İlk çeviriler ve yeniden çeviriler arasındaki diyalektiği çevirmen ufuk, tavır ve duruşu üzerinden okumak
Reading the dialectics between the first translations and retranslations through translator's horizon, position and stance
- Tez No: 890980
- Danışmanlar: DOÇ. DR. LALE ÖZCAN
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Batı Dilleri ve Edebiyatı, Mütercim-Tercümanlık, Western Linguistics and Literature, Translation and Interpretation
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2024
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Yıldız Teknik Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Batı Dilleri ve Edebiyatları Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Diller ve Kültürlerarası Çeviribilim Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 431
Özet
Ortaya çıktıkları bağlamın bir ürünü olan yeniden çeviriler aynı zamanda önceki çevirilerden de etkilenirler. Bu çalışmanın amacı da yeniden çevirilerde ilk çeviriler ve yeniden çeviriler arasındaki diyalektiği çevirmen odağından, çevirmenin ufuk, tavır ve duruşu kavramları üzerinden okumaktır. Çalışmamızda Samuel Taylor Coleridge'in The Rime of the Ancient Mariner ve Oscar Wilde'ın The Ballad of Reading Gaol adlı eserlerinin ilk çevirisi ve yeniden çevirileri Antoine Berman'ın yorumbilgisel çeviri eleştirisi yöntemiyle incelenmiş, sonuçlar çeviriyi yönlendiren ufuk, tavır, duruş ve çeviri projesi ve Harold Bloom'un etkilenme kaygısı kavramları üzerinden tartışılmıştır. Öncelikle Berman'ın yorumbilgisel çeviri eleştiri kuramı çerçevesinde çeviriler ve özgün metinler biçimsel, biçemsel, tematik ve içeriksel olarak çözümlenmiş, daha sonra biyografilerinden, söylemlerinden ve çevirilerinden yola çıkarak çevirmenlerin ufuk, tavır ve duruşları belirlenmiştir. Bir sonraki adımda çevirilerin ve özgün metinlerin çözümlenmesi basamağında belirlenen bölümler üzerinden Öztürk Kasar'ın Anlam Evrilmesi Dizgeselliğinden faydalanılarak karşılaştırma yapılmıştır ve sonrasında çevirilerin alımlanması bulgulanmaya çalışılmıştır. Son olarak ise çözümleme ve karşılaştırma aşamasında edinilen veriler üzerinden ilk çeviriler ve yeniden çeviriler arasındaki diyalektik Harold Bloom'un etkilenme kaygısı kavramından hareketle değerlendirilmiştir. İnceleme ve değerlendirmeler sonucunda önceki çevirilerin yeniden çeviriler üzerinde görünür bir etkiye sahip olduğu ve çevirmenlerin önceki çevirilere karşı etkilenme kaygısı ile hareket ederek önceki çevirilerden özgün metnin belli bir özelliğini ön plana çıkararak ayrılmaya çalıştığı bulgulanmıştır. Çevirmenlerin önceki çevirilere karşı sergiledikleri tavır ve duruşun çeviri ufuk, tavır ve duruşlarıyla şekillendiği ve bunun çeviri projelerine yansıdığı görülmüştür. Belirgin bir çeviri ufkuna sahip çevirmenlerin çevirilerini sınırları muğlak olmayan bir proje etrafında şekillendirdikleri ve önceki çevirilere karşı daha net bir tavır ve duruş içinde oldukları gözlemlenirken, belirgin bir ufuk, tavır ve duruşa sahip olmayan çevirmenlerin sınırları net bir çeviri projesi ortaya koymadıkları gibi önceki çevirilere karşı da net bir duruş içinde olmadıkları görülmüştür. Bununla birlikte yeniden çevirilerin alımlanmasında eleştirel alanın yeterince gelişmemiş olduğu gözlemlenmiş, birbirleriyle rekabet içindeki yeniden çevirilerin amacının okurla paylaşılmasının oldukça sınırlı olan eleştirel alana katkı sağlamanın bir gereği olduğu görülmüştür.
Özet (Çeviri)
The aim of this study is to investigate the relationship between first translations and retranslations focusing on the translators and their horizon, position and stance. In the study, the first translations and retranslations of Samuel Taylor Coleridge's The Rime of the Ancient Mariner and Oscar Wilde's The Ballad of Reading Gaol are analyzed through Antoine Berman's productive translation criticism method and the results are discussed through the concepts of horizon, position, stance and translation project and Harold Bloom's concept of anxiety of influence. Firstly, the translations and the source texts were analyzed formally, stylistically, thematically and contextually, and the horizons, positions and stances of the translators were determined based on their biographies, utterances and translations. In the next step, over the sections determined in the analysis step, a contrastive analysis was made using Öztürk Kasar's the Systematics of Designification in Translation and then the reception of the translations was investigated. Finally, the dialectic between the first translations and retranslations was evaluated in line with Harold Bloom's concept of anxiety of influence. As a result, it was found that the previous translations had a visible influence on the retranslations and that with the anxiety of influence the translators tried to exert a stance towards the previous translations by emphasizing a certain feature of the source text. It was observed that translators' stances towards previous translations are shaped by their translation horizons, positions and stances and this is reflected in their translation projects. Translators with a clear translation horizon were observed to shape their translations around a clear translation project and to have a clearer stance towards previous translations, whereas translators without a clear translation horizon, position and stance did not have a clear translation project with clear boundaries and did not have a clear stance towards previous translations. In addition, in the reception of retranslations, it was observed that the critical field is not sufficiently developed, and the purpose of retranslations needs to be shared to contribute to the critical field.
Benzer Tezler
- The Pakistani courtyard house: A comparative study of spatial configurations using syntactical analysis
Pakistan'ın avlulu evleri: Uzamsal konfigürasyonların sentaks analizi karşılaştırması
NAVEEN IFTIKHAR ALI
Yüksek Lisans
İngilizce
2015
Mimarlıkİstanbul Teknik ÜniversitesiMimarlık Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ALPER ÜNLÜ
- Aldo Rossı'nin mimarlık yaklaşımının kendi metinleri üzerinden incelenmesi: Diyalektik ve analoji
Investigation of Aldo Rossi's architectural understanding through his texts: Dialectic and analogy
HAYRUN NİSA KURUÇAY
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
MimarlıkMimar Sinan Güzel Sanatlar ÜniversitesiMimarlık Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ ÖZGE GÜNDEM
- Dis/re-appearance of illusion: The quest for an ontology of translation studies
İllüzyonun kayboluşu ve yeniden ortaya çıkışı: Bir çeviribilim ontolojisi arayışı
AYŞE BETÜL SAYIN
Yüksek Lisans
İngilizce
2019
Mütercim-Tercümanlıkİstanbul 29 Mayıs ÜniversitesiÇeviribilim Ana Bilim Dalı
PROF. DR. IŞIN ÖNER
- Ahmed Midhat Efendi'nin himayesinde Rus edebiyatı repertuvarının kuruluşu: Şarkiyatçı-çevirmen 'Madam Gülnar dö Lebedef'in çevirileri ve Osmanlıca yazdığı eserler
Constructing a Russian literary repertoire under Ahmed Midhat Efendi's patronage: Orientalist-translator Madam Gulnar de Lebedef's translations and works in Ottoman Turkish
TUĞÇE YILMAZER ERENDORUK
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
Mütercim-Tercümanlıkİstanbul Okan ÜniversitesiÇeviribilim Ana Bilim Dalı
PROF. DR. CEMAL DEMİRCİOĞLU
- Looking through translation: The importation of Chick Lit in Turkey via translations and /or rewritings
Çeviriden bakmak: Chick lit'in çeviriler ve / veya yeniden yazımlarla Türkiye'ye ithal edilmesi
CANSU CANSEVEN
Yüksek Lisans
İngilizce
2015
Mütercim-TercümanlıkBoğaziçi ÜniversitesiÇeviribilim Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. ARZU AKBATUR