Düşük iyotlu diyete uygun ürünler geliştirilerek menü oluşturulması ve duyusal analizleri
Menu creation and sensory analysis by developing products suitable for low iodine diet
- Tez No: 878435
- Danışmanlar: DR. ÖĞR. ÜYESİ NURTEN BEYTER
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Gastronomi ve Mutfak Sanatları, Gıda Mühendisliği, Gastronomy and Culinary Arts, Food Engineering
- Anahtar Kelimeler: İyot, radyoaktif iyot, duyusal analiz, beslenme, Iodine, radioactive iodine, sensory analysis, nutrition
- Yıl: 2024
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Başkent Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Gastronomi ve Mutfak Sanatları Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Gastronomi ve Mutfak Sanatları Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 73
Özet
İyot, insan vücudunda tiroit hormonlarının sentezi için gerekli olan temel bir mineraldir. Tiroit hormonları, metabolizma, büyüme ve gelişme gibi birçok fizyolojik süreçte önemli rol oynar. Ancak, bazı durumlarda iyot alımının sınırlanması gerekebilir. Özellikle tiroit kanseri tedavisinde radyoaktif iyot tedavisi öncesinde ve sonrasında düşük iyotlu diyet uygulanması önerilmektedir. Bu çalışma, düşük iyotlu diyete uygun ürünlerin geliştirilmesi ve bu ürünlerin tüketim seviyelerinin belirlenmesi amacıyla yürütülmüştür. Araştırma kapsamında, düşük iyot içeren gıda ürünlerinin geliştirilmesi için literatür incelemesi sonucunda kullanılabilecek uygun ürünler belirlenelerek farklı besin gruplarından örnekler seçilerek menü oluşturulmuştur. Belirlenen bu ürünler çerçevesinde altı farklı ürünün reçetesi oluşturulmuştur. Yayla çorbası, patates yemeği, et yemeği, beze, yulaflı bar ve ekmek olmak üzere altı farklı ürün formüle edilmiştir. Daha sonraki aşamada ise geliştirilen bu ürünler hazırlanarak eğitimli panelistler tarafından duyusal analize tabi tutulmuştur. Yapılan duyusal analizler sonucunda ürünler kritik alan ürünler tekrar revize edilerek üretilmiştir. Son reçetelerde tekrar ürünler yapılarak duyusal analizleri yapılmıştır. Duyusal analizler Başkent Üniversitesi Gastronomi ve Mutfak Sanatları eğitimli panelistlerince ve Ankara'da bulunan fine dining bir restoranın uzman şefleriyle beraber yapılmış ve değerlendirmeleri alınmıştır. Duyusal analiz formları, ürünlerin özelliklerine göre araştırmacı tarafından geliştirilmiştir. Hazırlanan duyusal analiz formlarındaki derecelendirme ölçeği 5'li Likert ölçeğine göre düzenlenmiştir (1=çok kötü, 2= kötü, 3=orta, 4=iyi, 5=çok iyi). Ürünlerden yayla çorbası revize edilerek tekrarlanmıştır. Düşük iyotlu diyetin önemi, özellikle radyoaktif iyot tedavisi gören tiroit kanseri hastaları için büyüktür. Bu diyet, tedavinin etkinliğini artırarak hastalığın kontrol altına alınmasına yardımcı olur. Çalışmanın bulguları, düşük iyot içeren gıdaların geliştirilmesinin ve bu gıdaların tüketim seviyelerinin belirlenmesinin, tiroit kanseri tedavisinde önemli bir destekleyici unsur olduğunu göstermektedir. Ayrıca, düşük iyotlu diyet uygulamalarının yaygınlaştırılması ve bu diyetlere uygun gıda ürünlerinin geliştirilmesi, hasta memnuniyetini ve tedavi uyumunu arttıracağı düşünülmektedir. Araştırmanın bulguları, düşük iyot içeren gıda ürünlerinin geliştirilmesinin ve bu ürünlerin duyusal açıdan kabul edilebilirliğinin sağlanmasının mümkün olduğunu göstermektedir. Yayla çorbası, sıcak başlangıç olarak patates, ana yemek olarak haşlama yöntemi kullanılarak hazırlanmış et, tatlı olarak geliştirilen beze ve ara öğünlerde atıştırmalık olarak yulaflı bar ürünleri, tiroit kanseri tedavisi gören hastalar için besleyici ve uygun seçenekler olarak değerlendirilmiştir. Ayrıca, bu tür gıda ürünlerinin hastalar dışında ve normal tüketiciler açısından da tercih edilen ürünler olarak değerlendirilmiştir.
Özet (Çeviri)
Iodine is an essential mineral required for the synthesis of thyroid hormones in the human body. Thyroid hormones play an important role in many physiological processes such as metabolism, growth and development. However, in some cases, iodine intake may need to be limited. Especially in thyroid cancer treatment, low iodine diet is recommended before and after radioactive iodine treatment. This study was conducted to develop products suitable for low iodine diet and to determine the consumption levels of these products. Within the scope of the research, suitable products that can be used as a result of the literature review for the development of food products containing low iodine were determined and a suitable menu was created by selecting samples from different food groups. Within the framework of these products, recipes of six different products were formulated. Six different products were formulated as highland soup, potato dish, meat dish, meringue, oat bar and bread. In the next stage, these products were prepared and subjected to sensory analysis by trained panellists. As a result of the sensory analyses, the critical products were revised and produced again. Sensory analyses were carried out by making the products again in the last jams. Sensory analyses were carried out by panelists trained in Gastronomy and Culinary Arts at Başkent University and expert chefs of a fine dining restaurant in Ankara, with a total of twenty-one people and their evaluations were taken. Sensory analysis forms were developed by the researcher according to the characteristics of the products. The rating scale in the prepared sensory analysis forms was arranged according to a 5-point Likert scale (1=very bad, 2=bad, 3=medium, 4=good, 5=very good). Among the products, highland soup was revised and repeated. The importance of a low iodine diet is especially important for thyroid cancer patients receiving radioactive iodine treatment. This diet helps to control the disease by increasing the effectiveness of the treatment. The findings of the study suggest that the development of low iodine foods and the determination of consumption levels of these foods is an important supportive element in the treatment of thyroid cancer. In addition, it is thought that generalisation of low iodine diet applications and development of food products suitable for these diets will increase patient satisfaction and treatment compliance. The findings of the study show that it is possible to develop food products containing low iodine and to ensure the sensory acceptability of these products. Highland soup, potato as a hot starter, meat prepared by boiling method as a main course, meringue developed as a dessert and oat bar products as snacks at snacks were evaluated as nutritious and suitable options for patients undergoing thyroid cancer treatment. In addition, these types of food products were also evaluated as preferred products for normal consumers other than patients. It is thought that such product development studies should be increased in terms of special dietary applications in diseases and to maintain health.
Benzer Tezler
- Tiroit kanserli kadın hastaların iyot–131 ile tüm vücut tarama öncesi vücut iyot düzeyinin azaltılmasında standart diyet ile planlanmış diyet etkinliğinin karşılaştırılması..
Comparing the effectivesness of the planned diet which is arranged with a standard diet program for reducing the i̇odine level of the body before the full body check-up with i-131 for female thyroid cancer patients.
EVREN BAYRAKTAR
Doktora
Türkçe
2018
Ev EkonomisiAnkara ÜniversitesiEv Ekonomisi (Beslenme Bilimleri) Ana Bilim Dalı
PROF. DR. FUNDA PINAR ÇAKIROĞLU
- Tip 2 diyabetli bireylerde diyetle iyot alımı, üriner iyot atımı ve tiroid fonksiyonları arasındaki ilişkinin belirlenmesi
Determining the relationship between dietary iodine intake, urinary iodine excretion and thyroid functions in people with TYPE 2 diabetes mellitus
RAHİME EVRA KARAKAYA
Yüksek Lisans
Türkçe
2017
Beslenme ve DiyetetikBaşkent ÜniversitesiBeslenme ve Diyetetik Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. MENDANE SAKA
- Çiğ ve pişirilerek tüketilen bazı besinlerin iyot içeriklerinin belirlenmesi
Determination of iodine content of some RAW and cooked foods
NAZLI NUR ASLAN ÇİN
Doktora
Türkçe
2021
Beslenme ve DiyetetikAnkara ÜniversitesiBeslenme ve Diyetetik Ana Bilim Dalı
PROF. DR. AYŞE ÖZFER ÖZÇELİK
- Hipertiroidili ve hipotiroidili kadınlarda metabolik sendrom belirteçleri üzerine tıbbi beslenme tedavisinin etkilerinin değerlendirilmesi
The effect of nutrition theraphy on the precursors of metabolic syndrome in hyperthryroidic and hypothyroidic patients
NAZAL BARDAK DİRİKLİ
Doktora
Türkçe
2015
Beslenme ve DiyetetikBaşkent ÜniversitesiBeslenme ve Diyetetik Ana Bilim Dalı
PROF. DR. GÜL KIZILTAN
- Gebelerde tiroid fonksiyonları ve iyot durumunun değerlendirilmesi
Evaluation of thyroid functions and iyoth dust in pregnancy
FADİME ARSLAN KARAKILIÇ
Tıpta Uzmanlık
Türkçe
2016
Endokrinoloji ve Metabolizma HastalıklarıMersin Üniversitesiİç Hastalıkları Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ESEN AKBAY