VIII.-XIII. yüzyıl erken dönem Mushaf gülleri
VIIIth-XIIIth century early period Mushaf roses
- Tez No: 880833
- Danışmanlar: PROF. DR. YUSUF BİLEN
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: El Sanatları, Güzel Sanatlar, Crafts, Fine Arts
- Anahtar Kelimeler: Tezhip Sanatı, Mushaf, Mushaf Gülü, Bezeme, Altın, Tezhip Art, Mushaf, Mushaf Rose, Ornamentation, Gold
- Yıl: 2024
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Süleyman Demirel Üniversitesi
- Enstitü: Güzel Sanatlar Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Geleneksel Türk Sanatları Ana Sanat Dalı
- Bilim Dalı: Geleneksel Türk Sanatları Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 231
Özet
Tarih boyunca yaşamış olan her medeniyet, kendinden sonra gelecek olan nesillere bırakmak için örf ve adetlerini, inançlarını, sosyal ve kültürel değerlerini en güzel şekilde ifade eden mimariden el san'atlarına kadar uzanan birçok alanda san'at eserleri ortaya koymuşlardır. Türk İslâm san'atları içinde önemli bir yere sahip olan tezhip san'atı, İslâmiyet'in kabulünden sonra giderek yaygınlaşmış ve zaman içerisinde gelişerek büyük bir ivme kazanmıştır. Türk tezhip san'atının en güzel örneklerini teşkil eden ve ayrıca Müslümanlar için paha biçilemeyecek kadar kıymetli olan eserler şüphesiz ki Kur'ân-ı Kerim'lerdir. Erken İslâm dönemine ait Mushaf nüshaları, tezhip san'atının başlangıç seviyesini yansıtan ilk tezyîni unsurların görüldüğü en erken örnekleridir. Mushaf'lar okuyana ya da ezberleyene kolaylık sağlaması maksadıyla bölümlere ayrılmıştır. Mushaf'larda yazı alanının dışında kalan ve işaret edilmek istenilen yerlere uygulanan rozet şeklindeki tezyîni süslemelere Mushaf gülü adı verilmiştir. Emeviler döneminden Anadolu Selçuklu dönemine kadar geçen tarihi seyir içinde Erken İslâm dönemine ait Mushaf'larda yer alan güllerin tezhip özelliklerini belirlemek, ait oldukları dönemin bezeme anlayışına göre üslûbunu ortaya koymak amacıyla yapılan bu çalışma; Topkapı Sarayı Müzesi Kütüphanesi Fehmi Edhem Karatay Arapça Yazmalar Kataloğu VIII.-XIII. yüzyıl tarih aralığında kayıtlı olan 14 adet Mushaf-ı Şerîf üzerinde yapılan araştırma kapsamında gerçekleştirilmiştir. Mushaf'lar da yer alan güller; kompozisyon, renk, motif, desen kurgusu ve üslûp özellikleri bakımından değerlendirilmiştir. Tezhip san'atının ilk desen örneklerinin bugüne ulaşma serüveni ve gelişimine olan katkılarının bu Mushaf'lar üzerinden incelenmesi, hazırlandığı dönemlerin bezeme özelliklerinin eserler üzerindeki etkilerini tespit etmek ve ayrıca elde edilen bilimsel verilerle sonraki süreçte yapılacak olan araştırmalara da katkı sunabilmemiz açısından değerli olacaktır.
Özet (Çeviri)
Throughout history, every civilization has created art works that best express their customs, beliefs, social, and cultural values, spanning from architecture to handicrafts, to leave a legacy for future generations. Among Turkish Islamic arts, the art of tezhip holds a significant place, becoming increasingly widespread after the adoption of Islam and evolving significantly over time. Undoubtedly, the finest examples of Turkish tezhip art and the most invaluable works for Muslims are the Qur'ans. The earliest manuscripts from the early Islamic period reflect the initial stages of tezhip art, showcasing the first decorative elements. The Mushafs are divided into sections to facilitate reading or memorization. The decorative embellishments applied to areas outside the text field and the designated spots within Mushafs are called“Mushaf gülü”(Mushaf roses). This study aims to determine the tezhip characteristics of the roses in Mushafs from the early Islamic period, spanning from the Umayyad period to the Anatolian Seljuk period, and to reveal their style according to the ornamentation understanding of their time. It is based on research conducted on 14 Mushafs registered in the Topkapı Palace Museum Library's Fehmi Edhem Karatay Arabic Manuscripts Catalog from the 8th to 13th centuries. The roses in the Mushafs were evaluated in terms of composition, color, motif, pattern design, and stylistic features. Examining the journey of the first pattern examples of tezhip art to the present day and their contributions to its development through these Mushafs will be valuable for identifying the decorative characteristics of the periods in which they were created and for contributing to future research with the scientific veri obtained.
Benzer Tezler
- Anadolu Türk Mimarisinde tuğla ve koruma-restorasyon önerileri
The Use of brick in Anatolian Turkish architecture and suggestions about conservation and restoration
SERAP GÜLER
- Une Approche Autofıctionnelle de L'œuvre de Drieu La Rochelle : Exemples de L'Homme couvert de femmes et de Gilles
Drieu la Rochelle'in yapıtına özkurgusal bir yaklaşım : L'Homme couvert de femmes ve Gilles örnekleri
BERAT ERBAŞ
Yüksek Lisans
Fransızca
2024
Batı Dilleri ve EdebiyatıGalatasaray ÜniversitesiFransız Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ENGİN BEZCİ
- Otrar Bölgesi ve İslâm tarihindeki önemi: VI-XIII. yüzyıllar arası
The Region of Otrar and its significance in the history of Islam between the sixth and thirteenth century
MURATBEK DARİBAY
Yüksek Lisans
Türkçe
2011
TarihSelçuk Üniversitesiİslam Tarihi ve Sanatları Ana Bilim Dalı
PROF. DR. AHMET TURAN YÜKSEL
- VIII.-XIII. yüzyıl metinlerinde Türkçe dinî söz varlığı
Turkish religious terminology in 8th to 13th centuries texts
BANU GÜZELDEREN
Doktora
Türkçe
2020
Türk Dili ve EdebiyatıAkdeniz ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. SUAT ÜNLÜ