Üniversite öğrencilerinde erken dönem uyumsuz şemalar ve sosyal kaygı arasındaki ilişkide bilişsel çarpıtmaların aracı rolü
The mediating role of cognitive distortion in the relationship between early maladaptive schemas and social anxiety
- Tez No: 862588
- Danışmanlar: DR. ÖĞR. ÜYESİ YUNUS EMRE AYNA
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Psikoloji, Psychology
- Anahtar Kelimeler: Erken dönem uyumsuz şemalar, sosyal kaygı, bilişsel çarpıtmalar, Early maladaptive schema, social anxiety, cognitive distortions
- Yıl: 2024
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Dicle Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Psikoloji Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Klinik Psikoloji Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 142
Özet
Bu çalışmanın amacı erken dönem uyumsuz şemalar ile sosyal kaygı arasındaki ilişkide bilişsel çarpıtmanın aracılık rolünün incelenmesidir. Araştırmanın örneklemini yaşları 18-35 arasında değişen 384'ü kadın (%74,4) ve 132'si erkek (%25,6) olmak üzere 516 üniversite öğrencisi oluşturmaktadır. Araştırmada Liebowitz Sosyal Kaygı Ölçeği, Young Şema Ölçeği- Kısa Form 3 ve Bilişsel Çarpıtmalar Ölçeği kullanılmıştır. Verilerin analizinde Pearson korelasyon analizi, bağımsız örneklemler t-testi, non-parametrik Kruskal Wallis-H, non-parametrik spearman korelasyon ve aracılık analizi kullanılmıştır. Yapılan analizler sonucunda kadın katılımcıların bilişsel çarpıtma ölçeğinin alt boyutları olan felaketleştirme, duygudan sonuca ulaşma ve zihinsel filtreleme alt boyutlarında erkek katılımcılardan anlamlı düzeyde yüksek olduğu belirlenmiştir. Araştırma bulguları incelendiğinde, bilişsel çarpıtma puanlarının aile gelir düzeyine göre farklılaştığı görülmüştür. Buna göre; gelir düzeyi düşük olan bireylerin bilişsel çarpıtma puanlarının gelir düzeyi orta olan bireylerden daha yüksek olduğu belirlenmiştir. Korelasyon analizi sonuçlarına göre erken dönem uyumsuz şemalar ile sosyal kaygı ve bilişsel çarpıtmalar arasında pozitif yönlü anlamlı ilişkiler olduğu belirlenmiştir. Aracılık analizleri sonucunda erken dönem uyumsuz şemalar ile sosyal kaygı arasındaki ilişkide felaketleştirme, iki uçlu biçiminde düşünme, duygudan sonuca ulaşma, etiketleme, zihinsel filtreleme, aşırı genelleme, kişiselleştirme, zorunluluk ifadeleri, olumluyu azımsama veya yok sayma alt boyutlarının aracılık etkisinin olduğu belirlenmiştir. Fakat erken dönem uyumsuz şemalar ile sosyal kaygı arasındaki ilişkide zihin okuma alt boyutunun aracılık rolü bulunamamıştır. Analizler sonucunda elde edilen bulgular, ilgili alanyazın ışığında tartışılmış ve öneriler sunulmuştur.
Özet (Çeviri)
The aim of this study is to examine the mediating role of cognitive distortion in the relationship between early maladaptive schemas and social anxiety. The sample of the study comprised 516 university students aged between 18-35, 384 female (74.4%) and 132 male (25.6%). Liebowitz Social Anxiety Scale, Young Schema Scale-Short Form 3 and Cognitive Distortions Scale were employed in the study. Pearson correlation analysis, independent samples t-test, non-parametric Kruskal Wallis-H, non-parametric Spearman correlation and mediation analysis were used in the analysis of the data. As a result of the analysis, it was determined that the catastrophizing, emotional reasoning, and mental filter that are the sub-dimensions of the cognitive distortion scale levels of the female participants were significantly higher than the males. When the research findings were examined, it was seen that the cognitive distortion scores differed according to family income level. According to this; It has been determined that individuals with low income levels have higher cognitive distortion scores than individuals with middle income levels. According to the results of the correlation analysis, it was determined that there are positive and significant relationships between early maladaptive schemas, social anxiety and cognitive distortions. As a result of the mediation analysis, it was determined that the sub-dimensions of catastrophizing, all or nothing thinking, emotional reasoning, labeling, mental filtering, overgeneralization, personalization, should statements, and discounting the positive had a mediating effect in the relationship between early maladaptive schemas and social anxiety. However, no mediating role of the mind reading subdimension was found in the relationship between early maladaptive schemas and social anxiety. The results of the study were discussed in the light of the relevant literature and suggestions were presented.
Benzer Tezler
- Erken dönem uyumsuz şemalar, ebeveynlik biçimleri ve psikolojik belirtiler ile psikolojik dışlanmanın tehdit ettiği ihtiyaçlar arasındaki ilişkiler
The relationship between early maladaptive schemas, parenting styles and psychological symptoms and the needs threats
BURCU KÖMÜRCÜ
Yüksek Lisans
Türkçe
2014
PsikolojiHacettepe ÜniversitesiPsikoloji Ana Bilim Dalı
PROF. DR. GONCA SOYGÜT PEKAK
- Üniversite öğrencilerinin erken dönem uyumsuz şemaları ile sosyal kaygı düzeyleri arasındaki ilişkinin incelenmesi: Türkiye ve Belçika karşılaştırması
The relationship between early maladaptive schemas and social anxiety in university students: Comparison of Turkey and Belgium
SÜEDA RADA
Yüksek Lisans
Türkçe
2018
Eğitim ve ÖğretimSakarya ÜniversitesiEğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ ÜMİT SAHRANÇ
- Üniversite öğrencilerindeki erken dönem uyumsuz şemalar ve sosyal fobi belirtileri ilişkisinde duygu düzenleme güçlüğünün aracı rolünün incelenmesi
The mediator role of emotion regulation difficulties on the relationship between early maladaptive schemas and the symptoms of social phobia in university students
DİLAY ELDOĞAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2012
PsikolojiHacettepe ÜniversitesiPsikoloji Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ELİF BARIŞKIN
- Üniversite öğrencilerinde sosyal anksiyete düzeyinin erken dönem uyumsuz şemalar ve üst bilişler ile ilişkisinin incelenmesi
The analysis of the relationship between the level of social anxiety of university students and early maladaptive schema and metacognitions
MİYESE UYGUR
Yüksek Lisans
Türkçe
2020
Psikolojiİstanbul Gelişim ÜniversitesiPsikoloji Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ ERKAL ERZİNCAN
- Aynı mesleği seçen üniversite öğrencileri ile birbirinden farklı meslekleri seçen üniversite öğrencilerinin erken dönem uyum bozucu şemalarının ve anksiyete düzeylerinin karşılaştırılması
The examination of the anxiety level and the early maladaptive schemas of the students that choose the same professions and the students that choose the different professions
BÜŞRA YALIM
Yüksek Lisans
Türkçe
2017
Psikolojiİstanbul Arel ÜniversitesiPsikoloji Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. MUZAFFER ŞAHİN