Otizm spektrum bozukluğu tanısı alan çocukların ebeveynlerinin bakım verme yükü, yaşam doyumu ve başa çıkma tutumlarının incelenmesi
Examination of caregiving burden, life satisfaction and coping attitudes of parents of children diagnosed with autism spectrum disorder
- Tez No: 890451
- Danışmanlar: DR. ÖĞR. ÜYESİ NURTEN ELKİN
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Eğitim ve Öğretim, Psikoloji, Education and Training, Psychology
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2024
- Dil: Türkçe
- Üniversite: İstanbul Gelişim Üniversitesi
- Enstitü: Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Çocuk Gelişimi Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Çocuk Gelişimi Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 169
Özet
Bu araştırmada otizm spektrum bozukluğu tanısı almış çocuğa sahip ebeveynlerin bakım verme yükü, yaşam doyumu ve başa çıkma tutumlarının incelenmesi amaçlanmıştır. Araştırma betimsel (tanımlayıcı) nitelikte bir çalışmadır. Araştırmada nicel verilere yer verilmiş olup, sayısal değerler aracılığıyla hipotezleri test etmeyi amaçlayan“Nicel Desenli”bir çalışmadır. Araştırmaya İstanbul ilinde 2023-2024 eğitim-öğretim yılında Millî Eğitim Bakanlığı'na bağlı Özel Eğitim ve Rehabilitasyon Merkezlerinde kayıtlı otizmli öğrencilerin ebeveynlerinden 159 kişilik bir örneklem seçilmiştir. Örneklem elde etmek için, 3-6 yaş, 7-13 yaş ve 14-18 yaş aralıklarında ''Tabakalı rastgele örnekleme yöntemi'' kullanılmıştır. Araştırmada,“Sosyodemografik Bilgi Formu”,“Zarit Bakım Verme Yükü Ölçeği”,“Yaşam Doyum Ölçeği”ve“COPE Başa Çıkma Tutumlarını Değerlendirme Ölçeği”kullanılmıştır. Çalışmada elde edilen veriler SPSS 27 yazılımı kullanılarak analiz edilmiştir. Ölçekler arasındaki ilişki düzeyi ve yönü, Pearson Korelasyon yöntemiyle incelenmiştir. Değişkenlerin demografik özelliklere göre farklılıklarını anlamak için Bağımsız Gruplar t-testi ve ANOVA testleri uygulanmıştır. Ayrıca, yordayıcılık analizi için Basit Doğrusal Regresyon tercih edilmiştir. Araştırmada elde edilen verilerin analizlerine göre; Bakım verme yükü ölçeği; eğitim durumu, değişkenleri üzerinden kıyaslandığında ölçeklerden alınan puanlar arasında anlamlı düzeyde farklılık tespit edilmiştir. Yaşam doyumu ölçeği verilerine bakıldığında; aile yapısı, otizmli çocuğun cinsiyeti, gelir durumu değişkenleri üzerinden kıyaslandığında ölçeklerden alınan puanlar arasında anlamlı düzeyde farklılık tespit edilmiştir. Başa Çıkma Tutumları Ölçeği verilerine bakıldığında; kişi değişkeni (anne-baba), aile yapısı, gelir durumu, değişkenleri üzerinden kıyaslandığında ölçeklerden alınan puanlar arasında anlamlı düzeyde farklılık tespit edilmiştir. Araştırmada elde edilen verilere göre; ebeveynlerin yaşam doyumu arttıkça, pozitif yeniden yorumlama ve gelişme, zihinsel boş verme, aktif başa çıkma, şakaya vurma, şakaya vurma, diğer meşguliyetleri bastırma ve plan yapmanın arttığı gözlemlenmiştir. Ebeveynlerin bakım verme yükü soruna odaklanma ve duyguları açığa vurma, duygusal destek kullanımının arttığı gözlemlenmiştir. Ebeveynlerde bakım verme yükü arttıkça, yaşam doyumunun azaldığı gözlemlenmiştir. Başa çıkma tutumları ve yaşam doyumu arasında, başa çıkma tutumları ve bakım verme yükü, bakım verme yükü ve yaşam doyumu arasında istatistiksel anlamlılık saptanmıştır.
Özet (Çeviri)
The aim of this research is to examine the caregiving burden, life satisfaction, and coping attitudes of parents with a child diagnosed with autism spectrum disorder. The study is descriptive in nature. Quantitative data are included in the research, which is designed as a“Quantitative Design”study aimed at testing hypotheses through numerical values. A sample of 159 parents of autistic students registered in Special Education and Rehabilitation Centers affiliated with the Ministry of National Education in Istanbul during the 2023-2024 academic year was selected. The“Stratified Random Sampling Method”was used to obtain the sample within the age ranges of 3-6 years, 7-13 years, and 14-18 years. In the research, the“Sociodemographic Information Form,”“Zarit Caregiver Burden Scale,”“Life Satisfaction Scale,”and“COPE Coping Attitudes Evaluation Scale”were used. The data obtained in the study were analyzed using SPSS 27 software. The level and direction of the relationship between the scales were examined using the Pearson Correlation method. Independent Samples t-test and ANOVA tests were applied to understand the differences in variables according to demographic characteristics. Additionally, Simple Linear Regression was preferred for predictive analysis. According to the analysis of the data obtained in the research, significant differences were found among the scores obtained from the scales when compared across educational status variables for the Caregiver Burden Scale. Regarding the Life Satisfaction Scale data, significant differences were found among the scores obtained from the scales when compared across variables such as family structure, gender of the autistic child, and income status. When looking at the Coping Attitudes Scale data, significant differences were found among the scores obtained from the scales when compared across variables such as individual (mother-father), family structure, and income status. According to the data obtained in the research, as parents' life satisfaction increases, positive reframing and growth, mental disengagement, active coping, humor, suppression of other activities, and planning were observed to increase. Focus on the caregiving burden and expression of emotions, as well as the use of emotional support, increased. As the caregiving burden on parents increased, life satisfaction decreased. Statistical significance was found between coping attitudes and life satisfaction, coping attitudes and caregiving burden, and caregiving burden and life satisfaction.
Benzer Tezler
- Çocuğu otizm spektrum bozukluğu tanısı almış ebeveynlerin bakım yükü ve özyeterliklerinin incelenmesi
Investigation of care burden and self-efficacy of parents with a child diagnosed with autism spectrum disorder
MUSTAFA MUHARREM PEKTEMİR
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
PsikolojiKTO Karatay ÜniversitesiDisiplinlerarası Aile Danışmanlığı Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. HATİCE YALÇIN
- Otizm spektrum bozukluğu tanısı alan çocuklarda beslenme davranışı, ebeveyn besleme tarzı ve antropometrik ölçümler
Anthropometric measurements, children feeding behaviour and parent feeding style in childrens diagnosed with autism spectrum disorders
ARZU ÇALIŞKAN DEMİR
Tıpta Uzmanlık
Türkçe
2016
Psikiyatriİnönü ÜniversitesiÇocuk ve Ergen Ruh Sağlığı ve Hastalıkları Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ÖZLEM ÖZCAN
- Otizm spektrum bozukluğu tanısı ile takip edilen bireylerin ergenlik dönemindeki prognoz, prognoza etki eden faktörler ve yaşam kalitesi açısından değerlendirilmesi
Evaluation of individuals who are followed with the diagnosis of autism spectrum disorder in terms of prognosis in adolescence, factors affecting prognosis and quality of life
TUĞÇE ÖZCAN
Tıpta Uzmanlık
Türkçe
2022
PsikiyatriEge ÜniversitesiÇocuk ve Ergen Ruh Sağlığı ve Hastalıkları Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. SEZEN KÖSE
- Otizm spektrum bozukluğu olan çocukların ebeveynlerine çevrimiçi koçluk ile sunulan doğal öğretim müdahale programının etkililiği
Effectiveness of naturalistic teaching intervention presented with online coaching to parents of children with autism spectrum disorders
AHMET İLKHAN YETKİN
Doktora
Türkçe
2023
Eğitim ve ÖğretimAnadolu ÜniversitesiÖzel Eğitim Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. VEYSEL AKSOY
- Otizm spektrum bozukluğu ile otizm spektrum bozukluğu tanısı olan bireylerin ebeveynlerinin depresyon düzeyleri arasındaki ilişki
The relationship between autism spectrum disorder and the depression levels of the parents of individuals with autism spectrum disorder
AKIN GÖNEN
Yüksek Lisans
Türkçe
2014
Eğitim ve ÖğretimAbant İzzet Baysal ÜniversitesiÖzel Eğitim Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. AHMET YIKMIŞ
PROF. DR. İBRAHİM H. DİKEN