Engelli bireylerin erişilebilirlik mücadelelerine yönelik deneyimleri: Nitel bir değerlendirme
Experiences of individuals with disabilities in accessibility advocacy: A qualitative assessment
- Tez No: 873904
- Danışmanlar: PROF. DR. ÖMER MİRAÇ YAMAN
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Sosyal Hizmet, Social Work
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2024
- Dil: Türkçe
- Üniversite: İstanbul Üniversitesi-Cerrahpaşa
- Enstitü: Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Sosyal Hizmet Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Sosyal Hizmet Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 132
Özet
Bu çalışmada, engelli bireylerin erişilebilirlik mücadelesine yönelik deneyimlerini derinlemesine anlamak amaçlanmıştır. Ayrıca, engelli bireylerin engelliliğe ilişkin bakış açıları, erişilebilirliğe ilişkin genel görüşleri ve Türkiye'de erişilebilirliğin yasal ve pratik durumu hakkındaki düşünceleri de keşfedilmek istenmiştir. Ele alınan olgu veya olayı çok boyutlu bir şekilde incelemeye olanak tanıması nedeniyle araştırmada nitel yöntem kullanılmış ve fenomenolojik yaklaşım benimsenmiştir. Türkiye'de bir sivil toplum kuruluşu çatısı altında, online bir platformda veya bireysel olarak erişilebilirlik mücadelesi yürüten engelli bireyler araştırmanın evrenini oluşturmuştur. 22'si görme engelli ve 1'i ortopedik engelli olmak üzere 23 engelli birey ise araştırma örneklemi olarak seçilmiştir. Katılımcılara kartopu örnekleme ve amaçlı örnekleme teknikleri kullanılarak ulaşılmıştır. Araştırma verileri, katılımcıların talepleri doğrultusunda çevrimiçi ortamda yapılan yarı yapılandırılmış görüşmeler yoluyla elde edilmiştir. Araştırmacının ilgili alan yazın ışığında hazırladığı yarı yapılandırılmış görüşme formu ve sosyo demografik bilgi formu veri toplama araçları olarak kullanılmıştır. Araştırmadan elde edilen veriler içerik analizi yöntemi kullanılarak analiz edilmiş ve ana ve alt temalar halinde sunulmuştur. Araştırma sonucunda, engelli bireylerin engelliliği sosyal bir olgu olarak gördükleri ve uygun erişilebilirlik düzenlemeleri mevcut olduğunda engelliliğin hayatı zorlaştıran bir durum 11 olmaktan çıkacağını düşündükleri ortaya çıkmıştır. Engelliliğe ilişkin bakış açılarının şekillenme sürecinde sivil toplum kuruluşlarında tanıştıkları kişilerin, görme engelliler okullarında aldıkları eğitimlerin ve ailelerinin tutumlarının belirleyici olduğu da tespit edilmiştir. Engelli bireylerin, erişilebilirliği özgürlük ve bağımsızlık ile ilişkilendirdikleri, erişilebilirliğe yönelik toplumsal farkındalık düzeyini yeterli bulmadıkları ve Türkiye'de erişilebilirlik koşullarının iyileştirilmesi gerektiğini düşündükleri de araştırma bulguları arasında yer almıştır. Ayrıca, erişilebilirlik konusunda mücadele ederken karşılaştıkları en önemli zorlukların kaynak sınırlılığı ve engelliliği istismar eden derneklerin faaliyetleri olduğu anlaşılmıştır. Bu bulgular, Türkiye'deki erişilebilirlik koşullarının iyileştirilmesi ve engelli bireylerin haklarının güvence altına alınması için kamu kurumlarının ve ilgili tarafların daha fazla çaba sarf etmesi gerektiğini göstermektedir.
Özet (Çeviri)
This study aims to gain an in-depth understanding of the experiences of disabled individuals in their struggle for accessibility. It also seeks to explore disabled individuals' perspectives on disability, their overall views on accessibility, and their opinions on the legal and practical state of accessibility in Türkiye. In this study, a qualitative method was employed and a phenomenological approach was adopted due to its ability to facilitate a multidimensional examination of the discussed phenomenon or event. Disabled individuals in Türkiye who are advocating for accessibility, whether under the auspices of a non-governmental organization, through an online platform, or on an individual basis, form the research population. 23 disabled individuals, comprising 22 with visual impairments and one with an orthopedic disability, were selected for the research sample. Participants were recruited through snowball and purposive sampling techniques. The research data were collected via semi-structured interviews conducted online, adhering to the participants' preferences. The researcher used a semi-structured interview form and a socio-demographic information form, which were prepared in light of the relevant literature, as data collection tools. The collected data were analyzed through content analysis and presented as main and sub-themes. As a result of the research, it has been revealed that disabled individuals perceive disability as a social phenomenon and believe that, with appropriate accessibility measures in place, 13 disability will no longer be a condition that complicates life. It has also been determined that the attitudes of people met in non-governmental organizations, the education received at schools for the visually impaired, and family attitudes play a decisive role in shaping their perspectives on disability. The research findings also indicate that disabled individuals associate accessibility with freedom and independence, find the level of social awareness regarding accessibility to be insufficient, and believe that accessibility conditions in Türkiye need improvement. Furthermore, it has been found that the most significant challenges they encounter in their fight for accessibility are limited resources and the activities of organizations that exploit disability. These findings indicate that public institutions and relevant stakeholders need to exert more effort to improve accessibility conditions in Türkiye and ensure the rights of disabled individuals are protected.
Benzer Tezler
- Bedensel engelli bireylere internet yoluyla uzaktan keman eğitimi modeli
Distance violin education model for physical disabled individuals through i̇nternet
YAKUP AKSOY
Doktora
Türkçe
2021
Eğitim ve ÖğretimNecmettin Erbakan ÜniversitesiGüzel Sanatlar Eğitimi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. AYNUR ELHAN NAYİR
- Engelli bireylerin erişilebilirlik problemine yönelik nitel bir araştırma: Ankara merkez örneği
A qualitative research on the problem of accessibility of individuals with disabilities: The case of Ankara city center
BURHAN BEKTAŞ
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
Kamu YönetimiAnkara Yıldırım Beyazıt ÜniversitesiSosyal Politika Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ABDULKADİR DEVELİ
- İdeal kent kavramında engelsiz tasarım yaklaşımlarının Ankara üzerinden değerlendirilmesi
Obstacle-free design approaches in the ideal city concept
YUSEF CHEBIB
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
Mimarlıkİstanbul Aydın ÜniversitesiMimarlık Ana Bilim Dalı
PROF. DR. UFUK FATİH KÜÇÜKALİ
- Uluslararası Hukuk sisteminde engellilerin erişilebilirlik hakkı
The right to accessibility of persons with disabilities in the International Law system
BURCU AYHAN EKENCİ
Yüksek Lisans
Türkçe
2017
HukukGazi ÜniversitesiUluslararası İlişkiler Ana Bilim Dalı
PROF. DR. CANAN ATEŞ EKŞİ
- Bir havayolu şirketi, üniversite ve kamu internet sitesinin kullanıcı deneyimi ve kullanıcı arayüzü tasarımlarının erişilebilirlik yönünden incelenmesi
Analysis of user experience and user interface design of an airline company, university, and government website in terms of accessibility
MEHMET ÖZTOKAY
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
Bilim ve TeknolojiYıldız Teknik ÜniversitesiSanat ve Tasarım Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ İSMAİL ERİM GÜLAÇTI