Türkçedeki Fransızca kökenli alıntı sözcüklerin yerlileşme biçimleri
Nativization patterns of French loanwords in Turkish
- Tez No: 869522
- Danışmanlar: DOÇ. DR. İPEK PINAR UZUN
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Dilbilim, Linguistics
- Anahtar Kelimeler: yerlileştirme yönelimleri, alıntılama süreci, alıntı sözcükler, ses dizgesel etkiler, loanword phonology, nativization processes, word-borrowing, borrowing and phonotactics
- Yıl: 2024
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Ankara Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Dilbilim Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 137
Özet
Tüm dillerin doğasında var olan sözcük geçişleri ve alıntılama olgusu, alanyazında hem betimsel hem de deneysel araştırmalara konu olan son derece geniş bir çalışma sahası sunmaktadır. Alıntılama sürecinde D1 (alıcı dil) söz varlığında bulunan yabancı sözcükler, o dilin yerlileştirme yönelimleri üzerine önemli veriler sunmaktadır. Öte yandan alıntı sözcüklerin hangi denetleyici kurallar çerçevesinde yerlileştikleri, alanyazında tartışmalı bir konu olarak varlığını sürdürmektedir (Coetsem, 1988; Calabrese ve Wetzels, 2009; Haspelmath ve Tadmor, 2009). Türkçenin alıntı söz varlığında kullanım oranı oldukça yüksek olan Fransızca sözcükler, bu çalışmada betimsel olarak ele alınmıştır. Türkçede yazılı ve sözlü kullanımları kapsayan Sıklık Sözlüğü (Aksan, Mersinli ve Demirhan, 2016) içerisindeki toplam 595 Fransızca birim, yerlileşme biçimlerine dayanan etiket grupları oluşturularak incelenmiş ve genel örüntüler sorgulanmıştır. Araştırma sonucunda bu alanda üç temel yaklaşım olan Sesbilimsel (Paradis ve LaCharite, 1997), Algısal (Itô, Kang ve Kenstowicz, 2006) ve Algı- Sesbilimsel (Silverman, 1992) kuramların dışında kalan çeşitli bulgulara ulaşılmıştır. Süreçte Türkçenin ses dizgesel denetimlerinin önemli ölçüde etkisiz kaldığı ve yerlileşme biçimlerinde madde başı yazımları, rastlantısal alıntılama ve kullanım sıklığı gibi çeşitli unsurların rol oynadığı görülmüştür. Bu çerçevede Türkçede ünlü uyumları ve seslem yapıları gibi belirgin özelliklerin, alıntı sözcükler üzerinde birincil denetim mekanizmaları olmadıklarını öne sürmek mümkündür.
Özet (Çeviri)
The phenomenon of lexical transitions and borrowing, which is inherent in all languages, offers an extremely wide field of study that has been the subject of both descriptive and empirical research in the literature. The loanwords found in the L1 (recipient language) vocabulary during the borrowing process provide important data on the nativization tendencies and systematics of that language. On the other hand, the supervisory rules under which loanwords are nativized remains a controversial issue in the literature (Coetsem, 1988; Calabrese & Wetzels, 2009; Haspelmath & Tadmor, 2009). Loanwords from French, which have a very high rate of usage in Turkish loan inventory, are discussed descriptively and phonologically in this study. A total of 595 French units in the Frequency Dictionary (Aksan, Mersinli, & Demirhan, 2016), which includes written and spoken usages in Turkish, were examined by creating label groups based on the forms of their nativization styles and general patterns were also questioned. As a result of the research, various findings were reached that fall outside the three main approaches in the field of borrowing, namely Phonological (Paradis & LaCharite, 1997), Perceptual (Itô, Kang, & Kenstowicz, 2006) and Perceptual-Phonological (Silverman, 1992) theories. In the process, it was observed that the phonological governance of Turkish were considerably ineffective and various factors such as the spelling effects of lexical entries, coincidental borrowings and frequency of use played a role in the forms of localization. In this framework, it is seen that distinct phonotactic features of Turkish such as vowel harmonization and syllable structures don't have a significant effect on the nativization process of loanwords.
Benzer Tezler
- Fremdes wortgut im Türkischen und im Deutschen- Eine kontrastive-lexikographische studie
Türkçe ve Almanca söz varlığında yabancı kelimeler- Karşılaştırmalı-sözlükbilimsel bir çalışma
HÜSEYİN ERSOY
Doktora
Almanca
2005
Batı Dilleri ve EdebiyatıHacettepe ÜniversitesiAlman Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF.DR. MUSA YAŞAR SAĞLAM
- Kültürlerarası etkileşimdeki rolü açısından Kırmızı Başlıklı Kız masallarının çevirileri
Translations of the tale Little Red Riding Hood in the terms of the role in the intercultural interaction
FAHRİYE EKİN DANACI
Yüksek Lisans
Türkçe
2010
Mütercim-TercümanlıkYıldız Teknik ÜniversitesiBatı Dilleri ve Edebiyatları Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. EMİNE BOGENÇ DEMİREL
- Almanya ve Türkiye'deki yabancı kelime sözlükleri
Dictionaries of foreign words in Germany and Turkey
İNCİ DEMİRBİLEK
- Développement du vocabulaire en turc et en Français d'élèves bilingues Franco-Turcs et monolingues Turcs et Français âgés de 6 à 10 ans
6-10 yaş arası iki dilli Fransızca-Türkçe ve tek dilli Türkçe ve Fransızca konuşan çocuklarda kelime gelişimi
BETÜL ERTEK
- Türkçe Sözlük'te meslek adları
Profession names in the 'Türkçe Sözlük'
HAMİT ÖZÇELİK
Yüksek Lisans
Türkçe
2016
Türk Dili ve Edebiyatıİstanbul Aydın ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. GÜNAY KARAAĞAÇ
