HÜMANUR BAĞLI
- A semantic approach to the relationship between brand identity and exterior product design for visual brand recognition,through a case study on local commercial vehicle brand, TEMSA
Yerel ticari araç markası temsa üzerinde yapılan çalışma üzerinden, marka tanınırlığı için marka kimliği ve ürün dış tasarımı arasındaki ilişkiye yönelik anlambilimsel bir yaklaşım
ALİ ZENGİN
Yüksek Lisans
İngilizce
2010
Endüstri ve Endüstri MühendisliğiOrta Doğu Teknik ÜniversitesiEndüstri Ürünleri Tasarımı Bölümü
DOÇ. DR. GÜLAY HASDOĞAN
- Constructing product narratives through design knowledge in new product development process: story of a new cordless stick vacuum cleaner in Arçelik Company
Tasarım bilgisi ile yeni ürün geliştirme sürecinde ürün anlatıları oluşturma: Arçelik Şirketi'nde yeni kablosuz çubuk süpürge ürününün hikayesi
YAĞMUR GİZEM AVCI
Yüksek Lisans
İngilizce
2019
Endüstri Ürünleri Tasarımıİstanbul Teknik ÜniversitesiEndüstri Ürünleri Tasarımı Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ÇİĞDEM KAYA PAZARBAŞI
- An examination of possible contributions of new media terms and concepts to the field of product design
Yeni medyalar terimi ve kavramlarının ürün tasarımı alanına katkıları üzerine bir inceleme
AHMET ATIF AKIN
Yüksek Lisans
İngilizce
2005
Endüstri ve Endüstri MühendisliğiOrta Doğu Teknik ÜniversitesiEndüstri Ürünleri Tasarımı Ana Bilim Dalı
ÖĞR. GÖR. AREN KURTGÖZÜ
- Constructing terminology for musical timbre: A semantic mapping of acoustic features in Turkish language
Ses tınısı için bir terminoloji oluşturmak: Anlambilimsel ve akustik özellikler arasında bir haritalandırma çalışması
EZGİ SU ÖRÜN
Yüksek Lisans
İngilizce
2023
Müzikİstanbul Teknik ÜniversitesiMüzik Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. TAYLAN ÖZDEMİR