Millî Kütüphane 06 Mil Yz B 50/1- 06 Mil Yz B 50/2 Numaralı Kur'ân-ı Kerîm Tercümesi (giriş-metin-inceleme-sözlük)
Translation of the holy qur'an registered under thenumbers 06 Mil Yz B 50/1- 06 Mil Yz B 50/2 at the nationallibrary(introduction-text-analysis-dictionary)
- Tez No: 870254
- Danışmanlar: DR. ÖĞR. ÜYESİ ÖMER FARUK GÜLER
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Türk Dili ve Edebiyatı, Turkish Language and Literature
- Anahtar Kelimeler: Satır arası Kur'an tercümesi, Osmanlı Dönemi Kur'an tercümeleri, Eski Anadolu Türkçesi Kur'an tercümesi, 06 MİL YZ B 50/1- 06 MİL YZ B 50/2, Interlinear Quran translation, Ottoman Period Quran translations, Old Anatolian Turkish Quran translation, 06 MİL YZ B 50/1- 06 MİL YZ B 50/2
- Yıl: 2024
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Ağrı İbrahim Çeçen Üniversitesi
- Enstitü: Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Eski Türk Edebiyatı Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 596
Özet
Kur'an-ı Kerim edebiyatımızın en temel kaynakları arasında yer almaktadır. Şairler, manzumlarında söylemiş oldukları sözü güzelleştirmek ve delillendirmek gayesiyle Kur'an-ı Kerim'den bütün ya da parça olarak alıntılama yaptıkları iktibas sanatına oldukça sık başvurmuşlardır. Kur'an-ı Kerim'in orijinalinden lafzen yapılan iktibasların yanı sıra manen yapılan iktibaslara ise doğrudan Kur'an-ı Kerim tercümeleri kaynaklık etmektedir. Bu çalışmanın, Eski Türk edebiyatı alanındaki metin tahlillerinde; bilhassa mânen iktibas sanatının tespitinde iyi bir kaynak olacağı kanaatindeyiz. Aynı zamanda satır arası Kuran tercümelerinde Türk dilinin kendi dinî terimlerini oluşturabilecek yeteneğinin varlığı veya yokluğu hususunun aydınlatılmasına gayret edilen çalışma Türk dilinin yabancı bir dil karşısındaki türetme yeteneğini gösteren önemli bir başvuru kaynağıdır. Eski Anadolu Türkçesi dönemi Kur'an tercümelerinden yazma nüsha üzerinden transkribe edilerek araştırmacıların dikkatine sunulmuş birçok çalışma mevcuttur. Hazırladığımız tez ile çalışmamıza konu olan eserin Batı Türkçesi ile yapılmış Kur'an-ı Kerim tercümeleri arasındaki yeri belirlenmiş, Türkçenin kelime hazinesi ve ifade gücü bu çalışmayla ortaya konulmuştur. Tezin Türk Dili ve Edebiyatı bağlamında ehemmiyetli noktalarından birisi de satır arası Kur'an tercümelerindeki dinî terimlerin belirtilmesi ve izahı ile bu alandaki sözlük çalışmaları ile edebî metinlerdeki dinî terimlere yönelik çalışmalara kaynaklık yapmasıdır. Çalışmamıza esas olan metnin değindiğimiz konularda inceleme yapacak araştırmacılar için zengin örnekler barındıran önemli bir kaynak olacağı kanaatindeyiz.“Giriş”,“Dil İncelemesi”,“Metin”ve“Sözlük”olmak üzere 4 bölümden oluşan çalışmanın“Giriş”bölümünde Kur'an-ı Kerim tercümelerinin tarihçesi hakkında bilgi verilmiş, tercüme yöntemleri izah edilmiştir.“Çalışmaya Esas Nüshanın Özellikleri”başlığında, teze kaynak olan Milli Kütüphanede 06 Mil Yz B 50/1 ve 06 Mil Yz B 50/2 numaralarıyla kayıtlı eserin ciltlerinin tavsifi yapılmıştır. Araştırmanın kapsamı ve yönteminin ele alındığı bu bölümde çalışmanın hedefi, önemi ve yaygın etkisi de ayrıntılı olarak açıklanmıştır. Son olarak Kur'an-ı Kerim tercümeleri üzerinde daha önce yapılan çalışmalar“Kaynak Özetleri (Kuramsal Temeller)”başlığında kısa özetleriyle beraber sunulmuştur.“Dil incelemesi”bölümünde metin ses ve şekil yönünden incelenmiştir. Ses bilgisi incelemesinde verilen örnekler, Türk dilinin tarihî gelişimi hususunda değerlendirilmek adına zaman zaman Orta Türkçenin ilk dönemi ile mukayese edilmiştir. Her başlığa en az birer örnek verilmiş; metinde örneğine rastlanamayan ses ve şekil bilgisi ayrıca belirtilmiştir.“Metin”bölümünde toplam 579 varaktan oluşan mezkûr iki ciltlik eserin 1b-580b arasının Latin alfabesine transkripsiyonu yapılmıştır. Eserde, ayetlerin numaralandırılmasında hatalar tespit edilmiştir. Çalışmamızda ayetlere numara verilirken Kur'an-ı Kerim esas alınmıştır. Sözlük kısmında ise eserde yer alan kelimeler alfabetik sırasıyla verilmiş, kelimelerin geçtiği sayfa ve ayet numaraları belirtilmiştir. Her bir sözcük maddesi için birer örneğin verildiği sözlükte hem yabancı kökenli kelimeler hem de Türkçe kökenli kelimeler yer almaktadır. Verilen örneklerde kelimenin yer aldığı sayfa ile ayet numarası belirtilmiştir.
Özet (Çeviri)
The Holy Qur'an is among the fundamental sources of our literature. Poets have frequently resorted to the art of quotation (iktibas) from the Holy Qur'an, either in whole or in part, to embellish and substantiate their words in their verses. Besides direct word-for-word quotations from the original text of the Holy Qur'an, the translations of the Holy Qur'an serve as sources for meanings extracted from it. We believe that this study will be a valuable resource for textual analyses in the field of Old Turkish Literature, especially in identifying instances of the art of quotation. Additionally, this study aims to shed light on the ability or lack thereof of the Turkish language to create its own religious terminology in interlinear translations of the Qur'an. Numerous studies transcribed from handwritten copies of Qur'an translations from the period of Old Anatolian Turkish are available to researchers. With our thesis, we have determined the place of the work, translated into Western Turkish, among the translations of the Holy Qur'an, thus demonstrating the vocabulary and expressive power of Turkish through this study. One of the significant aspects of the thesis in the context of Turkish Language and Literature is its indication and explanation of religious terms in interlinear Qur'an translations and its contribution to dictionary studies in this field, as well as studies on religious terms in literary texts. The text that our study is based on is an important source containing rich examples for researchers who will examine the topics we have touched upon. The study, consisting of 4 sections:“Introduction,”“Language Analysis,”“Text,”and“Dictionary,”provides information on the history of translations of the Holy Qur'an and explains translation methods in the“Introduction”section. Under the title“Characteristics of the Primary Manuscript for the Study,”the description of the volumes of the work registered with the numbers 06 Mil Yz B 50/1 and 06 Mil Yz B 50/2 at the National Library, which are the sources for the thesis, is provided. In this section, the scope and method of the research are discussed, along with a detailed explanation of the study's objectives, significance, and widespread impact. Finally, previous studies on translations of the Holy Qur'an are presented with brief summaries under the heading“Source Summaries (Theoretical Foundations). In the ”Language Analysis“ section examines the text in terms of sound and form. Examples provided in the sound analysis are occasionally compared with the early period of Middle Turkic to evaluate the historical development of the Turkish language. Each heading includes at least one example, and sound and form information not found in the text are also indicated separately. In the ”Text“ section, the pages 1b-580b of the two-volume work, consisting of a total of 579 pages, have been transcribed into the Latin alphabet. Errors were detected in the numbering of the verses. The numbering of the verses in our study is based on the Holy Qur'an. In the ”Dictionary" section, words found in the text are listed in alphabetical order, along with the page and verse numbers where the words appear. The dictionary includes both foreign-origin and Turkish-origin words, with examples provided for each word entry, along with the page and verse numbers where the word appears.
Benzer Tezler
- Mecmua-i Gazeliyyat-ı Kadim: İnceleme-metin
Mecmua-i Gazeliyyat-i Kadim: Analysis-transcription
BATTAL EVREN
Yüksek Lisans
Türkçe
2013
Türk Dili ve EdebiyatıNevşehir ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. ÖMER BAYRAM
- 17. yüzyıla âit bir münşeat mecmuası (Ankara Milli Kütüphane, 06 Mil Yz B 280) (değerlendirme-transkripsiyon)
A 17th Century Münşeat Colleciton (Ankara National Library 06 Mil Yz B 280) (evaluation-transcription)
DOĞUKAN AKKOL
- Hikâyet-i Dîniyye (giriş-inceleme-metin-dizin)
Hikâyet-i Dîniyye (introduction-analysis-text-index)
TUBA BETÜL ACAR
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
Türk Dili ve EdebiyatıBolu Abant İzzet Baysal ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. İSMET GÜLSEL SEV
- Terceme-i Meâricü'n-nübüvve (Metin-Sözlük)
Terceme-i Me'aricü'n-nübüvve (Text-Glossary)
SEVDA ERATALAY
Doktora
Türkçe
2014
Türk Dili ve EdebiyatıYüzüncü Yıl ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MUSTAFA ÖZKAN
- Millî Kütüphane 06 Mil Yz A 3692 numaralı Mecmû'a-i Eş'âr (İnceleme-metin)
National Library 06 Mil Yz A number 3692 Mecmû'a-i Eş'âr (Text-analysis)
NACİYE ELİF UZUN
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
DinAnkara Üniversitesiİslam Tarihi ve Sanatları Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MEHMET AKKUŞ