Geri Dön

Cüveynî'de kulların fiilleri

Mankind's acts in al-Juwaynî

  1. Tez No: 857722
  2. Yazar: BURHAN GÜNGÖR
  3. Danışmanlar: DR. ÖĞR. ÜYESİ MUHAMMED YUŞA YAŞAR
  4. Tez Türü: Yüksek Lisans
  5. Konular: Din, Religion
  6. Anahtar Kelimeler: Al-Juwaynî, Mankind's acts, The theory of Kasb, Mu'talasizm, Jabriyya
  7. Yıl: 2024
  8. Dil: Türkçe
  9. Üniversite: İstanbul Üniversitesi
  10. Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
  11. Ana Bilim Dalı: Kelam Ana Bilim Dalı
  12. Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
  13. Sayfa Sayısı: 106

Özet

İslam düşünce tarihinin asırlardır tartışılan konularından biri olan insan fiilleri meselesinde; insana belirli bir hürriyeti, yaratıcıya mutlak yaratma kudretini veren ve bunlar arasında orta yolu tutmaya çalışan ekollerin ortaya çıkış serüvenini oluşturmuştur. İlk dönemlerden itibaren İmam Eş'arî bu konuyla ilgili insan iradi fiillerini kendi yaratır düşüncesiyle insanın hürriyetini savunan Mu'tezile ile herşey Allah Teâla'nın yaratmasıyla olur, insanın hiçbir tesiri yoktur diyen Cebriyye gibi iki uç noktayı savunan bu iki kelam ekolünden ayrı olarak kesb teorisini ortaya koyarak meseleyi farklı bir açıdan gündeme almıştır. Bu görüş farklı bakış açılarıyla pek çok tartışmaya yol açmış olsa da Eş'arî ulemâsı tarafından Ehl-i sünnet itikadına uygun bir şekilde mesele çözüme kavuşturulmaya çalışılmıştır. İmam Eş'arî, her ne kadar kesb teorisiyle kendi açısından bu meseleyi noktalamış olsa da meselenin anlaşılmasının güç olması cebri görüşle aynı olduğuna dair birtakım eleştirileri de beraberinde getirmiştir. Öğrencileri ve takipçileri de aynı eleştirilere maruz kalmıştır. Nitekim İmam Eş'arî'nin takipçilerinden olan İmâm Cüveynî de özellikle insan fiilleri meselesindeki ifade ettiği görüşleri ile kimileri kendisinin felsefenin görüşünü benimsediğini söylerken kimileri de Mu'tezili görüşü benimsediği şeklinde farklı ithamlarda bulunmuşlar ve Eş'arî çizgisinden ayrıldığını iddia etmişlerdir. Bu çalışmada İmâm Cüveynî'nin“el-İrşâd”dan“el-Akîdetü'n-Nizâmiyye”adlı eserine kadar olan hayatının ilk döneminde ifade ettiği görüşleri ile“el-Akîdetü'n-Nizâmiyye”adlı eserindeki ifadeleri üzerinde incelemelere ve kendisine bu anlamda yapılan birtakım eleştirilere değinilerek ifadelerindeki ihtilafın lafzi mi yoksa sadece mana cihetinden mi oluduğuna ve Eş'arî doktrininden ayrılıp ayrılmadığının tespitine yer verilmiştir. Anahtar Kelimler: İmam Cüveynî, İnsan Fiilleri, Kesb Nazariyesi, Kaderiyye, Cebriyye.

Özet (Çeviri)

The question of“Mankind's Acts”has been discussed over decades. This concept gives mankind a limitless freedom, or the creator the almighty power of creation and there are who seek to find a midcourse. Although İmam Eş'arî who realized this issue by his own theory, the difficulty of the matter made it uneasy to understand. His followers and students also received similar criticism. İmam Eş'arî put forth the theory of kasb and therefore approached the matter differently. Although this view caused many discussions, the issue has been tried to be solved regarding the Sunni İslam faith. Even though İmam Eş'arî finalized this issue by using his own theory, the difficulty of the matter to be understood brought many different criticisms. His students and followers faced similar critique. Thus one of the followers of İmam Eş'arî and an important figure of 5th century islamic thought Al-Juwaynî who was a famous author of his time regarding canonic law, also faced criticism regarding mankind's acts matter. Some mention that he adopted the philosophical point of view and some believe that he has obtained mu'tezili view. However, İmam Cüveyni, during the first years of his career, defended Eş'arî's views on mankind's acts question and he mentioned these views on his works. On his later work, which is one of his maturity works“el-ʿAkîdetü'n-Nizâmiyye”he is claimed to leave his Eş'arî view and inclined to Mu'tezili philosophy In this work we analyze the views of İmâm Cüveynî during the first two periods of his career. This study includes examinations and examples of some criticism pointed towards him and thereafter determinations if he had left Eş'arî doctrine or not.

Benzer Tezler

  1. Cüveynî'de icmâ teorisi (ilk ekolleşmeler dönemi icmâ temellendirilmesine farklı bir yaklaşım)

    Ijma theory in Cüveyni (period of the first schools a different approach to ijma fixing)

    MEHMET CENGİZ

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2007

    DinSelçuk Üniversitesi

    Temel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı

    PROF. AHMET YAMAN

  2. Cüveynî'de âlemin hudûsu

    Huduth of universe on Juwayni

    KÜBRA EMEN

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2021

    DinDokuz Eylül Üniversitesi

    Temel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı

    DOÇ. DR. MURAT MEMİŞ

  3. Cüveynî'de illiyet teorisi

    The theory of causali̇ty accordi̇ng to Juwayni̇

    HÜSEYİN KAHRAMAN

    Doktora

    Türkçe

    Türkçe

    2015

    DinMarmara Üniversitesi

    Temel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. HATİCE KELPETİN ARPAGUŞ

  4. Cüveynî'de tanım teorisi

    Al-Juveyni's theory of definition

    MEHMET AKTAŞ

    Doktora

    Türkçe

    Türkçe

    2020

    DinMarmara Üniversitesi

    Temel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. HATİCE KELPETİN ARPAGUŞ

  5. İmamü'l-Haremeyn el-Cüveyni'de bilgi teorisi

    Theory of knowledge according to Imam al-Haramayn al-Juwaini

    ZELİHA ULUYURT

    Yüksek Lisans

    İngilizce

    İngilizce

    2014

    DinMarmara Üniversitesi

    Temel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı

    DOÇ. DR. HÜLYA ALPER