Yenikapı kurtarma kazılarında ele geçen hayvan kemiklerinin bozulma durumlarının tespiti ve konsolidasyon önerileri
Detection of deterioration of animal bones from yenikapi salvage excavations and consolidation suggestions
- Tez No: 888434
- Danışmanlar: PROF. DR. UFUK KOCABAŞ, PROF. DR. VEDAT ONAR
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Arkeoloji, Arkeometri, Archeology, Archaeometry
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2024
- Dil: Türkçe
- Üniversite: İstanbul Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Kültür Varlıklarını Koruma ve Onarım Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Sualtı Kültür Kalıntılarını Koruma Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 142
Özet
Kemik, karmaşık bir hiyerarşik yapı şeklinde bir araya gelmiş organik maddeler, mineral ve sudan oluşan doğal bir bileşiktir. Kemiklerde, başta fiziksel, biyolojik ve kültürel süreçler olmak üzere çeşitli faktörler sonucunda zaman içinde değişiklikler meydana gelmeye başlar. Fiziksel özelliklerdeki bu değişimler, organik ve inorganik kemik bileşenlerinde meydana gelen kimyasal değişikliklerle eşzamanlıdır. Kemik, toprakta bulunan organik veya diğer mineral bileşikler tarafından iyon değişimine, kollajen kaybına, mikrobiyal saldırıya, mineral sızmasına ve infiltrasyona uğramaktadır. Çözünebilir tuzlar tarafından ağırlaşan kemikte; ıslanma/kuruma-donma/çözülme döngüleri sonucunda bozulmalar görülmektedir ve ayrıca güneş ışığına/ultraviyole (UV) radyasyona daha hassas hala gelmektedir. Çevreleyen ortamın alkalinite veya asitliğinin ölçülmesi esasen koruma derecesini belirlemektedir. En önemli faktörler birbirinden bağımsız sayılmayan; lokal pH, toprak hidrolojisi (özellikle kalsiyum, fosfat, hidroksit, hidrojen iyonlarının miktarı), redoks potansiyeli, mikrobiyal aktivite ve sıcaklıktır. Tüm bu faktörler mikro ortamın pH'ını belirlemek için etkileşime girer. Ek olarak kemiğin damar oluşumu, mineral yoğunluğu ve yaşa bağlı diğer özellikleri kemiğin çökelme sonrası stabilitesine katkıda bulunur. Arkeolojik kemik içeren herhangi bir araştırma yaklaşımı, hammaddenin anlaşılmasına ve takdir edilmesine dayanmalıdır. Bu tür bilgiler, koruma ihtiyaçlarını belirlemek ve belirli soruları yanıtlamak için, uygun analitik teknikler hakkında bilinçli seçimler yapmak açısından önemlidir. Tez kapsamında çalışılan kemikler, Yenikapı Kurtarma Kazılarında ele geçen sığır ve koyunların ön tarak, arka tarak, uyluk ve kol kemiklerini içermektedir. Çalışma boyunca bu kemiklerin; şekil, renk, sertlik, doku, bozulma, hasar ve diğer fiziksel niteliklerine ilişkin gözlemlerde bulunulmuştur. Bu kemiklerin fiziksel ve kimyasal açıdan bozulma durumları hakkında ATR-FTIR analizi yapılmıştır. Bu tez sonucunda, Yenikapı Kurtarma Kazıları hayvan kemikleri üzerinde yapılacak analizlerle, kemiklerin yıllar içinde gerçekleşen bozulma durumlarının belirlenmesi, fiziksel özelliklerinin gözlemlenmesi ve korunma durumlarının en iyi seviyede sağlanması hedeflenmektedir. Daha önce çalışılmamış bir konu olduğu için literatüre zenginleştirici bir katkısı olması beklenmektedir.
Özet (Çeviri)
Bone is a natural compound consisting of organic substances, minerals and water, combined in a complex hierarchical structure. Changes begin to occur in bones as a result of various factors, especially physical, biological and cultural processes. These changes in physical properties are simultaneous with chemical changes in organic and inorganic bone components. Bone undergoes ion exchange, collagen loss, microbial attack, mineral leaching and infiltration by organic or other mineral compounds in the soil. In bone aggravated by soluble salts; deterioration occurs as a result of wetting/drying freeze/thaw cycles and also causes exposure to sunlight/ultraviolet (UV) radiation. Measuring the alkalinity or acidity of the surrounding medium essentially determines the degree of protection. The most important factors are not considered independent from each other; local pH, soil hydrology (especially the amount of calcium, phosphate, hydroxide, hydrogen ions), redox potential, microbial activity and temperature. All these factors interact to determine the pH of the microenvironment. In addition, vascularization, mineral density, and other age-related properties of bone contribute to the post-depositional stability of bone. Any research approach involving archaeological bone must be based on an understanding and appreciation of the raw material. Such information is important for making informed choices about appropriate analytical techniques to identify protection needs and answer specific questions. The bones to be studied during the thesis include front comb, back comb, thigh and arm bones of cattle and sheep found in Yenikapı Rescue Excavations and modern examples of the same bones. Throughout the study of these bones; observations were made regarding shape, color, hardness, texture, deterioration, damage and other physical properties. ATR-FTIR analysis was performed on the physical and chemical deterioration of these bones. The aim of this thesis is to determine the deterioration status of the bones over the years, to observe their physical properties and ensure their optimal conservation through analyses conducted on the animal bones of the Yenikapı Salvage Excavations. Since it is a subject that has not been studied before, it is expected to make an enriching contribution to the literature.
Benzer Tezler
- Yenikapı 12 batığında kullanılacak konservasyon yönteminin araştırılması ve koruma uygulaması
A research for the conservation treatment to be used on yenikapi 12 shipwreck, and the conservation application for the shipwreck
NAMIK KILIÇ
Yüksek Lisans
Türkçe
2013
Arkeolojiİstanbul ÜniversitesiTaşınabilir Kültür Varlıklarını Koruma ve Onarım Ana Bilim Dalı
DOÇ. UFUK KOCABAŞ
- Yenikapı 20 batığının konstrüksiyon özellikleri ve yapım tekniği önerisi
Proposal of construction features and building technique of Yenikapi 20 shipwreck
TANER GÜLER
Doktora
Türkçe
2019
Arkeolojiİstanbul ÜniversitesiTaşınabilir Kültür Varlıklarını Koruma ve Onarım Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. HATİCE IŞIL KOCABAŞ
- Yenikapı 27 batığı: Konstrüksiyon özellikleri ve restitüsyon önerisi
Yenikapi 27 shipwreck: Construction features and reconstruction proposal
EVREN TÜRKMENOĞLU
Doktora
Türkçe
2017
Arkeolojiİstanbul ÜniversitesiKoruma-Yenileme ve Restorasyon Bilim Dalı
PROF. DR. UFUK KOCABAŞ
- Yenikapı kazı buluntuları ışığında antik gemilerdeki arma ve donanım malzemelerinin gelişimi
The development of rigs and rigging equipment on ancient ships in the light of the Yenikapı excavation finds
ORKAN KÖYAĞASIOĞLU
Doktora
Türkçe
2022
ArkeolojiAnadolu ÜniversitesiArkeoloji Ana Bilim Dalı
PROF. DR. HÜSEYİN SABRİ ALANYALI
- Yenikapı 6 Batığı'nın konstrüksiyon özellikleri ve yapım tekniği önerisi
Construction proposal and construction techniques of Yenikapı 6 Shipwreck
CAN CİNER
Doktora
Türkçe
2023
Arkeolojiİstanbul ÜniversitesiKoruma-Yenileme ve Restorasyon Bilim Dalı
DOÇ. DR. HATİCE IŞIL KOCABAŞ