Mimarsız mimarlıkta barınma olgusu ve temsili bir örnek: Çamlıhemşin yayla evleri
The phenomenon of housing in architecture without architect and a representative example: Çamlıhemşin platue houses
- Tez No: 865838
- Danışmanlar: PROF. DR. NAZLI FERAH AKINCI
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Mimarlık, Architecture
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2024
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Yıldız Teknik Üniversitesi
- Enstitü: Fen Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Mimarlık Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Mimari Tasarım Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 292
Özet
Mimarsız mimarlık, binlerce yıldır var olan ve halk yapı sanatına dair özgün değerler taşıyan bir olgudur. Bu yapı kültürü, sosyo-kültürel faktörler ve çevresel etkilerle şekillenir ve sosyo-ekonomik açıdan sürdürülebilir özelliklere ve çevresel sorunlara çözüm üretme yeteneğine sahiptir. Halkın ihtiyaçlarına cevap vermek amacıyla ortaya çıkan bu mimari dil, aynı zamanda halk tarafından inşa edilir ve yaşatılır. Bu önemli olgunun anlaşılması, çevreye duyarlı bir bakış açısı geliştirilmesi ve bunun günümüz mimarlık anlayışına uyarlanması önemlidir. Bu çalışmada, mimarsız mimarlığın, mimarlık dünyasına ve mimari tasarım eğitimine rehberlik edebileceği düşüncesiyle bir araştırma yapılmış, tanımı ve özelliklerine dair yazın tartışılmış, mimarsız mimarlıkta barınma olgusuna dair evrimsel süreç, kronolojik bir akış şeması dahilinde aktarılmıştır. Çalışmanın dördüncü bölümünde mimarsız mimarlık kültürüne temsili bir örnek olarak Rize, Çamlıhemşin'de bulunan Yukarı Kavrun, Samistal ve Hazindak yaylalarında yapılan saha çalışmalarından elde edilen veriler doğrultusunda yerleşim dokusunun özellikleri, tekil evlerle ilgili plan tipolojisi, mekansal düzenleme, malzeme kullanımı, yerel iklim ve doğal çevre ile ilişkilerine dair genelden özele doğru giden bilgiler eşliğinde, morfolojik bir yaklaşımla görsel algılamaya dayalı bir yöntem oluşturulmaya çalışılmıştır. Elde edilen veriler, röleve, çizim, fotoğraflama, kişisel gözlem ve yorumlama, grafikleştirme teknikleri kullanılarak incelenmiştir. Böylece“Mimarsız mimarlık nedir? ”Mimarsız mimarlık neden önemlidir?“Mimarsız mimarlık neden çalışılmalıdır?”gibi soruların cevapları ve Yeşil Yol Projesi ile doğal yapılarının bozulması tehlikesiyle karşı karşıya olan Çamlıhemşin Yayla Yerleşkeleri'nin mimari değerleri, saha çalışmasından elde edilen bulguların ışığında değerlendirme bölümünde ele alınmıştır. Tez çalışmasının sonuç bölümünde ise yapılan değerlendirmelere göre mimari tasarım dünyasına ve mimari tasarım eğitimine dair bazı öneriler geliştirilmiştir.
Özet (Çeviri)
Architecture without architect is a phenomenon that has encompassed the folk art of building for thousands of years, harboring unique values. The architectural culture of architecture without architects has a high capability in producing solutions to socio-economic sustainability and environmental issues. While made for the people, it is also built by the people, meaning it is the architectural language of the community. Therefore, understanding architecture without architects is crucial in developing an architecture that is sensitive to the environment and nature, and adapting it to the contemporary world of architecture. In this study, which was conducted with the idea that architecture without architects could provide guidance to the world of architecture and architectural design education, the literature regarding its definition and characteristics is discussed. Additionally, the evolutionary process of housing within architecture without architects is presented in a chronological flowchart. In the second part of the study, as a representative example of architecture without architect culture, characteristics of the settlement pattern, typology of individual houses, spatial organization, material usage, and relationships with local climate and natural environment in Yukarı Kavrun, Samistal, and Hazindak plateaus located in Rize, Çamlıhemşin, are examined based on data obtained from fieldwork. Information ranging from general to specific is provided, along with a morphological approach aimed at visual perception, using data acquired from field studies. The collected data is analyzed using drawing, photography, personal observation and interpretation, and graphical techniques. Thus, answers to questions such as“What is architecture without architects?”“Why is architecture without architects important?”and“Why should architecture without architects be studied?”are addressed in the evaluation section, along with an assessment of the architectural values of Çamlıhemşin Plateau Settlements facing the risk of disruption due to the Green Road Project and their natural structures in light of the findings from fieldwork. In the conclusion section of the thesis, recommendations concerning the architectural design world and architectural design education are developed based on the evaluations conducted.
Benzer Tezler
- Coexistence: An ethnographic exploration of socio-cultural expansion of behavior settings in a family apartment building
Bir arada var olma: Bir aile apartmanındaki davranış kalıplarının sosyo-kültürel açılımlarına ilişkin etnoğrafik bir araştırma
SEDA MERAL
Doktora
İngilizce
2024
Endüstri Ürünleri Tasarımıİstanbul Teknik ÜniversitesiMimarlık Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. MEHMET EMİN ŞALGAMCIOĞLU
DR. ÖĞR. ÜYESİ BERRAK KARACA ŞALGAMCIOĞLU
- Mimarsız mimarlık
Architecture without architects
EKİN AYTAÇ
Yüksek Lisans
Türkçe
2008
Mimarlıkİstanbul Teknik ÜniversitesiBina Bilgisi Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ARDA İNCEOĞLU
- Mimarsız mimarlık ve Bingöl, Kiğı, Alagöz Köyü üzerine bir inceleme
An analysis of architecture without architect and Bingöl, Kiğı, Alagöz Village
KADER DAĞISTANLI
Yüksek Lisans
Türkçe
2007
MimarlıkYıldız Teknik ÜniversitesiMimarlık Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. N. FERAH AKINCI
- Mimarsız mimari- yaratıcı pratikler alanı olarak filistin al-shati mülteci kampı
Architecture without architects- palestine as a creative practice area- al-shati refugee camp
ALIAA A. M. ADWAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
Mimarlıkİstanbul Kültür ÜniversitesiMimarlık Ana Bilim Dalı
PROF. DR. EMEL BİRER
- Geleneksel konut dokusunun biçim grameri yöntemi ile plan düzleminde ve cephe düzeninde analizi: Zile örneği
Analysis of traditional housing texture in plan plane and façade layout with style grammar method: Zile example
HİLAL SERT ASAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
MimarlıkYozgat Bozok ÜniversitesiMimarlık Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ÇİĞDEM BELGİN DİKMEN