Hekimlerin yapay zeka teknolojilerini kabulünün Planlı Davranış Teorisi, Teknoloji Kabul Modeli ve güven çerçevesinden incelenmesi
Examining physicians acceptance of artificial intelligence technologies through the Theory of Planned Behavior, Technology Acceptance Model and trust framework
- Tez No: 882382
- Danışmanlar: PROF. DR. GÜNEY ÇETİN GÜRKAN
- Tez Türü: Doktora
- Konular: İşletme, Business Administration
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2024
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Trakya Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: İşletme Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Yönetim ve Organizasyon Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 154
Özet
Bu çalışmada sağlık sektöründe evrimsel bir dönüşüme yol açacak potansiyele sahip, son yılların önemli tartışma konularından olan sağlıkta yapay zeka kullanımına yönelik hekimlerin kabul düzeylerini, algılarını, anlayışlarını ve kullanıma ne derecede hazır olduklarını tespit etmek, sağlık hizmeti sunan kurum ve kuruluşlara strateji belirlemelerinde kaynak oluşturmak, teknoloji girişimcileri için farkındalık sağlamak, sonraki araştırmalara ve literatüre katkı sağlamak amaçlanmıştır. Bu çalışma, planlı davranış teorisi, teknoloji kabul modeli ve güven entegrasyonuna dayalı bir model geliştirmek ve test etmek için nicel yöntem yaklaşımını kullanmaktadır. Veriler, ülkemizde kamu ve özel hastanelerde hizmet veren hekimlerden çevrimiçi anket yoluyla toplanmıştır. Ankete toplam 414 hekim katılım sağlamıştır. Elde edilen verilerin analiz sürecinde Yapısal Eşitlik Modellemesi (YEM) ve SmartPLS v.3.1.5 yazılım programından yararlanılmıştır. Çalışma sonucunda planlı davranış teorisi, teknoloji kabul modeli ve güvenin hekimlerin yapay zeka teknolojilerini kullanma niyetleri üzerinde önemli bir etkiye sahip olduğu ortaya çıkmıştır. Yine çalışma sonucuna göre, tutumun, algılanan faydanın, algılanan kullanım kolaylığının ve güvenin kullanma niyeti üzerinde önemli bir etkiye sahip olduğu, algılanan davranışsal kontrol ve sübjektif normun ise anlamlı bir etkisinin olmadığı görülmüştür. Bununla birlikte güvenin, sübjektif norm, algılanan fayda ve algılanan kullanım kolaylığı ile davranışsal niyet arasındaki ilişkiye aracılık ettiği görülürken; algılanan davranışsal kontrol ve tutum ile davranışsal niyet arasındaki ilişkide aracı role sahip olmadığı görülmüştür. Sonuç olarak bu çalışma, hekimlerin yapay zeka destekli teknolojilerini kabulünü etkileyen değişkenleri vurgularken yapay zeka teknolojilerini sisteme entegre etmenin potansiyel faydaları konusunda da değerli bilgiler sağlamaktadır. Planlı davranış teorisi, teknoloji kabul modeli ve güvenin entegrasyonu ile oluşturulan model, bu alandaki gelecekte yürütülecek araştırmalar için bir çerçeve sunmakta ve daha kullanıcı dostu yapay zeka teknolojilerinin geliştirilmesine rehberlik etmektedir. Ayrıca sağlık sisteminde yapay zeka teknolojilerinin kabulünü ölçme ve iyileştirme olanağı tanıyan basit, uygulanabilir ve geçerli bir araç sunarak literatüre katkı sağlamaktadır.
Özet (Çeviri)
This study aims to determine the acceptance levels, perceptions, understanding, and readiness of physicians towards the use of artificial intelligence in healthcare, which has the potential to lead to an evolutionary transformation in the healthcare sector and has been one of the significant discussion topics in recent years. The study aims to provide a resource for institutions and organizations providing healthcare services in their strategy determination, raise awareness for technology entrepreneurs, and contribute to future research and literature. This study uses a quantitative method approach to develop and test a model based on the theory of planned behavior, technology acceptance model, and trust integration. The data were collected through an online survey from physicians serving in public and private hospitals in our country. A total of 414 physicians participated in the survey. Structural Equation Modeling (SEM) and the SmartPLS v.3.1.5 software program were used in the analysis process of the obtained data. The study results revealed that the theory of planned behavior, technology acceptance model, and trust have a significant impact on physicians' intentions to use artificial intelligence technologies. According to the study results, it was found that attitude, perceived benefit, perceived ease of use, and trust have a significant effect on the intention to use, while perceived behavioral control and subjective norm do not have a significant effect. Additionally, trust was found to mediate the relationship between subjective norm, perceived benefit, perceived ease of use, and behavioral intention; however, it was not found to have a mediating role in the relationship between perceived behavioral control and attitude with behavioral intention. In conclusion, this study highlights the variables affecting the acceptance of AI-supported technologies by physicians and provides valuable information on the potential benefits of integrating AI technologies into the system. The model developed by integrating the theory of planned behavior, technology acceptance model, and trust provides a framework for future research in this field and guides the development of more user-friendly AI technologies. Additionally, it contributes to the literature by offering a simple, applicable, and valid tool for measuring and improving the acceptance of AI technologies in the healthcare system.
Benzer Tezler
- Prediction of COVID 19 disease using chest X-ray images based on deep learning
Derin öğrenmeye dayalı göğüs röntgen görüntüleri kullanarak COVID 19 hastalığının tahmini
ISMAEL ABDULLAH MOHAMMED AL-RAWE
Yüksek Lisans
İngilizce
2024
Bilgisayar Mühendisliği Bilimleri-Bilgisayar ve KontrolGazi ÜniversitesiBilgisayar Mühendisliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ADEM TEKEREK
- Uzman hekimlerin sağlıkta yapay zekâ teknolojilerine yönelik algıları: Ankara ili örneği
Perceptions of specialist physicians on artificial intelligence technologies in healthcare: the case of Ankara province
ELİF ALPMAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2025
Sağlık Kurumları YönetimiUfuk Üniversitesiİşletme Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. TUBA ÇANDAR
- Hekimlerde yapay zekâya hazırbulunuşluk ile yapay zekâ kaygısı arasındaki ilişkinin değerlendirilmesi
Evaluation of the relationship between physicians readiness for artificial intelligence and artificial intelligence anxiety
ALİ YAVUZ SARICA
Tıpta Uzmanlık
Türkçe
2025
Aile HekimliğiSağlık Bilimleri ÜniversitesiAile Hekimliği Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. MURAT ALTUNTAŞ
- Asistan hekimlerin sağlık alanında yapay zekâ kullanımı hakkındaki görüş ve beklentileri ile tıbbi yapay zekâ hazır bulunuşluklarının değerlendirilmesi
Evaluation of resident physicians' opinions and expectations of artificial intelligence in medicine and their medical artificial intelligence readiness
MEHMET ŞAHİN
Tıpta Uzmanlık
Türkçe
2024
Aile HekimliğiSağlık Bilimleri ÜniversitesiAile Hekimliği Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. AYLİN BAYDAR ARTANTAŞ
- Pekiştirmeli öğrenmenin sağlık alanında uygulanması
Application of reinforcement learning in healthcare
MUHAMMET KARADENİZ
Doktora
Türkçe
2025
Bilgisayar Mühendisliği Bilimleri-Bilgisayar ve Kontrolİstanbul ÜniversitesiEnformatik Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ÇİĞDEM EROL