Eski Uygur Türkçesi tantrik metinlerinde sembol
Symbols in Old Uyghur Turkish tantric texts
- Tez No: 871675
- Danışmanlar: PROF. DR. HACER TOKYÜREK
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Türk Dili ve Edebiyatı, Turkish Language and Literature
- Anahtar Kelimeler: Eski Uygur Türkçesi, Sembol, Sembolik Anlam, Tantra Budizmi, Tantrik Metin, Old Uyghur Turkic, Symbol, Symbolic Meaning, Tantra Buddhism, Tantric Text
- Yıl: 2024
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Erciyes Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Türk Dili Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 502
Özet
Eski Uygurca kaleme alınmış Tantrik özellikler gösteren metinlerde yer alan sembollerin tespiti ve yorumlanması bu tezin konusunu oluşturmaktadır. Sembol konusuyla alakalı farklı bilim alanlarında çok sayıda çalışmalar yapılmıştır fakat Eski Uygurca Tantra külliyatına ait metinler üzerinden sembollerin tespiti ve ihtivasıyla ilgili çalışmanın olmaması sebebiyle bu çalışmanın yapılması gerekli görülmüştür. Bu düşünce doğrultusunda çalışmada sembollerin tespit edileceği metinler, Tantra Budizmine ait Uygurca fragmanların ele alındığı BT VII; Georg Kara/Peter Zieme tarafından yayımlanan ve Tantra Budizmine ait iki ayrı metnin ele alındığı BT VIII; Peter Zieme tarafından çıkarılan büyü ile ilgili görülen fragmanların bir araya getirildiği bir çalışma olan BT XXIII'tür. Ayrıca G. Kara ve P. Zieme tarafından Ein Uigurisches Totenbuch adıyla 1978'de yapılan yayın da incelenecek olan diğer bir metindir. Müstakil olarak Tantrik metinler üzerinde yapılmış doktora tezleri de sembollerin tespit edileceği metinler arasına alınmıştır. İncelenecek olan tez isimleri şöyledir: Son Dönem Budist Uygur Edebiyatından İki Örnek (bu çalışmadan yalnızca A metni incelenmiştir); Eski Uygur Türkçesi Dönemine Ait Tantrik Bir Metin: Sitātapatrādhāraṇī; Eski Türkçe Tantrik Bir Metin: Uṣṇīṣa Vijayā Dhāraṇī Sūtra. Tantrik özellik barındıran bu yedi eser çalışmanın ana metinlerini meydana getirmektedir. Eserlerde doküman analizi yöntemi kullanılarak sembollerin tespit edilmesi ve yorumlanması amaçlanmıştır. Toplamda 70 farklı sembol tespit edilmiş olup bu sembollerin metindeki geçtiği bağlam üzerinden açıklamaları yapılmıştır. Böylelikle sembollerin metinlerin anlamlandırılması açısından çok önemli bir noktada olduğu, sembollerle yüklü bir metinde sembol çözümlemesinin yapılmadan metnin tam olarak anlaşılamadığı sonucuna ulaşılmıştır.
Özet (Çeviri)
The identification and interpretation of symbols found in texts displaying tantric characteristics written in Old Uyghur constitute the subject of this thesis. While various studies related to the subject of symbols have been conducted in different scientific fields, the absence of a study specifically focusing on the identification and content of symbols in texts belonging to the Old Uyghur Tantra corpus has led to the necessity of conducting this research. In line with this thought, the texts where symbols will be identified in this study are BT VII, which deals with Uyghur fragments related to Tantra Buddhism; BT VIII, published by Georg Kara/Peter Zieme, which examines two separate texts related to Tantra Buddhism; and BT XXIII, a work that brings together fragments related to magic edited by Peter Zieme. Additionally, another text to be examined is the publication titled 'Ein Uigurisches Totenbuch' from 1978 by G. Kara and P. Zieme. Doctoral theses specifically conducted on tantric texts have also been included among the texts where symbols will be identified. The titles of the theses to be examined are as follows: Two Examples from the Late Buddhist Uyghur Literature (only text A from this study has been examined); A Tantric Text from the Period of Old Uyghur Turkish: Sitātapatrādhāraṇī; A Tantric Text in Old Turkic: Uṣṇīṣa Vijayā Dhāraṇī Sūtra. These seven works with tantric features constitute the main texts of the study. The identification and interpretation of symbols in the texts are aimed at using the document analysis method. A total of 70 different symbols have been identified, and explanations have been provided based on the context in which these symbols appear in the text. Thus, it has been concluded that symbols play a crucial role in understanding the meaning of the texts, and a complete understanding of the text is not possible without analyzing the symbols in a text laden with symbols.
Benzer Tezler
- Eski Uygur Türkçesi dönemine ait tantrik bir metin: Sitātapatrādhāraṇī
A tantric text of the old Uyghur Turkic period: Sitātapatrādhāraṇī
AYŞE KILIÇ CENGİZ
Doktora
Türkçe
2018
Türk Dili ve EdebiyatıHacettepe ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. EMİNE YILMAZ
- Eski Uygur Türkçesi mitolojik söz varlığı
Old Uyghur Turkish mytologycal vocabulary
ÇAĞLAGÜL SERT
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
Türk Dili ve EdebiyatıEge ÜniversitesiTürk Dili ve Lehçeleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. GÜRER GÜLSEVİN
- Eski Uygur hukuk metinlerindeki kişi adları üzerine bir deneme
An attempt on contact names in the Old Uyghur legal documents
ASLI NUR TÜFEKÇİ
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
DilbilimYıldız Teknik ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ZÜHAL ÖLMEZ
PROF. DR. MEHMET ÖLMEZ
- Eski Uygur Türkçesi hukuk belgeleri ve söz varlığı
Old Uyghur Turkish legal documents and vocabulary
BERKER KESKİN
Doktora
Türkçe
2020
Türk Dili ve Edebiyatıİstanbul ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ ÖZCAN TABAKLAR
- Eski Uygur Türkçesinde öz (core) - dış (peripheral) katmanlı birleşik yapılarda zamansallık
Temporal clauses in core and peripheral junctures in old Uighur Turkish
GÜLSER ERSOY
Doktora
Türkçe
2021
Türk Dili ve EdebiyatıEskişehir Osmangazi ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. FERRUH AĞCA