Romantik ilişki yaşayan bireylerde pozitif şemalar ve ilişki istikrarları arasındaki ilişkinin modellenmesi
The mediating role of self-compassion and cognitive flexibility in the relationship between the positive schemas of individuals in romantic relationships and their relationship stability
- Tez No: 871707
- Danışmanlar: PROF. DR. DİLEK YELDA KAĞNICI
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Eğitim ve Öğretim, Psikoloji, Education and Training, Psychology
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2024
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Ege Üniversitesi
- Enstitü: Eğitim Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Eğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Rehberlik ve Psikolojik Danışmanlık Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 161
Özet
Bu araştırmanın amacı, romantik ilişki yaşayan beliren yetişkinlik dönemindeki bireylerin pozitif şemaları ile ilişki istikrarları arasındaki ilişkide temel psikolojik ihtiyaçların doyumunun ve bilişsel esnekliğin aracılık etkilerini incelemektir. Geliştirilmiş olan teorik model, yapısal eşitlik modeli kullanılarak sınanmıştır. Pozitif şemalar, romantik ilişki istikrarı, temel psikolojik ihtiyaçların doyumu ve bilişsel esneklik arasında ilişkiler incelenmiştir. Araştırmanın katılımcıları 2022-2023 yıllarında en az 6 aydır romantik ilişkisi olan 543 beliren yetişkinden oluşmaktadır. Araştırmada veri toplama aracı olarak Kişisel Bilgi Formu, İlişki İstikrarı Ölçeği, Pozitif Şema Ölçeği, İhtiyaç Doyumu Ölçeği ve Bilişsel Esneklik Envanteri kullanılmıştır. Verilerin analizinde SPSS 21.0 ve AMOS 22.0 programları kullanılmış, ölçeklerin geçerlik ve güvenirlik analizlerinde yapı geçerliliğini test etmek amacıyla madde analizi ve doğrulayıcı faktör analizi yapılmıştır. Pozitif şemalar, romantik ilişki istikrarı, temel psikolojik ihtiyaçların doyumu ve bilişsel esneklik arasındaki korelasyon analizi sonuçları incelendiğinde; pozitif şemalar ile romantik ilişki istikrarı, temel psikolojik ihtiyaçların doyumu ve bilişsel esneklik arasında pozitif yönlü ve anlamlı ilişki olduğu; romantik ilişki istikrarı ile temel psikolojik ihtiyaçların doyumu ve bilişsel esneklik arasında pozitif yönlü ve anlamlı ilişki olduğu ve son olarak, temel psikolojik ihtiyaçların doyumu ile bilişsel esneklik arasında pozitif yönlü ve anlamlı ilişki olduğu sonuçlarına ulaşılmıştır. Araştırmanın model testine ilişkin ise, romantik ilişki yaşayan beliren yetişkinlik dönemindeki bireylerin pozitif şemaları ile ilişki istikrarları arasındaki ilişkide temel psikolojik ihtiyaçların doyumunun ve bilişsel esnekliğin aracılık etkilerinin olduğu, fakat çoklu aracılığa bakıldığında bilişsel esnekliğin aracılık etkisini kaybettiği sonucuna ulaşılmıştır. Veri analizi sonucunda elde edilen bulgular alanyazın ile ilişkilendirilerek tartışılmıştır. Araştırmanın sonunda ise, alan uygulayıcılarına ve araştırmacılara yönelik çeşitli önerilere yer verilmiştir.
Özet (Çeviri)
The aim of this study is to examine the mediating effects of basic psychological needs satisfaction and cognitive flexibility on the relationship between positive schemas and relationship stability among individuals who are in the emerging adulthood phase and are experiencing romantic relationships. In line with this goal, a theoretical model was been developed and tested using structural equation modeling. The relationships between positive schemas, romantic relationship stability, satisfaction of basic psychological needs, and cognitive flexibility were explored. The participants of this study comprised 543 individuals who have been in a romantic relationship for at least six months during the years 2022-2023. The Personal Information Form, Relationship Stability Scale, Positive Schema Scale, Need Satisfaction Scale, and Cognitive Flexibility Inventory were employed as instruments for data collection in this study. SPSS 21.0 and AMOS 22.0 software were used for data analysis, and confirmatory factor analysis and item analysis were conducted to test the construct validity of the scales. Upon analyzing the results of the correlation analysis between positive schemas, romantic relationship stability, satisfaction of basic psychological needs, and cognitive flexibility, the following findings were revealed: 1) there exists a positive and significant relationship between positive schemas and romantic relationship stability, satisfaction of basic psychological needs, and cognitive flexibility; 2) a positive and significant relationship was also found between romantic relationship stability and satisfaction of basic psychological needs, as well as between romantic relationship stability and cognitive flexibility; and 3) a positive and significant relationship was observed between satisfaction of basic psychological needs and cognitive flexibility. Regarding the model test of the research, it has been determined that the satisfaction of basic psychological needs and cognitive flexibility play a mediating role in the association between positive schemas and relationship stability among individuals in emerging adulthood who are in romantic relationships. However, when considering multiple mediation, cognitive flexibility loses its mediating effect. The findings from the subsequent sections of the study were discussed in relation to the literature in the field. Finally, several recommendations were presented for both researchers and practitioners in the field.
Benzer Tezler
- Romantik ilişki yaşayan bireylerde erken dönem uyum bozucu şemaların ilişki doyumuna etkisi: İlişkisel obsesif kompulsif semptomların aracı rolünü test etme
The effects of early maladaptive schemas on relationship satisfaction in dating individuals: Testing the mediator role of relational obsessive compulsive symptoms
ZEYNEP AKARSU
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
Psikolojiİstanbul Arel ÜniversitesiPsikoloji Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ GİZEM ATEŞ
- Evli bireylerde erken dönem uyum bozucu şemaların evlilik uyumu ve evlilik doyumuna etkisi
The effect of early material disordering schemes on marriage harmony and marriage satisfaction in married individuals
MERVE ESEN PEKŞEN
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
PsikolojiHaliç ÜniversitesiPsikoloji Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ NESRİN DUMAN
- Genç yetişkin bireylerin romantik öz yeterliklerinin pozitif şemaları ile olan ilişkisinin değerlendirilmesi
Evaluation of the relationship between young adult individuals' romantic self-efficacy and positive schemas
ŞULE NUR GÜLEÇOĞLU
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
PsikolojiSelçuk ÜniversitesiAile Danışmanlığı ve Eğitimi Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ÖZLEM ALTUNSU SÖNMEZ
- Erken dönem uyumsuz şemalar ve yalnızlık hissinin ilişki doyumu üzerine etkisi
The effect of early maladaptive schemas and loneliness on romantic relationship satisfaction
FATMA GÜLŞAH BEŞTAV ARICA
Yüksek Lisans
Türkçe
2014
PsikolojiÜsküdar ÜniversitesiKlinik Psikoloji Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. GÜL ERYILMAZ
- Romantik ilişki yaşayan bireylerde yakınlık, tutku ve bağlılık ile duygusal zekâ arasındaki ilişkiler
The Relationships Between Intimacy, Passion, Commitment and Emotional Intelligence in Individuals in Romantic Relationships
ŞULE ÖNCÜ ÖZTAYLAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
Psikolojiİstanbul Kent ÜniversitesiPsikoloji Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ SELÇUK ASLAN