Çocuk edebiyatında 'Göç' teması üzerine çoklu bakış açısı temelli bir araştırma
A multiple perspective-based case study on the theme of 'Migration' in children's literature
- Tez No: 866919
- Danışmanlar: PROF. DR. BAYRAM BAŞ
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Eğitim ve Öğretim, Education and Training
- Anahtar Kelimeler: Sorun Odaklı Çocuk Edebiyatı, Resimli Kitap, Göç, Edebiyat Eleştirisi, Çoklu Bakış Açısıyla Analiz, Problem-Oriented Children Literature, Migration, Picture Books, Literary Critıcism, Analysis from Multiple Perspectives
- Yıl: 2024
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Yıldız Teknik Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Sosyal Bilgiler Eğitimi Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Türkçe Eğitimi Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 266
Özet
Göç temasını konu edinen resimli hikâye kitaplarının çoklu bakış açısı ışığında genetik, formal, metinlerarasılık, dönüşümsel ve sosyokültürel eleştiri yaklaşımlarıyla analiz edilerek eserlerin anlam potansiyelini ortaya çıkarmayı ve bu sayede çoklu bakış açısının çocuk edebiyatı ürünlerini analiz etmedeki katkı ve sınırlılıklarını araştırmayı amaçlayan çalışmada iç içe geçmiş çoklu durum deseniyle nitel araştırma yöntemlerinden durum çalışması kullanılmıştır. Araştırmanın ilk aşamasında göç temalı 29 resimli hikâye kitabı, yazar ve çizerlerin biyografileri ve röportaj metinleri doküman inceleme yöntemi ile ele alınmış; elde edilen veriler, içerik analizi ile yorumlanmıştır. İkinci aşamada ise amaçlı örnekleme yöntemi ile belirlenen 9'u yazar, 5'i çizer, 1'i editör olmak üzere 15 resimli hikâye kitabı üreticisi; yaşları 9-15 aralığında 8'i Türk, 5'i yabancı olmak üzere 13 çocuk okur katılımcı ile derinlemesine, yarı yapılandırılmış görüşmeler gerçekleştirilmiş; nitel veriler tematik içerik analiziyle çözümlenmiştir. Bulgular postmodern özellikler taşıyan göç temalı resimli hikâye kitaplarının, çoklu bakış açısıyla analizi için son derece işlevsel materyaller olduklarını ortaya çıkarmıştır. Genetik eleştiri kapsamında yapılan analiz; yazar ve çizerin çocukluk çağı deneyimleri, günümüz dünyasına dair meselelere duyarlılıkları, çokkültürlü yaşam deneyimleri, meslek seçimleri ya da inanç ve değerleri gibi pek çok unsurun eserin oluşumundaki etkilerini bulgulamıştır. Formal eleştiri yaklaşımıyla yapılan analizde karakter, olay örgüsü, zaman ve mekân, bakış açısı, üslup, tema, ana fikir gibi unsurların ayrı ayrı incelenmesiyle elde edilen veriler; metinlerarası, dönüşümsel ve sosyokültürel eleştiri ile yapılan analizlere hazırlık yapma imkânı tanımış ve daha derin analizler için bir zemin hazırlamıştır. Metinlerarası analiz; eserlerin desteklediği, benzediği ya da çürüttüğü metinlerle ne tür ilişkiler geliştirdiğine dair bulguları ortaya çıkarırken dönüşümsel analiz bulguları, göçmen olsun ya da olmasın okurların göç temalı eserlerle deneyimsel, estetik, yorumlayıcı ve bilişsel ilişki kurabildiğini ortaya koymuştur. Sosyokültürel eleştiri kapsamında yapılan analiz bulguları göç temalı eserlerin hangi politik, ideolojik ve kültürel dokuları içerdiğine dair görünümleri sunmuş ve sonuçta; her eleştirel yaklaşımın kendine has güçlü ve sınırlı yönlerinin olduğu, ancak metne ve bağlama göre eleştirel bakış açılarının birlikte ele alınmaları hâlinde metnin anlam potansiyelini açığa çıkaracağı tespit edilmiştir. Ebeveyn ve öğretmenler, modern sorunlara ve kültürel meselelere odaklanan postmodern resimli hikâye kitaplarının çoklu bakış açısıyla analizi konusunda çocukları teşvik ederlerse çocuklar kendilerine sunulan göstergebilimsel bilgilerle, inşa ettikleri anlamların metinde nasıl temsil edildiğini daha derin bir kavrayışla anlayabilecekler ve sorgulamadan kabul ettikleri olay ve durumlar için yeni olasılıklara açılan deneyim alternatifleriyle tanışacaktır.
Özet (Çeviri)
The research aims to reveal the potential meaning of the illustrated storybooks on the theme of migration by analyzing them with genetic, formal, intertextual transformational and sociocultural criticism approaches in the light of multiple perspectives; in this way, it aims to investigate the contribution and limitations of multiple perspectives in analyzing children's literature works. In the study, case study method, which is one of the qualititative research methods, was used with nested multiple case design. In the first stage of the research, 29 picture books with the theme of migration, biographies of the authors and illustrators and interview texts were analyzed by document analysis method. The data were interpreted by content analysis. In the second stage, semi-structured interviews were conducted in detail with 15 picture book producers (9 authors, 5 illustrators, 1 editor) and 13 child readers (8 Turkish and 5 foreign) aged between 9-15 years, who were determined by criterion sampling method. Qualitative data were analysed by thematic content analysis. The findings revealed that picture books on migration with postmodern characteristics are highly functional materials for analysis from multiple perspectives. Genetic analysis has revealed the effects of many factors such as the author and illustrator's childhood experiences, their sensitivity to the issues of today's world, their multicultural life experiences, their professional choices or their beliefs and values on the formation of the work. The data obtained seperately by analyzing elements such as character, plot, time and place, point of view, style, theme and main idea within the scope of formal analysis provided the opportunity for intertextual, transformational and sociocultural analysis and prepared a basis for deeper analyses. Intertextual analysis revealed findings on the kind of relationships the works develop with the texts they support, resemble or refute. The findings of transformational analysis showed that readers, whether migrants or not, were able to establish experiential, aesthetic, interpretive and cognitive relationships with migration-themed works. The findings of sociocultural analyses provided insights into the political, ideological and cultural textures in which migration-themed works are embedded, and it was concluded that each critical approach has its own strengths and limitations, but that critical perspectives, depending on the text and context, can unlock the potential for meaning if they are taken together. If parents and teachers encourage children to engage in multi-perspectival analyses of postmodern picture books that focus on modern problems and cultural issues, children will gain a deeper understanding of how the meanings they have constructed are represented in the text and will be introduced to alternatives that open up new possibilities for events and situations they have accepted without question.
Benzer Tezler
- Çocuk edebiyatında göç ve göçmenlik olgusu
The phenomenon of emigration and immigration in children's literature
MURAT TEMUR
Yüksek Lisans
İngilizce
2018
Eğitim ve ÖğretimGazi ÜniversitesiTemel Eğitim Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. İHSAN SEYİT ERTEM
- Das Bild der türkischen Migrantenkinder in der deutschsprachigen Kinderliteratur
Başlık çevirisi yok
BİNNAZ BAYTEKİN
- Çocuk edebiyatına sorun odaklı yaklaşım
Problem oriented approach to childrens's literature
BETÜL ÇAĞLAR
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
Türk Dili ve EdebiyatıFatih Sultan Mehmet Vakıf ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ ZEYNEP KEVSER ŞEREFOĞLU DANIŞ
- Kırgız Türklerinde çocuk folkloru
Children's folklore in Kırgız Turks
SHADMANAİ SUPATAEVA
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
Halk Bilimi (Folklor)Nevşehir Hacı Bektaş Veli ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MEHMET ÇERİBAŞ
- Türk edebiyatında dış göç ve Gülten Dayıoğlu
Emigration in the Turkish literature and Gülten Dayıoğlu
MEHTAP GÖLBAŞI
Yüksek Lisans
Türkçe
2010
Türk Dili ve EdebiyatıEge ÜniversitesiTürk Edebiyatı Bölümü
PROF. DR. ŞEVKET TOKER
