Süreli yayınlardan hareketle Türkiye'de toplumcu gerçekçi şiir (1923-1950)
Socialist realistic poetry based on periodicals between 1923-1950
- Tez No: 875766
- Danışmanlar: PROF. DR. HAKAN BEHÇET SAZYEK
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Türk Dili ve Edebiyatı, Turkish Language and Literature
- Anahtar Kelimeler: Marksizm, toplumcu gerçekçilik, şiir, tek parti dönemi, Marxism, socialist realism, poetry, single-party period
- Yıl: 2024
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Kocaeli Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Türk Dili ve Edebiyatı Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 535
Özet
Cumhuriyet Halk Partisi'nin siyasî iktidarda olduğu 1923 ile 1950 arasındaki dönemde siyasî ve kültürel ortamın etkisiyle farklı şiir hareketleri görülmüştür. Bunlardan biri Türk düşünce hayatında II. Meşrutiyet döneminde etkileri görülmeye başlanan Marksist düşüncenin sanattaki yansıması olan toplumcu gerçekçiliktir. Sovyet Rusya'da 1934 Birinci Yazarlar Kongresi ile de estetik temeli oluşturulan toplumcu gerçekçilik, Türk şiirine Nazım Hikmet'in şiirleri ile girmiş, bu dönemdeki çeşitli siyasî baskılara rağmen şairler tarafından devam ettirilmiştir. Özellikle İkinci Dünya Savaşı (1939-1945) yıllarında siyasî iktidarın sürdürmeye çalıştığı denge siyaseti nedeniyle basın yayın üzerinde denetim uygulanmıştır. Sol görüşlü süreli yayınların uzun süre yayımlanmasına izin verilmemiş, toplumcu düşünür, yazar ve şairler soruşturmalar geçirmiş hatta hapis yatmış veya sürgüne gönderilmişlerdir. Türkiye savaşa girmemiş olsa da savaşın etkilerini derinden hissetmiş, siyasî alandaki bloklaşma kültürel alanda da görülmüş, toplumdaki sınıf çatışmasını ve adaletsizlikleri işleyen şairler komünizm propagandası yapmakla suçlanmıştır. Bu tezde 1923-1950 yılları arasında etkin olan toplumcu gerçekçilik anlayışının poetikası ve şiiri incelenmiştir. Altı ana bölümden oluşan çalışmanın girişinde anılan yıllardaki siyasî, sosyal ve kültürel ortam ele alınmış, Türkiye'de toplumcu gerçekçi şiirin nasıl bir ortamda filizlendiği belirlenmiştir. Toplumcu gerçekçiliğin ne olduğunun tartışıldığı ilk bölümde Marksizm ve onun edebiyattaki yansımaları ele alınmıştır. Bu dönemde kültürel ve sanatsal ortamın şekillenmesinde en etkili araçlardan biri olan basın yayının incelendiği ikinci bölümde, sol görüşlü edebiyat dergileri hakkında bilgi verilmiş, siyasî iktidar karşısında toplumcu gerçekçi sanatçının konumu tartışılmıştır. Üçüncü bölümde toplumcu gerçekçi şiirin poetik altyapısı belirlenmeye çalışılmıştır. Dördüncü bölümde bu şiirin biçimsel yapısı, beşinci bölümde ise bu şiirde ele alınan temalar incelenmiştir. Çalışmanın son bölümündeyse toplumcu gerçekçi şiirin dönemiyle etkileşimleri ele alınmıştır.
Özet (Çeviri)
The period between 1923 and 1950 in the history of the Turkish Republic marks the period of the Republican People's Party's political dominance. During this period, various poetic movements emerged influenced by the political and cultural environment. One of these was socialist realism whose aesthetic principles were formalized at 1934 First Congress of Writers in Soviet Russia. Socialist realism, introduced to Turkish poetry through the works of Nazım Hikmet, persisted despite various pressures. Particularly during the Second World War (1939-1945), a policy of control was imposed on the press and publications due to the balancing act pursued by the political leadership. Left-leaning periodicals were not allowed to be published for long periods, and socialist poets and writers underwent various investigations, prolonged incarcerations, or were sent into exile. Although Turkey did not enter the war, the political polarization felt deeply the effects of the war, and in the cultural sphere, poets who addressed class conflicts and injustices were accused of communist propaganda. In this study, the poetics and poetry of socialist realism in 1923-1950 were examined. The introduction of this discusses the political, social, and cultural environment of the mentioned years, determination the context in which socialist realist poetry emerged in Turkey. The first section discusses what socialist realism entails, delving into Marxist theory and its literary reflections. The second section examines the role of the press, which was one of the most influential tools in shaping the cultural environment, providing information about leftist literary magazines and discussing the position of socialist realist artists against the political power. The third section attempts to define the poetic foundation of socialist realist poetry. The formal characteristics of this poetry are analysed in the fourth section, while the themes addressed in this poetry are examined in the fifth section. The final section discusses the interactions of socialist realist poetry during its period.
Benzer Tezler
- Türkiye'de podcast kamusal alanı: Betimleyici bir değerlendirme
Podcast public sphere in Turkey: Descriptive assessment
GÖKÇE UYSAL GÜNDOĞDU
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
İletişim BilimleriGalatasaray ÜniversitesiRadyo Televizyon ve Sinema Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ÖZLEM DANACI YÜCE
- Ankara gecekondu gençliğinin eğitimine ve kentleşmesine televizyon yayınlarının etkisi
Başlık çevirisi yok
A. ZAHİD AKMAN
- Yeni Cami'nin akustik açıdan performans değerlendirmesi
Evaluation of the acoustical performance of the New Mosque
EVREN YILDIRIM
Yüksek Lisans
Türkçe
2003
Mimarlıkİstanbul Teknik ÜniversitesiMimarlık Ana Bilim Dalı
PROF. DR. SEVTAP YILMAZ DEMİRKALE
- Trust in family context: The case of Turkey
Aile bağlamında güven: Türkiye örneği
MUHAMMED ALPEREN YAŞAR
Yüksek Lisans
İngilizce
2021
EkonomiGalatasaray Üniversitesiİktisat Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. SEZGİN POLAT