2023-2024 eğitim öğretim yılı 5, 6, 7 ve 8. sınıf Türkçe ders kitaplarında yer alan doğa ve evren temalarındaki metinlerin ekoeleştirel açıdan incelenmesi
An examination of texts in nature and universe themes in secondary school 5, 6, 7and 8th grade Turkish course books in terms of ecoelization
- Tez No: 858875
- Danışmanlar: PROF. DR. LOKMAN TURAN
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Eğitim ve Öğretim, Education and Training
- Anahtar Kelimeler: Türkçe ders kitapları, çevreci eleştiri, ortaokul, bilinç, eğitim, Turkish textbooks, environmental criticism, secondary school, awareness, education
- Yıl: 2024
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Atatürk Üniversitesi
- Enstitü: Eğitim Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Türkçe ve Sosyal Bilimler Eğitimi Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Türkçe Eğitimi Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 99
Özet
Amaç: Çevre, insanların etkilendiği, etkilediği yaşam alanıdır. İnsan, çevre hakkında bilgi edindikçe kendini güvende hissetmiş ve insan çevreye, çevre insana yön vermiştir. Şartlar değiştikçe insanların ihtiyaçları değişmiştir. Doğaya hükmetme çabası, hızla artan nüfus, sanayileşme çevreye verilen tahribatı her geçen gün arttırmıştır. Bu tahribat başta insanları olmak üzere birçok canlıyı etkilemiş ve insan-çevre ilişkisinin yeniden gözden geçirilmesini zorunlu kılmıştır. İstenilen amaçlar doğrultusundaki değişimler eğitim yoluyla kazandırılır. Değişimin kaynağı olan çocuklarımızı eğitirken en önemli araçlardan biri ders kitaplarıdır. Onları eğitirken düşündüren, bilinçlendiren kitapların başında Türkçe ders kitapları gelir. Ortaokul çağındaki çocuklar artık somut işlemlerden soyut işlemler dönemine geçmiştir. Hayata bakış açıları büyük ölçüde değişmiştir. Türkçe ders kitaplarındaki edebî metinler çocukların dünyasını büyük ölçüde etkiler. Salt bilim diliyle yazılmış olan metinler çocukları etkilemede kuru ve yetersiz kalır. Bu da edebî metinlerde çevre sorunlarını yeniden ele almayı, çevre bilincini ve sevgisini işlemeyi zorunlu kılmıştır. Bu amaç doğrultusunda çevreyle ilgili konuların daha çok ele alındığı 5, 6, 7 ve 8. sınıf Türkçe ders kitaplarındaki“Doğa ve Evren”temaları incelenmiştir. Yöntem: Yapılan inceleme nitel araştırma yöntemlerinden doküman incelemesidir. Nitel araştırma yöntemi, olayları ve durumları kendi doğal ortamlarında inceleyerek insanların, hayatı nasıl anlamlandırdıklarını araştırır. Araştırmadaki veriler 2023-2024 eğitim öğretim yılı 5, 6, 7 ve 8. sınıf Türkçe ders kitaplarındaki“Doğa ve Evren”temalarının metinlerinden oluşmaktadır. Bu veriler doküman analizi tekniğiyle incelenmiştir. Doküman analizi konuyla ilgili materyallerin toplanarak analizlerinin yapılmasıdır. Bulgular: Talim Terbiye Kurulu kararıyla ortaokul ve imam hatip ortaokullarında işlenen toplam 10 kitap olduğu görülmüştür. Ancak bu kitaplardan 6. sınıf Anka Yayınları ve 7. sınıf MEB Yayınlarında“Doğa ve Evren”temalarının olmadığı tespit edilmiştir. İkisi 8. Sınıf ve 5, 6, 7. sınıflarda birer olmak üzere toplam 5 kitap incelenmiştir. İncelenen metinlerin 20'si okuma, 5'i dinleme/ izlemedir. Bu metinler Başoğlu ve Sarıdede'nin (2020) çalışmalarındaki çeşitli kategorilere göre değerlendirilmiştir. Sonuçlar: Çalışma sonucunda incelenen metinlerin çocukların doğaya karşı daha duyarlı olmalarına katkı sağlar nitelikte olduğu görülmüştür. Metinler uygun görsellerle desteklenmiştir. 18 metin nesir,7 metin nazım şeklinde sunulmuştur. Edebî metinlerden ziyade bilgilendirici metinlerin ağırlıkta olması küçük okuyucuların özdeşim kurmasını ve rol model unsurunu sınırlandırmıştır. Dikkat çekici karakterler ve olaylarla desteklenmiş metin sayısı arttırılabilir. Böylece çocuklara, yüzeysel bir algı değil de daha derinden hissedilen bir bilinç kazandırılabilir.
Özet (Çeviri)
Purpose: Environment is the living space where people are influenced and influence.As people learned about the environment, they felt safe and people leaded to the environment and the environment leaded to people. As the conditions change, people's needs have changed. The effort to dominate nature, rapidly increasing population and industrialization have increased the damage to the environment day each day. This destruction affected many living things, especially humans and made it necessary to reconsider the human-environment relationship. Changes in line with the desired goals are achieved through education. One of the most important tools in educating our children, who are the source of change, is textbooks. Turkish textbooks are the most important books that make them think and raise awareness while educating them. Secondary school children pass from concrete operations period to the abstract operations period. Their perspective on life has changed highly. For this reason, the texts on the themes of“Nature and Universe”in the 5th, 6th, 7th and 8th grade Turkish textbooks were examined. Method: The analysis is a document review, one of the qualitative research methods. Qualitative research method investigates how people make sense of life by examining events and situations in their natural environments. The data in the research consists of the texts of the“Nature and Universe”themes in the 5th, 6th, 7th and 8th grade Turkish textbooks of the 2023-2024 academic year. These data were examined using the document analysis technique. Document analysis is the collection and analysis of materials related to the subject. Findings: By the decision of the Board of Education, it was seen that there were a total of 10 books processed in secondary and imam hatip secondary schools. However, it has been determined that there are no“Nature and Universe”themes in these books, 6th grade Anka Publications and 7th grade MEB Publications. A total of 5 books were examined, two for the 8th grade and one for the 5th, 6th and 7th grades. Of the texts examined, 20 are reading and 5 are listening/watching. These texts were evaluated according to various categories in the work of Başoğlu and Sarıdede (2020). Conclusions: As a result of the study, it was seen that the texts examined contributed to children being more sensitive to nature. The texts are supported with appropriate visuals. 18 texts are presented in prose and 7 texts in verse. The predominance of informative texts rather than literary texts has limited the identification and self-modeling element of young readers. The number of texts supported by remarkable characters and events can be increased. In this way, children can be given a more deeply felt awareness rather than a superficial perception.
Benzer Tezler
- Türkçe ders kitaplarındaki hikâye edici metinlerin yapı, içerik ve eğitsel ilkeler açısından incelenmesi
Investigation of narrative texts in Turkish course books in terms of structure, content and educational principles
YONCA YARDIMCI
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
Eğitim ve ÖğretimVan Yüzüncü Yıl ÜniversitesiTürkçe ve Sosyal Bilimler Eğitimi Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. KENAN BULUT
- Ortaokul öğrencilerinin matematik dersindeki akademik başarılarının belirlenmesinde bulanık mantık kullanımı
The use of fuzzy logic in determining the academic success of secondary school students in mathematics class
ECENAZ KİLLİK
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
MatematikAfyon Kocatepe ÜniversitesiMatematik ve Fen Bilimleri Eğitimi Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. MUHAMMED RECAİ TÜRKMEN
- 2018-2023 yılları arasındaki Liselere Giriş Sınavı ve yayınlanan örnek matematik sorularının Yenilenmiş Bloom Taksonomisine göre incelenmesi
Investigation of the High School Entrance Exam and published sample mathematics questions between 2018-2023 years according to the Revised Bloom Taxonomy
NUR SEDA TUNACI ÇOLAK
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
Eğitim ve ÖğretimEskişehir Osmangazi ÜniversitesiMatematik ve Fen Bilimleri Eğitimi Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. EMRE EV ÇİMEN
- Ortaokul 8. sınıf öğrencilerinin fen bilimleri dersindeki eleştirel düşünme gücü düzeylerinin yeni nesil fen bilimleri sorularına yönelik algılarına etkisi
The effect of critical thinking power levels of middle school 8th grade students in science course on their perceptions of new generation science questions
YUNUS EMRE AKKAYA
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
Eğitim ve ÖğretimBalıkesir ÜniversitesiMatematik ve Fen Bilimleri Eğitimi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. HÜSEYİN KÜÇÜKÖZER
- Ortaokul öğrencilerinin matematiğe yönelik kaygı düzeyleri ve bu kaygıya neden olan faktörler
Anxiety levels of middle school students towards mathematics and the factors causing this anxiety
AMİNE ECE BAĞ
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
Eğitim ve ÖğretimSakarya ÜniversitesiEğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ LEVENT ERTUNA