İki dillilik ve sahte anılar: Olay sonrası yanlış bilgilendirme etkisi ve DRM paradigması
Bilingualism and false memories: Post-event misinformation effect and DRM paradigm
- Tez No: 865773
- Danışmanlar: DR. ÖĞR. ÜYESİ MEHMET AKINCI
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Psikoloji, Psychology
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2024
- Dil: Türkçe
- Üniversite: İstanbul 29 Mayıs Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Psikoloji Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 105
Özet
Sahte anı, bireyin gerçek bir olayı olduğundan farklı bir şekilde veya hiç gerçekleşmemiş bir olayı gerçekleşmiş gibi hatırlaması olarak tanımlanır. Bu olgu genellikle iki analitik çerçevede incelenmiştir: yanlış bilgilendirme etkisi ve Deese-Roediger-McDermott (DRM) paradigması. Birincisi, bir olayı deneyimledikten sonra sunulan yanlış bilginin neden olduğu deformasyon etkisi iken, ikincisi, gerçekte duyumlanmamış bir kelimenin (“kritik çeldirici”olarak anılır) görüldüğüne ya da duyulduğuna dair bir anının oluşturulmasıdır. Araştırmada, öncelikle DRM paradigması ile yanlış bilgilendirme etkisinin ilişkisine bakılmıştır. İkinci olarak, iki dilli katılımcıların konuştukları dilin (Kürtçe veya Türkçe) sahte anı skorlarına etkisi incelenmiştir. Üçüncü olarak ise iki dilliler ile tek dilliler arasında Türkçe sahte anıları karşılaştırılmıştır. Araştırma 18-45 yaşları arasında Mardin ilinden Türkçe ve Kürtçe dillerini bilen 100 iki dilli katılımcı (48'i kadın) ve Türkçe bilen 90 tek dilli (63'ü kadın) katılımcı ile yürütülmüştür. DRM Paradigması Kelime Listesi Görevi, Olay Sonrası Yanlış Bilgilendirme Etkisi Görevi materyalleri Türkçe ve Kürtçe versiyonlarıyla kullanılmıştır. Materyaller bilgiyasar ekranında, zamanlanmış slayt gösterileri ve seslendirmeler aracılığıyla sunulmuştur. Sonuçlarda, DRM ve yanlış bilgilendirme etkisi arasında bir ilişki saptanmamıştır. DRM paradigması tipi sahte anılar karşılaştırıldığında, tek dillilerin de iki dillilerden daha yüksek, iki dillilerin ise Türkçede Kürtçeye göre daha yüksek skorlara sahip olduğu görülmüştür. Yanlış bilgilendirme etkisinde ise iki dilli olmak ya da kullanılan dil ile ilişkili bir farklılaşma görülmemiştir. Ek olarak, iki dilli kadınların iki dilli erkeklere göre daha yüksek yanlış bilgilendirme etkisi tipi sahte anı oluşturduğu saptanmıştır. Son olarak, iki dillilerde Kürtçe DRM sahte anı değerlerinde kadınların erkeklere göre daha yüksek skorlar gösterdiği yönünde bir etkileşim gözlenmiştir. Bulgular DRM paradigmasında baskın olan dilde sahte anının arttığını ve iki dilli olmanın sahte anı oluşumunu azaltıcı etki gösterdiğini işaret etmektedir. Sahte anılar arasında ilişkisizlik açıklanırken ise Aktivasyon-İzleme Teorisi'nin yaklaşımı benimsenmiş ve ek olarak epizodik bellek ile anlamsal bellek arasındaki fark vurgulanmıştır.
Özet (Çeviri)
False memory (FM) is delineated as a cognitive phenomenon where a subject recalls or recollects an actual occurrence in a manner distinct from how it happened, or in certain instances, events that never happened at all. Scholars commonly employ two analytical frameworks: the post-event misinformation effect, and the Deese-Roediger-McDermott (DRM) paradigm. The former deals with the deformation effect caused by distorted information presented after experiencing an event, while the latter pertains to remembering a memory involving the observation or hearing of a word (referred to as“critical lure”) that, in reality, has not been encountered during memory assessment. First aim of this research is to examine the relationship between the DRM paradigm and the misinformation effect. Second, Turkish FM scores were compared between bilinguals and monolinguals. Last, the effect of the language spoken by bilingual participants (Kurdish or Turkish) on their FM scores was examined. The sample group consists of 100 Kurdish-Turkish bilingual (48 women), and 90 monolingual Turkish participants (63 women) from the province of Mardin, between the ages of 18-45. DRM Paradigm Word List Task, Post-Event Misinformation Effect Task were employed in both Turkish and Kurdish to collect data. The materials were presented on the computer screen through timed slide shows and voice-overs. The results indicate no relationship between DRM and misinformation effect. When DRM paradigm FM scores were compared, monolinguals had higher scores in Turkish than bilinguals, and bilinguals had significantly higher scores in Turkish than Kurdish. Neither bilingual nor language effect was observed on the scores of the misinformation effect task. The results revealed gender effect, as well. Bilingual women experienced more misinformation effect than bilingual men, and bilingual females showed higher scores than bilingual males in Kurdish DRM false memory. Findings indicate that DRM false memory rate increases in the dominant language and that being bilingual reduces it. To explain the lack of relationship between false memory types, the approach of Activation-Monitoring Theory was adopted. Additionally, the difference between episodic memory and semantic memory was emphasized.
Benzer Tezler
- Investigating translation equivalent priming: The impact of task, item, and individual differences
Çeviri eşdeğeri hazırlama etkisini incelemek: Görevsel, maddesel ve bireysel farklılıkların etkisi
ENİS OĞUZ
Doktora
İngilizce
2023
DilbilimOrta Doğu Teknik Üniversitesiİngiliz Dili Eğitimi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. BİLAL KIRKICI
- Küreselleşme sürecinin ulus-devlet üzerindeki etkileri
The Effects of the globalization process on the nation state
SÜHA ATATÜRE
- Josè Rivera'nın Marisol adlı oyununda karnavalesk
Carnivalesque in Josè Rivera's Marisol
BÜŞRA ÖZBEK
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
Amerikan Kültürü ve EdebiyatıAtatürk Üniversitesiİngiliz Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ DENİZ ARAS
- The effects of bilingualism and multilingualism on learning English as a foreign language
İngilizce'nin yabancı dil olarak öğrenilmesinde iki dilliliğin ve çok dilliliğin etkileri
METİN YILDIZ
Yüksek Lisans
İngilizce
2020
İngiliz Dili ve Edebiyatıİstanbul Aydın Üniversitesiİngiliz Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. VEYSEL KILIÇ
- Makedonca Türkçe iki dilli bireylerde Makedonca söz diziminin Türkçe söz dizimine etkisi
The influence of macedonian syntax on Turkish syntax used by Macedonian-Turkish bilingual individuals
ŞEYMA GÜRLEYEN
Yüksek Lisans
Türkçe
2014
Türk Dili ve EdebiyatıPamukkale ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. CEYHUN VEDAT UYĞUR