Kastamonu'da tüketilen sebze ürünlerinin potansiyel olarak zehirli element içeriklerinin belirlenmesi ve sağlık riskinin değerlendirilmesi
Determination of potentially toxic element contents of vegetable products consumed in Kastamonu and evaluation of health risk
- Tez No: 860662
- Danışmanlar: PROF. DR. ŞEREF TURHAN
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Fizik ve Fizik Mühendisliği, Physics and Physics Engineering
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2024
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Kastamonu Üniversitesi
- Enstitü: Fen Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Fizik Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 133
Özet
Sebzeler, yararlı fitokimyasallar, vitaminler, protein, karbonhidratlar ve mineraller içeren besin kaynaklarıdır ve birçok kronik hastalığın önlenmesinde önemli rol oynarlar. Ancak sebzeler antropojenik ve doğal aktivitelerin neden olduğu potansiyel olarak toksik elementler (PTE'ler) ile kirlenmektedir. Bu nedenle, bu çalışmada, Türkiye'nin Batı Karadeniz Bölgesi'nde yer alan Kastamonu ilinde en çok tüketilen bazı sebze örneklerindeki on dört PTE, indüktif eşleşmiş plazma optik emisyon spektrometrisi (ICP-OES) kullanılarak analiz edildi. Ayrıca bu sebze örneklerinin tüketilmesinden kaynaklanan potansiyel kanserojen olmayan ve kanserojen sağlık riskleri, erişkin bireyler için değerlendirildi. Kastamonu'da bulunan market ve pazar yerlerinden toplanan otuz altı farklı sebze türüne (lahana, semizotu, pazı, ıspanak, maydanoz, dereotu, nane, roka, marul, mantar, patlıcan, kabak, bamya, dolmalık biber, domates, hıyar, yeşil biber, bal kabağı, kapya biber, patates, pırasa, kereviz, kırmızı pancar, havuç, şeker pancarı, şalgam, kuru soğan, taze soğan, kırmızıturp, beyaz turp, yer elması, barbunya, fasulye, taze fasulye, brokoli ve karnabahar) ait altmış dokuz örnekte analiz edilen Fe, Al, Sr, Mn, Zn, Ti, Cu, Ni, Pb, V, As, Cr, Cd ve Co'nun ortalama derişimleri (μg/kg, kuru ağırlık), sırasıyla, 162.713, 79.078, 33.894, 15.971, 8.944, 8.323, 5.277, 5.174, 2.193, 2.034, 1.637, 1.592, 536 ve 395 olarak belirlendi. Analiz edilen bütün PTE'lerin sebep olduğu kanserojen olmayan sağlık riski, risk indeksi (RI) ve Pb, Ni, Cr, Cd ve As elementlerinden kaynaklanan kanser sağlık riski ise kanser risk (KR) indeksi hesaplanarak değerlendirildi. Potansiyel kanserojen olmayan riskin değerlendirilmesi, incelenen sebzelerin (patlıcan, patates ve şeker pancarı hariç) yetişkin tüketiciler için tüketiminde herhangi bir risk olmadığını ortaya koymaktadır. Ancak on bir sebzede analiz edilen Pb, Ni, Cr ve As için hesaplanan KR değerleri güvenlik sınırının (KR ≥ 10-4) üzerinde bulundu.
Özet (Çeviri)
Vegetables are nutritional sources containing beneficial phytochemicals, vitamins, protein, carbohydrates and minerals and play an important role in preventing many chronic diseases. However, vegetables are contaminated with potentially toxic elements (PTEs) caused by anthropogenic and natural activities. Therefore, in this study, fourteen PTEs in samples of some of the most consumed vegetables in Kastamonu province, located in the Western Black Sea Region of Turkey, were analyzed using inductively coupled plasma optical emission spectrometry (ICP-OES). Also, potential non-carcinogenic and carcinogenic health risks caused by the consumption of these vegetable samples were evaluated for adult individuals. The average concentrations (μg/kg, dry weight) of Fe, Al, Sr, Mn, Zn, Ti, Cu, Ni, Pb, V, As, Cr, Cd, and Co analyzed in sixty-nine samples of thirty-six different vegetable species (cabbage, purslane, Swiss chard, spinach, parsley, dill, mint, rocket, lettuce, mushroom, eggplant, squash, okra, bell pepper, tomato, cucumber, green pepper, pumpkin, capia pepper, potato, leek, celeriac, red beets, carrots, sugar beets, turnip, dry onion, green onion, red radishes, white radishes, Jerusalem artichokes, Borlotti beans, beans, green beans, broccoli, and cauliflower) collected from markets and marketplaces in Kastamonu were determined as 162.713, 79.078, 33.894, 15.971, 8.944, 8.323, 5.277, 5.174, 2.193, 2.034, 1.637, 1.592, 536 and 395, respectively. The non-carcinogenic health risk caused by all analyzed PTEs was evaluated by estimating the risk index (RI), and the cancer health risk caused by Pb, Ni, Cr, Cd and As elements was evaluated by estimating the cancer risk (CR) index. Evaluation of the potential non-carcinogenic risk reveals that there is no risk in consumption of the examined vegetables (except eggplant, potatoes and sugar beet) for adult consumers. However, the CR values calculated for Pb, Ni, Cr and As analyzed in eleven vegetables were found to be above the safety limit (CR ≥ 10-4).
Benzer Tezler
- Kastamonu'da tüketilen bazı gıdalardaki radyum, toryum ve potasyum seviyelerinin gama-ışını spektrometrik yöntem ile belirlenmesi
Determination of radium, thorium and potassium levels in some foods consumed in Kastamonu by gamma-ray spectrometric method
RAGHDA ABDULATEF ABDULHUSEIN ALTAMEMI
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
Fizik ve Fizik MühendisliğiKastamonu ÜniversitesiFizik Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ŞEREF TURHAN
- Kastamonu'da tüketilen musluk ve şişe sularının radyometrik ve element analizleri
Radiometric and element analysis of tap and bottle waters consumed in Kastamonu
FATMA MOHAMED NAJEEB SULAYMAN ALZARIDI
Yüksek Lisans
Türkçe
2020
Fizik ve Fizik MühendisliğiKastamonu ÜniversitesiFizik Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ASLI KURNAZ
- Kastamonu'da tüketilen tahıl ürünlerinin potansiyel olarak zehirli element içeriklerinin belirlenmesi ve sağlık riskinin değerlendirilmesi
Determination of potentially toxic element contents of cereal products consumed in Kastamonu and evaluation of health risk
KENAN AKYOL
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
Fizik ve Fizik MühendisliğiKastamonu ÜniversitesiFizik Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ASLI KURNAZ
- Bazı meyve ağacı organellerinde ağır metal birikiminin trafik yoğunluğuna bağlı değişimi
The variation of heavy metal accumulation in some fruit tree organelles due to traffic density
SENEM ÖZEL
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
ZiraatKastamonu ÜniversitesiSürdürülebilir Tarım ve Tabii Bitki Kaynakları Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. HAKAN ŞEVİK
- Kastamonu yöresi bazı yenilebilir mantarların kimyasal özelliklerinin tayini
Determination of chemical composition for some wild edible mushroom species from Kastamonu
MANSOR S. MOSTAFA BOUFARIS
Doktora
Türkçe
2018
Ormancılık ve Orman MühendisliğiKastamonu ÜniversitesiOrman Mühendisliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. SABRİ ÜNAL