Mizah teorilerine göre Karadeniz fıkralarında gülmenin oluşumu
The formation of laughter in Black Sea jokes according to humor theories
- Tez No: 888106
- Danışmanlar: DOÇ. DR. AHMET DAĞLI
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Türk Dili ve Edebiyatı, Turkish Language and Literature
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2024
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Ondokuz Mayıs Üniversitesi
- Enstitü: Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Türk Halk Edebiyatı Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 142
Özet
Bu çalışma, mizahın temel teorik yaklaşımlarını ve Karadeniz fıkralarının Türk mizahındaki yerini incelemeyi amaçlamaktadır. Mizah, insan yaşamının vazgeçilmez bir parçası olup hem bireysel hem de toplumsal düzeyde önemli işlevlere sahiptir. Çalışmamızda, mizahın günlük yaşamdan esinlenerek nasıl şekillendiğini, toplumsal olayları ve kişisel deneyimleri ele alarak nasıl düşündürdüğünü ve güldürdüğünü ele aldık. Çalışmamızda öncelikle mizahın tanımı ve teorik çerçevesi ele alınmıştır. Mizahın tarih boyunca farklı filozoflar ve teorisyenler tarafından nasıl tanımlandığı ve yorumlandığı incelenmiştir. Üstünlük teorisi, uyumsuzluk teorisi ve rahatlama teorisi, mizahın anlaşılmasında temel teorik yaklaşımlar olarak değerlendirilmiştir. Üstünlük teorisi, bireylerin kendilerini başkalarına üstün hissetme ihtiyacını mizahla nasıl tatmin ettiklerini açıklarken; uyumsuzluk teorisi, beklenmedik ve alışılmadık durumların nasıl mizah kaynağı haline geldiğini ortaya koymuştur. Rahatlama teorisi ise, mizahın bireyler üzerindeki stres ve gerginliği azaltarak bir katarsis etkisi yarattığını vurgulamıştır. Mizahın temel teorik yaklaşımlarının Karadeniz fıkraları üzerinden nasıl açıklanabileceği incelenmiştir. Fıkraların içerik analizi, mizahi unsurların nasıl işlendiğini ve dinleyici veya okuyucuda nasıl bir etki yarattığını göstermiştir. Karadeniz fıkralarının açıklanmasında bazen tek bir teorinin yeterli olduğu, bazen iki teoriden faydalanıldığı ve bazen de bu üç teoriyle gülmenin açıklandığı görülmüştür. Bu durum, mizahın çok katmanlı ve dinamik doğasını gözler önüne sermektedir. Mizahın toplumsal ve kültürel işlevleri, bireylerin ve toplumların kendilerini ve çevrelerindeki dünyayı daha iyi anlamalarına yardımcı olan bir araç olarak değerlendirilmiştir. Mizah, toplumsal eleştiri, düşünceyi teşvik etme, sosyal uyum sağlama ve bireyler arası ilişkileri güçlendirme gibi önemli işlevlere sahiptir. Bu bağlamda, Karadeniz fıkralarının toplumsal olayları ve kişisel deneyimleri ele alarak nasıl düşündürdüğü ve güldürdüğü incelenmiştir. Bu çalışma, mizahın teorik temellerini derinlemesine ele alarak, Karadeniz fıkralarını bu teoriler ışığında incelemiş ve bu bağlamda mizahın anlaşılmasına önemli bir katkı sağlamıştır. Çalışmamızda analiz edilen Karadeniz fıkraları, mizahın temel teorik yaklaşımlarının somut örnekleri olarak mizahın farklı yönlerini ortaya koymuştur. Bu çalışma, mizahın insan yaşamındaki vazgeçilmez yerini ve onun çok yönlü doğasını anlamaya katkı sağlamıştır. Özetle, bu çalışma, daha önce mizah teorileri ve Karadeniz fıkraları üzerine kapsamlı bir analiz sunması nedeniyle mizah alanında bir ilk olma niteliği taşımaktadır. Mizahın toplumsal dinamiklerdeki önemli rolünü ve kültürel kodlarla olan ilişkisini derinlemesine ele alan bu çalışma, mizahın çok katmanlı ve dinamik doğasını gözler önüne sermektedir.
Özet (Çeviri)
This thesis aims to examine the fundamental theoretical approaches to humor and the place of Black Sea jokes in Turkish humor. Humor is an indispensable part of human life, serving important functions both individually and socially. In our study, we explored how humor is shaped by daily life, reflecting on social events and personal experiences, and how it makes us think and laugh. Firstly, our thesis addresses the definition of humor and its theoretical framework. It examines how humor has been defined and interpreted by various philosophers and theorists throughout history. Superiority theory, incongruity theory, and relief theory are evaluated as fundamental theoretical approaches to understanding humor. Superiority theory explains how individuals satisfy their need to feel superior to others through humor; incongruity theory reveals how unexpected and unusual situations become sources of humor. Relief theory, on the other hand, emphasizes the cathartic effect of humor by reducing stress and tension in individuals. The examination focused on how the fundamental theoretical approaches to humor can be explained through Black Sea jokes. Content analysis of the jokes shows how humorous elements are processed and the impact they have on the audience. It was observed that sometimes a single theory is sufficient to explain Black Sea jokes, sometimes two theories are utilized, and sometimes humor is explained using all three theories. This situation highlights the multifaceted and dynamic nature of humor. The social and cultural functions of humor are considered as a tool that helps individuals and societies better understand themselves and the world around them. Humor has significant functions such as social criticism, promoting thought, ensuring social cohesion, and strengthening interpersonal relationships. In this context, the thesis examines how Black Sea jokes reflect on social events and personal experiences, making people think and laugh. This thesis has made a significant contribution to understanding humor by thoroughly examining its theoretical foundations and analyzing Black Sea jokes in light of these theories. The Black Sea jokes analyzed in our thesis serve as concrete examples of the fundamental theoretical approaches to humor, revealing different aspects of humor. This study has contributed to understanding the indispensable place of humor in human life and its multifaceted nature. In summary, this thesis holds the distinction of being the first comprehensive analysis in the field of humor theories and Black Sea jokes. By deeply examining the important role of humor in social dynamics and its relationship with cultural codes, this study highlights the multifaceted and dynamic nature of humor.
Benzer Tezler
- Bölge ve yörelerle ilgili fıkra tipleri üzerinde bir araştırma (Rusya'da Çukotya Azerbaycan'daki Şeki ve Nehrem ve Türkiye'de Karadeniz fıkraları örnekleri)
A study on anecdote types about regions and districts (samples of anecdotes of Chukotka in Russian, Sheki and Nehrem in Azerbaijan, Black Sea reigon in Turkey)
DUYGU GÜNKIZIL
Yüksek Lisans
Türkçe
2005
Halk Bilimi (Folklor)Ege ÜniversitesiTürk Halk Bilimi Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ALİMCAN İNAYET
- Mizah teorileri ve mizah teorilerine göre Nasreddin Hoca fıkralarının tahlili
Humor theories and the analyze of Nasreddin Hodja's anecdotes according to humor thories
ZÜLFİKAR BAYRAKTAR
Doktora
Türkçe
2010
Halk Bilimi (Folklor)Ege ÜniversitesiTürk Dünyası Araştırmaları Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ALİ DUYMAZ
- Türkmen fıkra tipleri üzerine bir araştırma
A research on the types of Turkoman anecdotes
ŞAMUHAMMET EMEDOV
Yüksek Lisans
Türkçe
2004
Halk Bilimi (Folklor)Erciyes ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. İSMAİL GÖRKEM
- Erzurum fıkraları ve fıkra tipleri
Erzurum jokes and jokes types
ALİ BEDİR
Doktora
Türkçe
2023
Halk Bilimi (Folklor)Ardahan ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. AYABEK BAINIYAZOV
DR. ÖĞR. ÜYESİ SERKAN BALCI
- Gülmece unsurlar içeren çocuk öykülerinin ilkokul dördüncü sınıf öğrencilerinin okuma motivasyonu ve tutumuna etkisi
The effect of children's stories with humorous elements on children's fourth grade students' reading motivation and attitude
BEKİR YILDIZ
Doktora
Türkçe
2022
Eğitim ve ÖğretimÇukurova ÜniversitesiSınıf Öğretmenliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. FİLİZ YURTAL