Saldırganlık eğilimi olan ergenler ve annelerinin saldırganlıkla ilişkili zihin durumlarının bağlanma kuramı çerçevesinde değerlendirilmesi
Assessment of aggression-related mental states in adolescents with aggression tendencies and their mothers in the framework of attachment theory
- Tez No: 871822
- Danışmanlar: PROF. DR. SAİT ULUÇ
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Psikoloji, Psychology
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2024
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Hacettepe Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Psikoloji Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Klinik Psikoloji Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 211
Özet
Mevcut araştırmanın amacı ergenlerin saldırgan davranışları ile ergenler ve annelerinin erken dönem yaşantıları ve zihinsel süreçleri kavrama becerilerinin ilişkisini incelemektir. Bu doğrultuda üç çalışma planlanmıştır. İlk çalışmada ergenlerde zihinselleştirme becerilerinin değerlendirilmesine yönelik olarak daha önce yetişkinler için geliştirilmiş olan Zihinselleştirme Ölçeği'nin (ZÖ) psikometrik özellikleri incelenmiştir. Yaşları 14-18 arasında değişen 1399 katılımcıyla yürütülen analiz sonuçlarına göre ergenler için sınırlılıkları mevcut olmakla birlikte ZÖ'nün umut verici bir ölçüm aracı olduğu belirlenmiştir. İkinci aşamada annenin bağlanmada kaçınma ve kaygı düzeyi ile ergenin saldırgan davranışları arasındaki ilişkide annenin ve ergenin zihinselleştirme becerilerinin aracı rolü incelenmiştir. İlk aşamada yer alan ve annelerinin de çalışmaya katılmayı kabul ettiği ergenler ikinci çalışmada da yer almış ve analizler 484 ergen-anne çiftiyle yürütülmüştür. Bulgulara göre annenin güvensiz bağlanma düzeyinin annenin ve ergenin zihinselleştirme becerileri aracılığıyla kızlardaki saldırganlığı yordadığı belirlenmiştir. Zihinselleştirme becerileri bağlanmada kaçınma düzeyi ve saldırganlık arasında tam aracılık yaparken, bağlanmada kaygı düzeyi ve saldırganlık arasındaki doğrudan ilişki aracı değişkenlerin varlığında da anlamlı bulunmuştur. Erkeklerde test edilen aracı değişken modellerinde ise annenin ve ergenin zihinselleştirme becerileri arasındaki ilişkinin kaybolduğu ve modellerin anlamlı bir sonuç vermediği belirlenmiştir. Son olarak, öfke kontrol güçlüğü ve saldırganlık eğilimi olan ergenler ve annelerinin kendilik ve diğerlerine ilişkin zihin durumlarını değerlendirmek amacıyla yedi ergen-anne çiftiyle bireysel ve yarı-yapılandırılmış görüşmelerin yapıldığı nitel bir çalışma yürütülmüştür. Tematik analiz bulgularına göre ergenin zayıf ve baskıcı aile/ebeveyn algısı ile kırılgan ve uyumsuz kendilik algısının saldırgan davranışlar açısından belirleyici olabileceği tespit edilmiştir. Annelerin ise kendi erken dönem yaşantılarına ilişkin ambivalant tutumları, ergen çocuğunun kişiliği ve davranışlarını yorumlama biçimi, çocuğunun davranım sorunlarına yaklaşımı ve eşinden baba ve partner rollerinde aldığı desteğin ergenin saldırgan davranışlarıyla ilişkili olabileceği belirlenmiştir. Tüm bulgular alan yazındaki çalışmalar dikkate alınarak tartışılmıştır.
Özet (Çeviri)
The aim of the present study is to examine the relationship between adolescents' aggressive behaviors, and adolescents' and their mothers' early experiences, as well as their ability to comprehend mental processes. To this end, three studies were planned. Firstly, the psychometric properties of the Mentalization Scale (MentS) in adolescents, which was previously developed for adults, were examined. The results of the analysis conducted with 1399 participants aged between 14-18 years indicate that the MentS is a promising measurement tool for adolescents, although it has limitations. Secondly, the mediating role of mother's and adolescent's mentalization skills in the relationship between mother's attachment patterns and adolescent aggressive behaviors was examined. Adolescents who participated in the first stage and whose mothers consented to participate in the study were also included in the second study and the analyses were conducted with 484 adolescent-mother pairs. The findings indicated that the mother's level of insecure attachment predicted aggression in girls through the mother's and adolescent's mentalization skills. While mentalization skills fully mediated the relationship between avoidant attachment and aggression, the direct relationship between anxious attachment and aggression was also significant in the presence of mediators. In the mediation models tested for boys, the relationship between the mediators (i.e. the mother's and adolescent's mentalization skills) disappeared and the models were found to be insignificant. Finally, a qualitative study including semi-structured interviews was conducted separately with seven adolescent-mother dyads to evaluate the state of mind of adolescents with anger management difficulties and aggression tendencies and their mothers regarding self and others. Thematic analysis findings revealed that the adolescent's perceptions of weak and controlling family and parental relationships as well as fragile and maladaptive self-perceptions may be influential in terms of aggressive behaviors. The ambivalent attitudes of mothers towards their own early experiences, the way they interpret their adolescent's personality and behaviors, their approach to their child's behavior problems, and the perceived support they receive from their husbands in the roles of father and partner may be related to the adolescent aggressive behaviors. All findings were discussed in light of the existing literature.
Benzer Tezler
- Çocukluk dönemi travmalarının yetişkinlik dönemi tutum ve davranışlarını belirlemeye ilişkin ölçek geliştirme çalışması: Çok Boyutlu Travma Ölçeği (ÇBTÖ)
Multidimensional Trauma Scale (MTS): A scale development study
MURAT NURİ AĞIRMAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
Psikolojiİstanbul Aydın ÜniversitesiPsikoloji Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ KAHRAMAN GÜLER
- Affetme odaklı grup rehberliğinin ergenlerin saldırganlık ve öznel iyi oluşları üzerindeki etkisi
The effect of forgiveness focused group guidance on aggression and subjective well-being of adolescents
ESRA ASICI
Doktora
Türkçe
2018
Eğitim ve ÖğretimDokuz Eylül ÜniversitesiEğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. RENGİN KARACA
- Ergenlerin bağlanma durumlarıyla umutsuzluk ve şiddet eğilimleri arasındaki ilişkinin incelenmesi
An investigation of the relationship between adolescents' attachment states and hopelessness and violence tendency
DEVLET MAMİYEV
Yüksek Lisans
Türkçe
2018
PsikolojiKarabük ÜniversitesiÇocuk Gelişimi ve Eğitimi Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ARZU ÖZYÜREK
- Ergenlerdeki şiddet eğilimine televizyonun etkisi ve sosyal hizmet müdahalesi
Effect of television on adolescents' tendency toward violence and intervention by social services
AFİFE SOFUOĞLU ERKAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2006
Sosyal HizmetlerHacettepe ÜniversitesiSosyal Hizmetler Ana Bilim Dalı
PROF.DR. BERİL TUFAN
- Şiddet içeren bilgisayar oyunlarının 13-14 yaş grubu çocukların saldırganlık davranışı üzerindeki etkileri: Yalova örneği
The effects of violent computer games on aggressiveness behaviour of children who aged 13-14: The case of Yalova
MEHTAP ŞELİMEN
Yüksek Lisans
Türkçe
2016
PsikolojiYalova ÜniversitesiSosyal Hizmet Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. HARUN CEYLAN