Karaman Eyaleti'nde Eşkıyalık Hareketleri (1700-1800)
The Banditry in Karaman Province (1700-1800)
- Tez No: 880099
- Danışmanlar: PROF. DR. BAYRAM ÜREKLİ
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Tarih, History
- Anahtar Kelimeler: Bandit, Marine soldier, Karaman Province, People of corruption Local notables, Tribe
- Yıl: 2023
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Selçuk Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Tarih Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Yeniçağ Tarihi Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 199
Özet
Osmanlı Devleti'nde XVI. yüzyılın sonlarına doğru görülen siyasi, askeri ve mali alanlardaki değişimler, devletin temel yapısında birtakım köklü değişimlerin oluşmasında etkili olmuştur. Uzun yıllar devam eden savaşlar ve bu savaşların meydana getirdiği sosyal ve ekonomik buhranlar gerek merkezde gerekse taşrada çeşitli değişikliklerin yapılmasını zaruri hale getirecek bir ortama zemin hazırlamıştır. Yaşanan sosyal-ekonomik zorlukları çözme gayretinde olan Osmanlı devlet adamları, kuruluş aşamasından itibaren devletin temel unsurlarından birini oluşturan tımar sisteminden zamanla iltizam sistemine geçmişlerdir. Siyasi ve idari yapıda görülen değişiklik ve düzenlemeler elbette içtimai ve iktisadi hayata yansımış, bu değişim isyan ve eşkıyalık olaylarının yaşanacağı sancılı bir süreci de beraberinde getirmiştir. XVI. yüzyılın sonlarında ortaya çıkan ve XVII. yüzyılda da devam eden Celâli İsyanları, merkezdeki huzursuzluklar ve bunların taşraya olan yansımaları, Beylerbeyi ve diğer devlet adamlarının başkaldırıları, medreselere sığınan suhtelerin huzursuzlukları, yeniçeri, levend, sekban gibi gruplarla çeşitli aşiretlerin ortaya çıkardığı sorunlar, Osmanlı Devleti'nin klasik sistemini temelinden sarsmıştır. XVIII. yüzyıla gelindiği zaman bu sorunlar düzeleceği yerde giderek artmış ve içinden çıkılmaz bir hale gelmiştir. Özellikle Tımar sisteminin neredeyse tamamen yok olması ile ortaya çıkan İltizam sistemine Osmanlı istemeyerek de olsa geçmek zorunda kalmıştır. İltizam sisteminin çıkarmış olduğu bir nevi bölgesel derebeylik de denilebilecek Ayanlık sisteminin başlamasına ve giderek yaygınlaşmasına zemin hazırlamıştır. Ayanlar bu yüz yıl içerisinde büyük mali güç elde etmişlerdir. Uzun süren savaşların getirdiği ekonomik zorlukların üstesinden gelebilmek için devlet otoritesi ayanlardan yararlanma yoluna gitmek zorunda kalmıştır. Savaşlar döneminde hazineye lazım olan paranın halktan tahsili için ayanlar kullanılarak toplanma yoluna gidilmiştir. Öyle ki bir sonraki yılın bütçesi için gerekli para peşin olarak bu ayanlardan tahsil edildi. Ayanlar bu durumu kendileri için kullanarak halktan kanuna aykırı olarak değişik isimler altında vergi adına para tahsiline ve bu işi de zorbalıkla yapmaya başladılar. Merkezi otorite XVIII. yüzyılda taşradaki bölgelerde hakimiyetini giderek kaybetti ve yerini Ayanlar ve atanan valilere bıraktı. Bunun sonucu eyaletlerde halkın huzur ve güvenliği bu ayanlar ve valilerin kötü idareleriyle de birleşince iyice ortadan kalktı ve neredeyse her eyalette ve bölgede değişik isimler altında eşkıyalık hadiseleri meydana gelmeye başladı. Ortaya çıkan bu hadiselerin kökenlerine ve esas nedenlerine bakmaktan ziyade mevcut durumun bertaraf edilmesine yönelen tedbir veya cezaların sorunu çözüp çözmeyeceği hususu tartışmaya açıktır. Ancak günümüzde dahi örneğine az rastlanır şekilde sosyal devlet geleneğinin mükemmelleşmiş bir örneği olarak görebileceğimiz, orta çağ devlet geleneklerine sıkı sıkıya bağlı Osmanlı siyasi otoritesinin hem toplumsal hoşnutluğu sağlamak hem de bekasını sağlayarak kurumsal yapısını sürdürmek için yapmaya çalıştığı düzenlemeler dikkate değerdir. Anahtar Kelimeler Eşkıya, Levendât, Karaman Eyâleti, Ehl-i fesâd, Âyan, Aşiret
Özet (Çeviri)
The political, military, and financial developments witnessed in the late 16th century in the Ottoman Empire played a significant role in bringing about fundamental changes in the state's structure. Prolonged wars and the social and economic crises they caused necessitated various modifications both in the capital and the provinces. The statesmen of the Ottoman Empire, striving to resolve the socio-economic challenges, gradually transitioned from the timar system, which had been a fundamental element of the state since its establishment, to the iltizam system. All the changes and regulations observed in the political and administrative structures would undoubtedly have repercussions in social and economic life, giving rise to a turbulent period marked by rebellions and banditry. The Celali uprisings that emerged in the late 16th century and continued into the 17th century, the unrest in the capital, and their implications in the provinces, as well as the rebellions of pashas and other statesmen, the disturbances caused by suhtelers seeking refuge in madrasas, and the problems caused by groups such as Janissaries, levends, sekban, and various tribes, shook the system of the Ottoman Empire, which was based on classical understanding, to its core. By the 18th century, these problems, instead of being resolved, escalated and became an intractable situation. The Ottoman Empire was reluctantly forced to transition to the iltizam system, which emerged due to the almost complete disappearance of the timar system. The advent of the iltizam system paved the way for the emergence and widespread adoption of the so-called regional feudalism known as the Ayan system. Within this hundred-year period, the Ayans gained significant financial power. To overcome the economic challenges brought about by long-lasting wars, the state authorities had to resort to utilizing the Ayans. The Ayans were employed to collect money from the population on behalf of the treasury during wartime. In fact, the required funds for the budget of the following year were collected in advance from these Ayans. Exploiting this situation for their own benefit, the Ayans resorted to unlawfully extorting money from the people under various pretexts, disguising it as taxes and employing coercion. In the 18th century, the central authority gradually lost its dominance in the regions and was replaced by Ayans and appointed governors. As a result, the peace and security of the population in the provinces deteriorated due to the mismanagement of these Ayans and governors, leading to the proliferation of incidents of banditry under various names in almost every province and region. Rather than examining the origins and root causes of these incidents, it is debatable whether the measures or punishments aimed at eliminating the current situation would resolve the issue. Nevertheless, noteworthy are the regulations attempted by the Ottoman political authority, which tightly adhered to the traditions of medieval statehood, in an effort to ensure social satisfaction, maintain its own survival, and sustain its institutional structure.
Benzer Tezler
- 78 numaralı Mühimme Defteri'nde (H.1018/M.1609-1610) yer alan Karaman Eyaleti'ne ait hükümlerin tasnif ve tahlîli
The analysis and evaluation of the provisions of Karaman Province in The Muhimme Book No.78 (H.1018/M.1609-1610)
DİLEK KARACAN
- Zaviye-khankahs and religious Orders in the province of Karaman: The Seljukid, Karamanoğlu and the Ottoman Periods, 1200-1512
Karaman Eyaleti'nde zaviye-hankahlar ve tarikatlar: Selçuklu, Karamanoğlu ve Osmanlı Dönemleri, 1200-1512
FATİH BAYRAM
- Karaman Eyaletinde güherçile üretimi; 968 Numaralı Güherçile Tahrir Defterinin değerlendirilmesi ve Latin harflerine çevrilmesi
Saltpeter production in Karaman shire; evaluated and translated of 968 Numbered Saltpeter Registration Notebook
EKREM GÜRDAL
Yüksek Lisans
Türkçe
2015
TarihDumlupınar ÜniversitesiTarih Ana Bilim Dalı
PROF. DR. HASAN BASRİ KARADENİZ
- BOA. NFS.d. 3556'ya göre Orta Anadolu'da gayrimüslim nüfus (1830)
The non-muslim population in Central Anatolia according toBOA. NFS.d. 3556 (1830)
ADEM İBAR
- III. Selim Devri Osmanlı Devleti'nde Karaman eyaleti madenleri
State of Karaman mines in the age of Selim III on the Ottoman Empire
MUSTAFA ÜNLÜ
