Geri Dön

Kazakçadaki Rusça kopyalar

Russian copies in Kazakh

  1. Tez No: 880550
  2. Yazar: SERAP PILGIR
  3. Danışmanlar: PROF. DR. EMİNE YILMAZ
  4. Tez Türü: Doktora
  5. Konular: Dilbilim, Linguistics
  6. Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
  7. Yıl: 2024
  8. Dil: Türkçe
  9. Üniversite: Hacettepe Üniversitesi
  10. Enstitü: Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü
  11. Ana Bilim Dalı: Türkiyat Araştırmaları Ana Bilim Dalı
  12. Bilim Dalı: Türkiyat Araştırmaları Bilim Dalı
  13. Sayfa Sayısı: 166

Özet

Diller; tarihî, sosyal, ekonomik, coğrafi, siyasi vb. çeşitli sebeplerle karşı karşıya geldiğinde birbirlerini etkilemektedir. Bu etkileşim, iki farklı dil ailesine ait diller arasında olabildiği gibi aynı dil ailesinin üyeleri arasında da olabilmektedir. Diller etkileşimin seviyesine göre birbirlerinden sözcüksel, biçim birimsel, anlam bilimsel ve söz dizimsel kopyalamalar yapabilmektedirler. Bu karşılıklı etkileşim özellikle iki dillilik söz konusu olduğunda daha da derinleşmektedir. Türk dilli halklar asırlar boyu Avrasya'nın çeşitli bölgelerine yayılmıştır. Yayıldıkları bölgelerde karşılaştıkları topluluklarla kurdukları ilişkiler dilsel etkileşimi de beraberinde getirmiştir. Türk dilleri bazen verici dil olarak karşılaştığı dilleri etkilerken bazen de alıcı dil konumunda onlardan etkilenmiştir. Türk dillerinin yoğun dil ilişkisi içinde bulunduğu dillerden biri de Slav dilleridir. Ruslar başta olmak üzere diğer Slav kökenli milletlerle bir arada yaşayan Türk toplumlarının dillerinde bu dillerin etkisini sözcüksel düzeyden söz dizimsel düzeye kadar gözlemleyebilmekteyiz. 18. yüzyıl başlarından 20. yüzyılın sonuna kadar Rus hâkimiyetinde kalan Kazak toplumu, 1991'de kendi bağımsız devletini kurmuş; ancak kültürel, sosyal ve dil bilimsel açıdan Rus tesiri bu tarihten sonra da devam etmiştir. Bu çalışmada, öncelikle dilin yapısından kaynaklanan etkenlerin araştırılmasına bir zemin oluşturmak için dil dışı faktörler üzerinde durularak ilişkinin toplumsal boyutu ve dil ilişkisine yansımaları değerlendirilmiştir. Ardından tarihî ve siyasi sebeplerle uzun yıllar etkileşimde bulunmuş iki farklı dil ailesine ait Kazakça ve Rusça arasındaki dil ilişkileri, Lars Johanson'un kod kopyalama teorisi çerçevesinde ele alınarak Rusçanın Kazakça üzerindeki dil bilimsel etkisi incelenmiştir. Kazakçadaki Rusça kopyalar sınıflandırılarak açıklanmıştır. Böylece Rusçanın etkisinin sadece Kazakçanın söz varlığıyla sınırlı kalmadığı, dil bilgisel kategorilerin hemen hemen her seviyesinde görüldüğü ve özellikle birebir çeviriler nedeniyle çok sayıda birleşme kopyalarının bulunduğu tespit edilmiştir.

Özet (Çeviri)

Languages affect each other when they come face to face for various reasons such as historical, social, economic, geographical, political, etc. This interaction can be between languages belonging to two different language families or between members of the same language family. Depending on the level of interaction, languages can make lexical, morphological, semantic, and syntactic copies from each other. This mutual interaction becomes even deeper especially in the case of bilingualism. Turkic-speaking peoples have spread to various regions of Eurasia for centuries. The relations they established with the communities they encountered in the regions where they spread brought along linguistic interaction. While Turkic languages sometimes influenced the languages they encountered as source languages, sometimes they were influenced by them as target languages. One of the languages with which Turkic languages have intensive linguistic relations is Slavic languages. We can observe the influence of these languages from lexical to syntactic level in the languages of Turkish communities living together with other Slavic nations, especially Russians. From the early 18th century until the end of the 20th century, the Kazakh society, which remained under Russian rule, established its own independent state in 1991; however, the Russian influence continued after this date and affected it culturally, socially, and linguistically. In this study, firstly, the social dimension of the relationship and its reflections on the language relationship were evaluated by focusing on non-linguistic factors to create a basis for the investigation of the factors arising from the structure of the language. Then, the linguistic relations between Kazakh and Russian, which belong to two different language families that have interacted for many years due to historical and political reasons, are examined within the framework of Lars Johanson's code copying theory and the linguistic influence of Russian on Kazakh is analyzed. Russian copies in Kazakh are classified and explained. Thus, it has been determined that the influence of Russian is not limited to the vocabulary of Kazakh but is seen at almost every level of grammatical categories, and there are many merger copies, especially due to one-to-one translations.

Benzer Tezler

  1. Çin'de Kazakça-Tuvaca dil ilişkisi

    Kazakh-Tuvan languang contact in China

    SHANATI SILAMU

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2018

    Türk Dili ve EdebiyatıHacettepe Üniversitesi

    Çağdaş Türk Lehçeleri ve Edebiyatları Ana Bilim Dalı

    DOÇ. DR. İBRAHİM AHMET AYDEMİR

  2. Kazakh esh-words and negative concord

    Kazakça'daki esh-kelimeleri ve olumsuz uyum

    ASSEM AMIRZHANOVA

    Yüksek Lisans

    İngilizce

    İngilizce

    2021

    DilbilimBoğaziçi Üniversitesi

    Dilbilim Ana Bilim Dalı

    DOÇ. DR. ELENA GUERZONI

  3. Wpływ jezyka czagatajskiego na jezyk kazachski i uzbecki

    Başlık çevirisi yok

    MALGORZATA HUDYGA

    Yüksek Lisans

    Lehçe

    Lehçe

    2007

    DilbilimUniwersytet im. Adama Mickiewicza

    Türkoloji Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. HENRYKA JANKOWSKIEGO

  4. Kazakça sıfat-fiillerde zaman ve görünüş

    Tense and aspect in Kazakh participles

    DİLARA DOLKUN

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2023

    DilbilimHacettepe Üniversitesi

    Çağdaş Türk Lehçeleri ve Edebiyatları Ana Bilim Dalı

    DR. ÖĞR. ÜYESİ HASAN GÜZEL

  5. Türkçe gibi edatı ve Kazakçadaki işlevsel karşılıkları

    Postposition gibi in Turkish and functional counterparts in Kazakh

    ROZIPKA KHASHIMOVA

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2020

    DilbilimHacettepe Üniversitesi

    Çağdaş Türk Lehçeleri ve Edebiyatları Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. NURETTİN DEMİR