Türkçe ve Almanca frazemlerde 'su' ve 'ekmek' kavramlarının anlam analizi
Meaning analysis of the concepts of water and bread in Turkish and German phrasemes
- Tez No: 868876
- Danışmanlar: DOÇ. DR. MEHMET HALİT ATLİ
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Alman Dili ve Edebiyatı, German Linguistics and Literature
- Anahtar Kelimeler: Fraz, Frazem, Frazeoloji, Türkçe, Almanca, Phrase, Phraseme, Phraseology, Turkish, German
- Yıl: 2024
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Fırat Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Batı Dilleri ve Edebiyatları Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Alman Dili ve Edebiyatı Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 118
Özet
Dil, kişilerin duygu ve düşüncelerini ifade ettiği doğal bir iletişim sistemidir. Genel anlamda kişiler, çevresinde olup bitenlerin yanı sıra dünyayı algılama biçimini konuştukları dile yansıtırlar. Özellikle belirli bazı durumların aktarımında kalıplaşmış söz öbeklerinden frazları kullanırlar. Fraz, kullanıldığı toplumun kültürel özelliklerini yansıtan süslü ve özlü ifadelere denir. Çoğunlukla gerçek anlamları dışında kullanılan bu tür ifadelerin yabancı dil öğretiminde anlaşılması güçtür. Ancak hedef dilde normlara uygun iletişimde bulunmak isteyen her yabancı dil öğrenicisinin bu tür ifadeleri özellikle bilmesi gerekir. Yaşam için gerekli gıdalardan iki önemli kavramı içeren frazemlerle sınırlandırılan bu çalışma için Türk ve Alman kültüründe su/Wasser ve ekmek/Brot içerikli metaforik ifadeler önce tarama yöntemiyle taranarak tespit edilmiş, ardından karşılaştırmalı dilbilim yöntemi ile karşılaştırılmıştır. Yapılan tarama sonucunda Türkçede 101 adet su, 20 adet ekmek kavramını içeren toplam 121 frazem; Almancada ise 46 adet Wasser, 21 adet Brot kavramını içeren 67 adet olmak üzere toplam 188 frazem tespit edilmiştir. Yapılan inceleme sonucunda her iki dilde su kavramlarıyla oluşturulan frazemlerin çoğunluğunun olumsuz, ekmek ile oluşturulanların ise olumlu anlam taşıdığı görülmüştür. Bunun yanı sıra frazemlerin çoğunun mecaz, az bir kısmının ise gerçek anlamlarıyla kullanıldığı tespit edilmiştir. Ayrıca hedef dillerde incelenen frazemlerin en az 2 en fazla 9 kelimeden oluştuğu saptanmıştır. Dilbilgisel anlamda tek kelimeli frazemlerin varlığı bilinmesine rağmen hem su hem ekmek kavramlarının her iki dilde de tek başına birer frazem olarak kullanılmadığı belirlenmiştir. Bu çalışma, beş ana bölümden oluşmaktadır: Birinci bölümde; çalışmanın problemi, önemi, amacı, literatür taraması, metodu ve sınırlılıklarına yer verilmiştir. İkinci bölümde; yabancı dil öğretiminde fraz ve frazem, frazeoloji, frazemlerin özellikleri, frazemlerde kullanılan söz sanatları yanı sıra anlam ve anlambilime ilişkin genel bilgilere yer verilmiştir. Üçüncü bölümde; Türkçe ve Almanca frazemlerinde kullanılan su/Wasser ve ekmek/Brot kavramlarının tespiti için kullanılan yöntemlere değinilmiştir. Ardından her iki dilde bu kavramlar kullanılarak oluşturulan frazemler tespit edilmiştir. Dördüncü bölümde; tespiti yapılan bu frazemlerin çözümlemesine yer verilmiştir. Son bölümde ise tespiti yapılmış frazemlere ilişkin varılan sonuç ve tartışma kısmına yer verilmiştir.
Özet (Çeviri)
Language is a natural communication system in which people express their feelings and thoughts. In general, people reflect the way they perceive the world, as well as what is happening around them, in the language they speak. They use formulaic phrases, especially in conveying certain situations. Phrases are fancy and concise expressions that reflect the cultural characteristics of the society in which they are used. Such expressions, which are often used outside their real meaning, are difficult to understand in foreign language teaching. However, every foreign language learner who wants to communicate in accordance with the norms in the target language needs to know such expressions. For this study, which is limited to phrasemes containing two important concepts of food necessary for life, metaphorical expressions containing water and bread in Turkish and German cultures were first scanned and identified by the scanning method, and then compared with the comparative linguistics method. As a result of the scanning, 101 water in Turkish; A total of 121 phrasemes containing 20 bread concepts; In German, there are 46 Wasser; A total of 188 phrasemes were identified, 67 of which contained the concept of Brot, 21 of which were identified. As a result of the analysis, it was seen that the majority of the phrasemes created with the concepts of water in both languages had a negative meaning, while those created with the concept of bread had a positive meaning. In addition, it has been determined that most of the phrasemes are used metaphorically and a few of them are used literally. In addition, it was determined that the phrasemes examined in the target languages consisted of at least 2 and at most 9 words. Although the existence of grammatical single-word phrasemes is known, it has been determined that the concepts of water and bread are not used as single phraseme in both languages. This study consists of five main sections. In the first part; The problem, importance, purpose, literature review, method and limitations of the study are included. In the second part; In foreign language teaching, general information about phrase and phraseme, phraseology, properties of phrasemes, figures of speech used in phrasemes, as well as meaning and semantics are included. In the third part; The methods used to detect the concepts of water and bread used in Turkish and German phrasemes are mentioned. Then, phrasemes created using these concepts were identified in both languages. In the fourth part; The analysis of these detected phrasemes is included. In the last section, the conclusions and discussion regarding the identified phrasemes are included.
Benzer Tezler
- Türkçe ve Almanca mesleki metinlerinin dil ve zaman kullanımı açısından incelenmesi
Başlık çevirisi yok
ŞEMSEDDİN KARA
Yüksek Lisans
Türkçe
1999
Alman Dili ve EdebiyatıSakarya ÜniversitesiAlman Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. İLYAS ÖZTÜRK
- Eine vergleichende analyse der rhetorischen strukturen in ausgewählten Türkischen und Deutschen bilderbüchern
Türkçe ve Almanca resimli kitaplardaki sözbilimsel yapıların karşılaştırmalı analizi
FURKAN KOCA
Yüksek Lisans
Almanca
2021
Alman Dili ve EdebiyatıTrakya ÜniversitesiYabancı Diller Eğitimi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. HİKMET ASUTAY
- Türkçe ve Almanca'da kullanılan gösterici işlevli gösterme adılları ile yer ve yön zarfları
Başlık çevirisi yok
SERPİL OKUMUŞ
Yüksek Lisans
Türkçe
1997
Alman Dili ve EdebiyatıMarmara ÜniversitesiAlman Dili Eğitimi Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. HAKAN ÇİL
- Bekleidungsbezeichnungen im Deutschen und im Türkischen. Eine wortfeldduntersuchung
Türkçe ve Almanca giysi adlarının karşılaştırılması. Anlam alanı çalışması
ALKIM KARADEMİR
Yüksek Lisans
Almanca
1997
Alman Dili ve EdebiyatıHacettepe ÜniversitesiAlman Dili Eğitimi Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. ŞERİFE YILDIZ
- Anadolu liseleri Almanca hazırlık sınıflarında dil öğretim çalışmalarına öğrenci odaklı bir yaklaşım
A Student-centered approach to the language teaching studyings in German preperation classes in Anatolian high schools
ÜLKENUR KAYNAR
Yüksek Lisans
Türkçe
1996
Eğitim ve Öğretimİstanbul ÜniversitesiYabancı Dil Olarak Türkçe Ana Bilim Dalı
PROF. DR. NİLÜFER TAPAN