TRT Belgesel programlarında bilimin doğası ve bilim insanlarının temsili
The nature of science and representation of scientists in TRT Documentary programs
- Tez No: 883770
- Danışmanlar: PROF. DR. BAYRAM COŞTU
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Eğitim ve Öğretim, Education and Training
- Anahtar Kelimeler: Bilimin doğası ve öğretimi, bilim insanı, bilimsel yöntem, belgesel programlar, The nature of science and teaching, scientist, scientific method, documentary programs
- Yıl: 2024
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Yıldız Teknik Üniversitesi
- Enstitü: Fen Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Matematik ve Fen Bilimleri Eğitimi Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Fen Bilgisi Eğitimi Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 169
Özet
Bu çalışma, Türkiye Radyo Televizyon Kurumu (TRT) tarafından yayınlanan belgesel programlarında bilimin doğası ve bilim insanlarının temsilinin nasıl ele alındığını incelemek amacıyla yapılmıştır. Bu amaç kapsamında çalışmada incelenen bilimin doğasının özellikleri;“deneylere dayalı bilgi”,“gözlem ve çıkarım süreçleri”,“bilginin değişebilir yapısı”,“hayal gücü ve yaratıcılığın rolü”,“sosyal ve kültürel etkiler”,“teorik temeller”,“bilimsel yöntem efsanesi”ve“bilimsel teori ve yasalar”şeklindedir. Araştırmada incelenen diğer konu ise bilim insanlarının özellikleri olup bu bağlamda bilim insanlarının“meraklı”,“gözlemci”,“araştırmacı”,“yorumcu/analitik düşünebilen”,“hayal gücüne sahip”,“dikkatli/detaycı”,“sorgulayıcı”,“sorumluluk sahibi”,“diğer bilim insanları ile iş birliği yapabilen”,“farklı çalışma yolları izleyebilen”,“önceki araştırmaları inceleyen”,“eleştiriye açık”,“özgürce düşünebilen”,“yaşadığı kültürden etkilenen”,“mücadeleci”,“etik kurallara dikkat eden”,“yaşadığı toplumu etkileyen”ve“rasyonel”özellikleri üzerinde durulmuştur. Araştırmada, nitel araştırma yöntemlerinden bir olan doküman incelemesi yöntemi benimsenmiştir. Bu araştırma yöntemi kapsamında TRT ekranlarında 2000-2023 yılları arasında farklı dönemlerde yayınlanmış 5 adet belgesel programının içeriği bilimin doğası ve bilim insanlarının özellikleri açısından analiz edilmiştir. Belgesel programlarının transkriptleri ve görsel materyalleri, veri toplama sürecinde ana kaynaklar olarak kullanılmıştır. Araştırma sonunda elde edilen bulgular, TRT belgesellerinin bilimin toplumsal algısını anlamada ve bilime olan ilgiyi artırmada önemli bir rol oynayabileceğini göstermiştir. Ayrıca, bilim eğitimi ve iletişimi bakımından TRT'nin bilimsel içeriği nasıl sunduğu ve bilim insanlarını nasıl temsil ettiğinin anlaşılmasında da büyük bir öneme sahip olduğunu göstermiştir. Bu çalışma, bilim okuryazarlığını artırmada ve toplumun bilimsel düşünme yeteneğini geliştirmede katkı sağlayabilecek nitelikte önemli bulgular sunmaktadır. Araştırma sonunda elde edilen sonuçlara bağlı olarak, TRT belgesellerinin bilimin doğasını ve bilim insanlarını geniş kitlelere etkili bir şekilde tanıttığı fakat bununla birlikte bu alanda daha fazla araştırma ve geliştirme çalışmasının yapılmasının gerektiği önerilmiştir.
Özet (Çeviri)
This study aims to examine how the nature of science and the representation of scientists are addressed in the documentary programs broadcast by the Türkiye Radio and Television Corporation (TRT). Within the scope of this aim, eight characteristics of the nature of science analyzed in the study include:“evidence-based knowledge,”“observation and inference processes,”“the mutable nature of knowledge,”“the role of imagination and creativity,”“social and cultural influences,”“theoretical foundations,”“the myth of the scientific method,”and“scientific theories and laws.”Another aspect analyzed in the research is the characteristics of scientists. In this context, the study focuses on traits such as“curious,”“observant,”“investigative,”“interpretative/analytical,”“imaginative,”“meticulous/detail-oriented,”“inquisitive,”“responsible,”“collaborative with other scientists,”“following diverse work methods,”“examining previous research,”“open to criticism,”“independent thinker,”“influenced by their culture,”“perseverant,”“attentive to ethical rules,”“impacting their society,”and“rational.”The research adopts content analysis, one of the qualitative research methods. Within this methodological framework, the content of five documentary programs broadcast at different periods on TRT between 2000 and 2023 was analyzed in terms of the nature of science and the characteristics of scientists. The transcripts and visual materials of these documentary programs were used as the main sources during the data collection process. The findings of the research indicate that documentaries can play a significant role in understanding the societal perception of science and in increasing interest in science. Additionally, it demonstrates the importance of understanding how TRT presents scientific content and represents scientists in terms of science education and communication. This study provides important findings that can contribute to enhancing scientific literacy and developing the scientific thinking skills of the society. Based on the results obtained, it is suggested that TRT documentaries effectively introduce the nature of science and scientists to a wide audience, yet further research and development efforts are necessary in this area.
Benzer Tezler
- Türkiye'de ana-çocuk sağlığı eğitiminde televizyonun yeri ve önemi (TRT örneği)
The Place and importance in mother and child health education programmes on television in Turkey (the model of TRT)
SATİYE DENİZ AKTAŞ
Yüksek Lisans
Türkçe
2001
Radyo-TelevizyonGazi ÜniversitesiRadyo Televizyon ve Sinema Ana Bilim Dalı
PROF.DR. MEHMET KÜÇÜKKURT
- Yetişkinlerin televizyon programlarındaki şiddet öğesi içeren yayınların etkilerine ilişkin görüşleri
Opinions of adults on effects of broadcasts, include violence in Tv programs
MEHTAP TANRIVERDİ
Yüksek Lisans
Türkçe
2006
Radyo-TelevizyonAnkara ÜniversitesiEğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF.DR. MERAL UYSAL
- Türkiye'de müslümanların dini günleriyle ilgili eserlerin besteciliği ve icraları
The composition and performances of the works related to religious days of muslims in Turkey
MUSTAFA EFE KAŞIKÇIOĞLU
Doktora
Türkçe
2021
MüzikSüleyman Demirel Üniversitesiİslam Tarihi ve Sanatları Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ CENK CELASİN
- Türkiye Radyo Televizyon Kurumu televizyon haberlerinin kaynakları açısından çözümlenmesi
Başlık çevirisi yok
ŞENSU ÖZCAN
- 1968'den günümüze TRT programları içinde plastik sanatlar konusunun ele alınışı ve günümüzden bir örnek belgesel uygulama
The study of plastic arts in TRT programs since 1968 till todayand a sample contemporary documentary application
MÜRŞİDE ZERRİN YAVUZ
Yüksek Lisans
Türkçe
2020
Güzel SanatlarHacettepe ÜniversitesiSeramik Ana Sanat Dalı
PROF. DR. CANDAN DİZDAR TERVİEL