Kalkınma ajanslarının performans ölçümünün dengelenmiş skor kart yöntemi ile ölçümlenmesi Fırat Kalkınma Ajansı örneği
Measuring the performance of development agencies with the balanced scorecard method Firat Development Agency example
- Tez No: 886905
- Danışmanlar: PROF. DR. ALİYE AHU GÜLÜMSER
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Şehircilik ve Bölge Planlama, Urban and Regional Planning
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2024
- Dil: Türkçe
- Üniversite: İstanbul Teknik Üniversitesi
- Enstitü: Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Şehir ve Bölge Planlama Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Bölge Planlama Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 133
Özet
Kalkınma, bir toplumun ekonomik, sosyal ve kültürel açıdan ilerlemesini ifade eder. Bu kapsamlı süreç, genellikle gelir artışı, yaşam standartlarının yükselmesi, altyapı hizmetlerinin kalitesinin artırılması, eğitim seviyesinin artması, sağlık hizmetlerinin iyileştirilmesi ve sosyal güvenliğin sağlanması gibi çeşitli faktörlerle ölçülür. Kalkınma, sadece ekonomik büyüme ile sınırlı değildir; aynı zamanda toplumun refahını artırmayı, insanların yaşamlarını daha iyi bir hale getirmeyi ve gelecek nesiller için daha iyi bir dünya bırakmayı amaçlar. Bu nedenle, kalkınma süreci sürdürülebilirlik, adil bir gelir dağılımı, çevresel koruma ve sosyal adalet gibi kavramlarla birlikte ele alınmalıdır. Her toplumun kalkınma süreci kendine özgüdür ve ekonomik, sosyal ve kültürel dinamiklerine bağlı olarak farklılık gösterebilir. Bu nedenle, kalkınma politikaları ve stratejileri, her toplumun ihtiyaçlarına ve koşullarına uygun olarak özelleştirilmelidir. Kalkınmanın bölgesel boyuttaki bir yansıması olan bölgesel kalkınma, belirli bir coğrafi alanın ekonomik, sosyal ve kültürel açıdan gelişmesini sağlamayı hedefler. Bölgesel kalkınma politikaları, bir ülkenin veya bölgenin içinde bulunduğu ekonomik ve sosyal yapıya uygun olarak tasarlanır ve uygulanır. Bu politikalar genellikle yerel kaynakların etkin bir şekilde kullanılması, altyapı yatırımları, endüstriyel dönüşüm, iş gücü eğitimi, teknolojik yeniliklerin teşviki ve bölgesel dengesizliklerin giderilmesi gibi alanlarda odaklanır. Bölgesel kalkınma, bir bölgenin potansiyelini en üst düzeye çıkararak yerel ekonomik büyümeyi teşvik etmeyi, yaşam standartlarını yükseltmeyi ve sosyal kapsayıcılığı artırmayı amaçlar. Bu süreç, farklı bölgelerin ihtiyaçlarına ve önceliklerine uygun stratejilerin belirlenmesini gerektirir ve çok paydaşlı bir yaklaşımı içerir. Bölgesel kalkınma politikaları, sürdürülebilir ve dengeli bir kalkınmanın sağlanmasında önemli bir rol oynar ve ülkelerin genel kalkınma hedeflerine ulaşmasına katkıda bulunur. Bölgesel kalkınmayı teşvik etmek amacıyla kurulan kalkınma ajansları, bir ülkenin veya bölgenin ekonomik ve sosyal gelişimine odaklanır ve yerel kalkınma stratejilerinin geliştirilmesine öncülük eder. Bu ajanslar genellikle devlet destekli veya özel sektör temsilcileriyle işbirliği içinde faaliyet gösterirler. Bölgesel kalkınma ajansları, yerel kaynakların etkin bir şekilde kullanılmasını teşvik eder, altyapı yatırımlarını destekler, iş gücü eğitimi sağlar, girişimciliği teşvik eder ve bölgesel işbirliği ve koordinasyonu artırır. Ayrıca, bölgesel kalkınma ajansları, bölgenin rekabet gücünü artırmak, gelir eşitsizliğini azaltmak, istihdamı artırmak ve yerel ekonomik faaliyetleri çeşitlendirmek için çeşitli programlar ve projeler yürütürler. Bu ajanslar, yerel toplulukların ihtiyaçlarına duyarlı politika ve stratejiler geliştirerek bölgesel kalkınmanın sürdürülebilirliğini sağlamaya çalışırlar. Plan performansının ölçülmesi, kalkınma ajansları tarafından geliştirilen planların etkinliğini değerlendirmek ve başarılarını belirlemek için kritik bir araçtır. Bu ölçüm, belirlenen hedeflere ulaşılmasını izlemek, stratejik planların uygulanmasının ne kadar etkin olduğunu anlamak ve gerektiğinde ayarlamalar yapmak için gereklidir. Performans ölçümü ayrıca kaynakların etkin bir şekilde kullanılmasını sağlar, bütçe tahsisatlarının etkinliğini değerlendirir ve gelecekteki planlama süreçlerine rehberlik eder. Özellikle, kalkınma ajansları gibi kuruluşlar için, plan performansının düzenli olarak ölçülmesi ve değerlendirilmesi, toplumsal refahı artırmak ve kalkınma politikalarının etkinliğini artırmak için kritik bir öneme sahiptir. Bu süreç, karar alıcıların bilgi temelli kararlar almasını sağlar, politika ve stratejilerin etkisini değerlendirir ve kaynakların en verimli şekilde kullanılmasını sağlar. Sonuç olarak, plan performansının ölçülmesi, kalkınma ajanslarının ve diğer ilgili kurumların kalkınma hedeflerine ulaşmalarına yardımcı olmak için temel bir araçtır. Dengelenmiş Skor Kartı (DSK), kurumsal performansın ölçülmesi ve yönetilmesi için geliştirilmiş bir stratejik yönetim aracıdır. Robert S. Kaplan ve David P. Norton tarafından 1990'lı yıllarda tanıtılan bu metod, finansal ve finansal olmayan göstergeleri dengeli bir şekilde kullanarak bir organizasyonun stratejik hedeflerine ulaşma sürecini izlemeyi sağlar. DSK, genellikle dört perspektiften oluşur: finansal, müşteri, iç iş süreçleri ve öğrenme ve büyüme. Bu perspektifler, organizasyonun stratejik hedeflerini tamamlayıcı bir şekilde yansıtır ve her biri belirli bir bakış açısından performansı değerlendirir. Bu tez kapsamında, DSK 'nın kullanımıyla plan performansının ölçülmesi ve değerlendirilmesi amaçlanmaktadır. DSK sağladığı bütünsel yaklaşım, kalkınma ajanslarının stratejik hedeflerine daha etkin bir şekilde ulaşmalarına ve performanslarını sürekli olarak izlemelerine olanak tanır. Bu sayede, kalkınma ajansları stratejik planlarını daha etkili bir şekilde uygulayabilir, performanslarını daha objektif bir şekilde değerlendirebilir ve kalkınma çabalarını daha verimli bir şekilde yönlendirebilirler.Formun Üstü Fırat Kalkınma Ajansı (FKA), Türkiye'de bölgesel kalkınmayı desteklemek amacıyla kurulan bir kalkınma ajansıdır. 2009 yılında kurulan FKA, Malatya, Elazığ, Bingöl ve Tunceli illerini kapsayan TRB1 Bölgesi'nde faaliyet göstermektedir. Bu tez kapsamında 2014 – 2023 Yıllarını kapsayan“Eğitimli ve girişimci insan gücüyle üreten, yaşam kalitesi yüksek TRB1”vizyonuyla Plan Performansını değerlendirilecektir. Bölge Planın vizyonu ile belirlenen performans göstergelerinin nicelik olarak uyumlu olduğu görülmektedir. Bu çalışma kapsamında 2014 – 2023 yılları arasındaki Fırat Kalkınma Ajansı Performans göstergeleri DSK 'nın plan performansını ölçmek için uyarlanmış haliyle değerlendirilmiştir. Belirlenen Plan performansları için yapılmış olan fizibilite çalışmaları ve öngörüler, geliştirilen proje ve faaliyetler ve bu performans göstergesinin başarıya ulaşıp ulaşmama durumuyla alakalı yorumlar yapılmıştır. Çalışma kapsamında Plan Performanslarının değerlendirilmesi için dengeli skor kartın seçilmesi DSK modelinin döngüsel olarak ilerleyen kapsayıcı bir performans yöntemi olmasından kaynaklanmaktadır. Bu sayede planın gerçekleştirmeyi amaçladığı hedeflerin başarılı olması veya olmaması durumunda geri besleme yöntemi ile sonraki süreçlerde başarılı olmasına katkıda bulunacaktır. Plan Performanslarının ölçümlenmesi, izleme ve değerlendirmesi için kurumsal performans yönteminin Kalkınma Ajansı Performansına uyarlanması açısından ilk olma özelliği taşımaktadır.
Özet (Çeviri)
The concept of development refers to a country's economic, social, and cultural progress, as well as improving living standards. Development encompasses economic growth and education, health, environmental protection, and social justice improvement. The development of a country includes elements such as increasing people's welfare, reducing poverty, addressing inequalities in income distribution, and ensuring social equality. Sustainable development aims to achieve this progress while considering future generations' needs by preserving natural resources and maintaining environmental balance. Therefore, adopting a multidimensional approach and involving all sectors of society in the development process is crucial when determining development policies and strategies. Regional development is a process aimed at achieving balanced economic and social development across different regions of a country. In line with the multidimensional nature of the development concept, regional development seeks to reduce disparities in development between regions and maximise each region's potential. This process involves various measures such as infrastructure investments, improvement of education and healthcare services, support for local economic activities, and ensuring environmental sustainability. The necessity of regional development lies in ensuring that economic growth is evenly distributed across the country and that the welfare level of all citizens increases. Otherwise, concentrated development in certain regions can lead to socio-economic injustices and migration movements, resulting in long-term social unrest and economic imbalances. Therefore, shaping national development strategies with a regional development perspective is crucial for achieving sustainable and inclusive development. Development agencies play a crucial role in effectively managing and supporting regional development. These agencies develop and implement strategies to accelerate specific regions' economic, social, and cultural development. In line with the emphasis on the necessity of regional development mentioned in the previous paragraph, development agencies are critically important in reducing regional disparities, mobilizing local potentials, and ensuring sustainable development. By fostering collaboration between the public and private sectors, these agencies facilitate the implementation of innovative projects and contribute to the increased welfare of the regional population. Additionally, by supporting local entrepreneurs and directing infrastructure investments, they strengthen regional economies. Consequently, development agencies become critical players in achieving sustainable and inclusive development processes by enhancing the applicability and effectiveness of national development strategies at the regional level. Development agencies prepare comprehensive regional plans to support regional development and reduce regional development disparities. In line with the role of development agencies emphasized in the previous paragraph, these plans identify a specific region's economic, social, and environmental needs by analyzing its potential and priority areas. Regional plans are developed in collaboration with local governments, civil society organizations, and the private sector, providing strategic roadmaps to achieve regional development goals. These plans encompass various actions and projects, from infrastructure projects to education and healthcare services and initiatives to revitalize the local economy through environmental protection projects. Development agencies coordinate the implementation of these plans and continuously monitor and evaluate them, making strategic adjustments when necessary. Thus, regional plans facilitate concrete steps guided by development agencies to achieve sustainable and balanced development goals, making regional development processes more efficient and effective. Measuring the performance of regional plans is of critical importance in achieving development goals. This measurement assesses the effectiveness and efficiency of plans, revealing how close they are to achieving the intended results. When performance measurement is not conducted, it becomes impossible to determine how resources are utilized, whether the set goals are being achieved, and the plans' contribution to regional development. This situation can lead to significant disruptions and wastage of resources in the development process. Moreover, the absence of performance measurement hinders the effective functioning of the feedback mechanism necessary for preparing plans and improving existing strategies. Regular evaluation of regional plans prepared by development agencies and analysis of their outcomes enable continuous improvement of approach and the formulation of more effective development policies. Therefore, the lack of performance measurement poses a significant obstacle to achieving regional development goals and creates severe deficiencies in the transparency and accountability of development processes. Within the scope of this study, the performance of the regional plan titled“Educated and Entrepreneurial Human Resources Generating High Quality of Life TRB1 Vision”covering the years 2014-2023, prepared by the Firat Development Agency (FKA), is aimed to be measured. Established in 2009, the Firat Development Agency covers the provinces of Elazığ, Malatya, Tunceli, and Bingöl in the eastern region of Turkey. FKA develops various projects and strategies to support these provinces' economic, social, and cultural development. Elazığ stands out with its rich natural resources and historical heritage, holding significant positions in the industrial and agricultural sectors. Malatya is known worldwide for its apricots and attracts attention due to its developing industrial and service sectors. Tunceli, with its natural beauty and cultural richness, has tourism potential and shows development in the fields of education and health. Bingöl is essential for its agricultural and livestock activities and its position in thermal tourism. The Firat Development Agency carries out various projects to utilize the potentials of these provinces and support regional development. Measuring the performance of the regional plan prepared by the agency will contribute to more effective planning of future development activities by demonstrating the success of these strategies. Within the scope of this study, the performance of the regional plan prepared by the FKA will be measured using the Balanced Scorecard method. The Balanced Scorecard is a comprehensive strategic performance management and measurement tool. This method considers four main perspectives instead of focusing solely on financial indicators: financial performance, customer satisfaction, internal processes, and learning and growth. The financial performance perspective evaluates budget utilization and the effectiveness of financial outcomes. In contrast, the customer satisfaction perspective measures the impact of services on the regional population and their satisfaction levels. The internal processes perspective analyzes the agency's operational efficiency and the processes' effectiveness. The learning and growth perspective evaluates the agency's capacity for innovation, the competencies of employees, and organizational development. Measuring the performance of the regional plan of the Fırat Development Agency with the Balanced Scorecard provides a comprehensive and balanced evaluation to determine how successful the plan is. This approach contributes to making strategic decisions more consciously by tracking both short-term results and long-term development goals, and it facilitates the sustainable direction of regional development. The Balanced Scorecard considers four central dimensions in strategic performance management and measurement: financial performance, customer satisfaction, internal processes, and learning and growth. Within the scope of this thesis, these dimensions will be tailored to specific regional development criteria. The financial performance dimension will be examined from a socio-economic perspective, analyzing the region's economic situation and income distribution ratios. The customer satisfaction dimension will be addressed in terms of population and demographic structure, evaluating the demographic characteristics of the population in the region, migration movements, and population growth rates. The internal processes dimension will focus on the built environment dimension, examining infrastructure, transportation, housing, and urban development processes. The learning and growth dimension will encompass the cultural dimension, focusing on education, cultural activities, and the preservation and development of the region's social values and local cultural heritage. This approach will enable the evaluation of the performance of the regional plan of the Fırat Development Agency in a multi-dimensional and comprehensive manner, thus facilitating more effective management of the process to achieve strategic goals. The reason for selecting the Balanced Scorecard (BSC) in measuring the performance of the regional plan is its multidimensional and comprehensive evaluation capability. Traditional performance measurement methods often focus solely on financial indicators, whereas the Balanced Scorecard considers non-financial factors, providing a broader perspective. Using the Balanced Scorecard to measure the performance of the regional plan of the Fırat Development Agency enables tracking of both short-term economic objectives and long-term social and cultural development goals. As a result, the plan's multifaceted impacts can be objectively assessed, facilitating more informed strategic decisions. This methodology can make achieving sustainable and inclusive development goals more effective and transparent.
Benzer Tezler
- Türkiye'de bölgesel gelişme ve kalkınma ajansları: Bölgeler arası performans değerlendirme modeli
Regional development and development agencies in Turkey: İnter-regional performance assessment model
ZÜHAL ÇELEBİ DENİZ
Doktora
Türkçe
2023
Şehircilik ve Bölge Planlamaİstanbul Teknik ÜniversitesiŞehir ve Bölge Planlama Ana Bilim Dalı
PROF. DR. GÜLDEN ERKUT
- Türkiye'de özel çevre koruma bölgelerinde doğal alanların etkin korunması ve planlanması için bir sistem önerisi: Datça-Bozburun örneği
A system proposal for efficient conservation and planning of natural areas in specially protected areas in Turkey: Datca-Bozburun case study
ESRA YAZICI GÖKMEN
Doktora
Türkçe
2018
Şehircilik ve Bölge Planlamaİstanbul Teknik ÜniversitesiŞehir ve Bölge Planlama Ana Bilim Dalı
PROF. DR. NURAN ZEREN GÜLERSOY
- Kalkınma ajanslarının performans durumlarının incelenmesi
An analysis in order to measure of regional development agencies
AHMET BAŞ
Yüksek Lisans
Türkçe
2012
Ekonomiİstanbul Teknik ÜniversitesiŞehir ve Bölge Planlama Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. MEHMET ALİ YÜZER
- Düzey 2 bölgelerinde kurulan kalkınma ajansları ve etkinliklerinin ölçümü (2016–2020)
Measurement of development agencies and events established in Level 2 regions (2016–2020)
YELİZ ŞAHİN
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
EkonometriKırıkkale ÜniversitesiEkonometri Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ İSMAİL KOÇAK
- Örgütlerde performans yönetimi ve kalkınma ajansları için bir performans değerleme önerisi
Performance management in organizations and performance appraisal proposal for development agencies
ABDÜLSAMET UZUN
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
İşletmeKarabük Üniversitesiİşletme Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ MEHMET MURAT TUNÇBİLEK