Geri Dön

Yapay zekanın müzikal yaratıcılığı: ChatGPT örneği

Musical creativity of artificial intelligence: The example of ChatGPT

  1. Tez No: 868691
  2. Yazar: HASAN KAMİL GENÇ
  3. Danışmanlar: PROF. DR. MEHMET SAFA YEPREM
  4. Tez Türü: Yüksek Lisans
  5. Konular: Din, Müzik, Religion, Music
  6. Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
  7. Yıl: 2024
  8. Dil: Türkçe
  9. Üniversite: Marmara Üniversitesi
  10. Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
  11. Ana Bilim Dalı: Türk Din Musikisi Bilim Dalı
  12. Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
  13. Sayfa Sayısı: 99

Özet

1940'lı yıllardan günümüze kadar olan süreçte yapay zeka (YZ) oldukça önemli bir gelişim göstermiş; pek çok sektörde kullanım alanı bularak hayatın önemli bir parçası haline gelmiştir. Bu sektörlerden birisi de müziktir. Nitekim yapay zeka ile müzik bestelemeye dair günümüzde çeşitli uygulamalar mevcuttur. Ancak yapay zeka ile Türk makam müziği bestelemeye dair yapılan çalışmalar yok denecek kadar azdır. Bu çalışmada yapay zekanın rast makamında, sofyan usulünde ve Türk müziği formlarından ilahi formunda bir beste üretmedeki yetenekleri ChatGPT örnekleminde ölçülmüştür. Besteleme sürecinde, yapay öğrenme veya makine öğrenmesi olarak ifade edilen teknik ile ChatGPT'nin ilahi formu, rast makamı ve sofyan usulüne dair bilgisi desteklenmiştir. Metin halindeki nota yazım sistemi kullanılarak üç ilahi örneği sohbet botuna aktarılmıştır. 69 prompttan oluşan süreç neticesinde ortaya çıkan rast makamı ve sofyan usulündeki beste karşılaştırmalı olarak analiz edilmiştir. Analiz; bestelenen ilahinin rast makamı kuralları, ilahi formunun vezin yapısı ile biçim şeması ve tarihsel süreç içerisinde bestelenen ilahilere benzerliği üzerinden gerçekleştirilmiştir. Benzerlik oranı; seyre başlangıç perdeleri, seyirdeki en tiz ve en pest perdeler, seyirde kullanılan çeşniler, karar öncesi yeden kullanımı ve çeşni sayıları gibi hususlar üzerinden tespit edilmeye çalışılmıştır. Sonuç olarak ChatGPT'nin bestelediği ilahinin Türk din musikisi repertuvarında yer alan rast makamı ve sofyan usulündeki ilahileri temsil ettiği düşünülebilecek bir örneklem ile karşılaştırıldığında; makam, ilahi formunun vezin yapısı ve biçim şeması bakımından örtüşen niteliklere sahip olduğu söylenebilir.

Özet (Çeviri)

Artificial intelligence (AI) has undergone remarkable advancements since the 1940s, permeating various sectors and becoming an integral part of life. Music is one such domain where AI has made significant inroads. As a matter of fact, there are various AI-powered music composition tools today. However, studies on composing Turkish maqām music with AI are almost non-existent. This study investigates the ability of AI to generate a composition in rast maqām, rhythmic cycle of sofyān, and ilāhī form of Turkish music, using ChatGPT as an example. In the composition process, ChatGPT's knowledge of ilāhī form, rast maqām, and rhythmic cycle of sofyān was augmented through machine learning techniques. Three ilāhī samples were provided to the chatbot using a text-based notation system developed by the author. As a result of the process consisting of 69 prompts, the composition in rast maqām and rhythmic cycle of sofyān was analyzed comparatively. The analysis is based on the rules of rast maqām, the meter structure and the composition scheme of ilāhī form, and its similarity to the ilāhīs composed in the historical process. The rate of similarity was determined based on aspects such as the starting pitches, the highest and lowest pitches in the melodic progression, the flavors used in the progression, the use of the sansibl (yadan) before the finalis and the number of flavors. In conclusion, when compared with a sample from the Turkish religious music repertoire that can be considered to represent the ilāhīs in the rast maqām and the rhythmic cycle of sofyān, the composition created by ChatGPT was found to possess characteristics that align with the maqām, the meter structure and the composition scheme of the ilāhī form.

Benzer Tezler

  1. Gelecek tahmin sistemlerine yeni dijital teknolojiler, etkileşim tasarımı ve kişisel destek odaklı bir yaklaşım

    A novel approach to future-telling systems through the aspect of new digital technologies, interaction design and personal support

    MEHMET GÖKDEL

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2019

    Güzel SanatlarYıldız Teknik Üniversitesi

    Sanat ve Tasarım Ana Sanat Dalı

    DR. ÖĞR. ÜYESİ UMUT BURCU TASA YURTSEVER

  2. Opera sanatının dijital dönüşümü

    The digital transformation of opera art

    ÖYKÜ ARIBAŞ

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2024

    MüzikDokuz Eylül Üniversitesi

    Opera Ana Sanat Dalı

    DOÇ. DR. ELİF AKTUĞ

  3. Askeri zekâya doğru: Kavramlaştırma ve askeri ortamda başarı için bir ölçek geliştirme denemesi

    Towards to military intelligence: An attempt to conceptualization and scale development for measuring of being successfull in the army environment

    ÖZKAN GÜRKOL

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2014

    Savunma ve Savunma TeknolojileriKara Harp Okulu Komutanlığı

    Savunma Yönetimi Ana Bilim Dalı

    DOÇ. DR. SAİT GÜRBÜZ

  4. Philosophical aspects of artificial intelligence

    Yapay zekanın felsefi yönleri

    MURAT FAİK YAREN

    Yüksek Lisans

    İngilizce

    İngilizce

    1998

    FelsefeOrta Doğu Teknik Üniversitesi

    Felsefe Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. TEO GRÜNBERG

    PROF. DR. AHMET İNAM

  5. Recognizing artificial intelligence as the inventor in Patent Law

    Yapay zekanın Patent Hukukunda buluşçu olarak tanınması

    ZEHRA HAMİDE GÜRBÜZ ÖNAL

    Yüksek Lisans

    İngilizce

    İngilizce

    2022

    HukukAnkara Üniversitesi

    Fikri Mülkiyet Hakları, Teknoloji Politikaları ve İnovasyon Yönetimi Ana Bilim Dalı

    DOÇ. DR. BURÇAK YILDIZ