Planlama kararlarında yerelden merkezi iktidara yetki transferleri ve kent hakkı: İstanbul örneğinde ilişkisel bir analiz (2011-2013)
Authority transfers from local to central power in planning decisions and right to the city: A relational analysis on Istanbul case (2011-2013)
- Tez No: 864400
- Danışmanlar: PROF. DR. HATİCE KURTULUŞ
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Kamu Yönetimi, Siyasal Bilimler, Public Administration, Political Science
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2024
- Dil: Türkçe
- Üniversite: İstanbul Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Siyaset Bilimi ve Kamu Yönetimi Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 243
Özet
Bu tez modern kentin mekânsal, toplumsal ve politik inşa sürecinde planlamada yetki ve iktidar çatışmasını, kent hakkı kavramı çerçevesinde, belirli bir tarihsel aralıkta İstanbul örneği ile analiz etmeye kalkışmaktadır. Tezde modern kentin inşasında mekana meşru müdahale hakkının planlamayı güçlü bir iktidar aygıtı haline getirdiği ve merkez ile yerel siyasi otorite arasında bu iktidar aygıtı üzerinde bir yetki mücadelesi-çatışması ortaya çıkardığı öne sürülmekte ve belirli örneklerle bu iddia sorgulanmaktadır. Bu çerçevede tez çalışmasında 19.yy ortalarından bu yana hem Türkiye hem de Avrupa'da kent mekanında gerçekleşen planlama faaliyetlerinde merkez-yerel yönetim çatışmasını, merkezi iktidarların kent mekanının planlanmasında hakim olma süreçlerini incelemiş; bunu incelerken de hem başlıca planlama faaliyetleri ve imar hamlelerini ortaya koymaya çalışmış, hem de Osmanlı ve Türkiye Cumhuriyeti özelinde bu planlamanın hukuki araçlarından biri konumunda olan imar mevzuatını ele almıştır. Her coğrafyada iktidarlar farklı dönemsel ve ideolojik etkilerle kent mekanını belirleme ve planlamaya yön verme eğiliminde olduklarından, planlamaya ilişkin yetkiler merkezileştiği oranda kentlilerin etki alanından uzaklaşmış ve dolayısıyla“kentlilerin kente hakim olabilmesi”olarak tanımlanabilecek“kente hakkın”ihlali niteliğini kazanmıştır. Bu tezde Osmanlı'dan itibaren İmar Hukuku alanında çıkarılan temel kanuni metinler, özellikle merkezi yönetim birimlerinin imar yetkilerini kendi bünyesine aktardığı istisnai hukuki düzenlemeler üzerinden okunmaya çalışılmıştır. Tanzimat Fermanı'ndan bu yana iki asra yaklaşan planlama deneyiminde Türkiye'de de kent mekanının planlanması merkez ve yerel yönetim birimleri arasında mücadeleye sahne olmuştur. Belediyeler ve Bakanlığın farklı siyasi partiler bünyesinde olduğu dönemde alışık olunan bu çekişmenin farklı bir formu ise 2011 yılında Çevre ve Şehircilik Bakanlığı'nın kurulmasını takip eden süreçte yaşanmıştır. Bu dönemde İstanbul Büyükşehir Belediye Meclisi tarafından reddedilen bir takım imar plan değişikliği tekliflerinin Bakanlık tarafından aynen onanması, bu plan değişikliklerini ve bir hukuki araç olarak kullanılan 644 sayılı KHK'yi çalışmaya değer kılmıştır. Bu çalışmada söz konusu dönemde hangi kanun hükümlerinin bu yetki transferi için kullanıldığının ortaya çıkarılması amaçlanmıştır.
Özet (Çeviri)
This thesis attempts to analyze the conflict of authority and power in planning in the spatial, social and political construction of the modern city within the framework of the concept of the right to the city, with the case of Istanbul in a certain historical period. The thesis argues that the legitimate right to intervene in space in the construciton of the modern city has turne planning into a powerful apparatus of power and created a power struggle-conflict between the natioanl and the local political authority over this power apparatus, and this claim is questioned with specific examples. In this framework, the thesis has examined both the conflict of central-local government in the planning activities that took place in the urban space both in Turkey and Europe since the mid-19th century and the processes of domination of the central powers in the planning of the urban space. While examining this, it's also tried to reveal the main planning/zoning activities also to discuss the Reconstruction legislation, which is one of the legal tools of this planning in the Ottoman and Turkish Republic. Since every government tends to determine the urban space and planning with different periodic-ideological effects; as the authorities realated to planning become cenralized, they have moved away from the influence of the urbanities and therefore have become a violation of the“right to the city”, which can be defined as“the ability of the urbanities to dominate the city”. In this thesis I tried to read the basic legal texts issued in the field of Zoning Law since Ottoman Empire, especially through the exceptional legal regulations in which central government units transferred zoning authorities to themselves. In the planning experience of nearly two centuries since the Tanzimat Edict, the plannig of urban space in Turkey has ben the scene of a struggle between central and local government units. A different form of this conflict, which was appeared in the period when the Municipalities and the Ministry were under different political parties, was experienced in the period following the establishment of the Ministry of Environment and Urbanization in 2011. In this period, the approval of some zoning plan change proposals rejected by the Council of İstanbul Metropolitan Municipality by the Ministry, made these plan changes and the Decree Law No.644, which was used as a legal tool, worth studying. In this study, it's aimed to reveal which law provisions were used for this transfer of authority in that period.
Benzer Tezler
- Sürdürülebilir kentleşme endeks modeli önerisi: İstanbul örneği
Sustainable urbanization index model proposal: The Istanbul case
CEM AYIK
Doktora
Türkçe
2019
Şehircilik ve Bölge Planlamaİstanbul Teknik ÜniversitesiŞehir ve Bölge Planlama Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. HATİCE AYATAÇ
DOÇ. DR. BEGÜM SERTYEŞİLIŞIK
- Hierarchical health facility location model based on user demand: the case of Bursa
Kullanıcı talebine dayalı hiyerarşik sağlık tesisi yer seçimi modeli: Bursa örneği
GÖKÇEN GÜRSOY
Yüksek Lisans
İngilizce
2022
Şehircilik ve Bölge Planlamaİstanbul Teknik ÜniversitesiŞehir ve Bölge Planlama Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. MEHMET ALİ YÜZER
- Kırsal yerleşmelerin analizinde kültürel coğrafya yaklaşımı: Kocaeli, İzmit örneği
Cultural geography approach in the analysis of rural settlements: Kocaeli, İzmit case
ESRA BALCI
Doktora
Türkçe
2024
Şehircilik ve Bölge PlanlamaYıldız Teknik ÜniversitesiŞehir ve Bölge Planlama Ana Bilim Dalı
PROF. DR. İCLAL SEMA DİNÇER
- Urban protests against neoliberal urban policies: The case of Istanbul
Neoliberal kent politikalarına karşı kentsel protestolar: İstanbul örneği
DİLEK KARABULUT
Yüksek Lisans
İngilizce
2015
Siyasal Bilimlerİstanbul Teknik ÜniversitesiŞehir ve Bölge Planlama Ana Bilim Dalı
PROF. DR. GÜLDEN ERKUT
- Kırsal kalkınma politikalarının Adıyaman kırsalına olan etkisinin tütün tarımı üzerinden değerlendirilmesi
Rewiew of rural development policies based on their effect on cultivation of tobacco in rural Adıyaman
DEĞER ÇİL
Yüksek Lisans
Türkçe
2014
Şehircilik ve Bölge Planlamaİstanbul Teknik ÜniversitesiŞehir ve Bölge Planlama Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. MEHMET ALİ YÜZER