Dede Korkut yazmaları üzerine karşılaştırmalar
Comparisons on Dede Korkut manuscripts
- Tez No: 893566
- Danışmanlar: PROF. DR. SADETTİN ÖZÇELİK
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Karşılaştırmalı Edebiyat, Türk Dili ve Edebiyatı, Comparative Literature, Turkish Language and Literature
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2024
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Dicle Üniversitesi
- Enstitü: Eğitim Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Türkçe ve Sosyal Bilimler Eğitimi Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Türk Dili ve Edebiyatı Eğitimi Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 93
Özet
Bu çalışma Dede Korkut yazmalarının karşılaştırılmasına dayanmaktadır. Çalışmada ayrıca müstensihlerin tasarruf konusundaki tutumlarının izleri taranmıştır. Elde edilen verilerden hareketle müstensihlerin Dede Korkut anlatı geleneği içerisinde hikayeleri yeniden yapılandırma rolünü üstlendikleri belirlenmeye çalışılmıştır. Yazmaların mukaddimelerinde geçen kadın adları ve soylamaların birbirinden farklı olduğu tespit edilmiştir. Ankara yazmasının hem kadın adları hem de soylama sayısı açısından diğer yazmalardan daha zengin bir içeriğe sahip olduğu görülmüştür (bk. 3. Mukaddimeden Hareketle Dede Korkut Anlatıları). Ankara yazmasının diğer yazmalardan daha zengin bir mukaddime içeriği ile ortaya çıkması müstensihin metin üzerindeki tasarrufuna bir işaret olarak gösterilebilir. Yazmaların mukaddimelerinde olduğu gibi, aynı boyları ihtiva eden Dresden, Vatikan ve Ankara yazmaları boyların kurgusu bakımından da farklıdır. Ankara yazması sadece Boğaç Han boyunun baş tarafından bir kısmını ihtiva etmesine rağmen boyun kurgusunda farklılıklar barındırır. Dresden ve Vatikan yazmalarında da boyların farklı kurgular ile aktarıldığı görülmektedir. Bir boyun yazmalarda farklı kurgular ile yer alması müstensihlerin metin üzerindeki tasarrufunu gösterir (bk. 4. Dede Korkut Anlatılarında Kurgu Farklılıkları). Çalışmada Dede Korkut yazmalarında geçen Oğuz kahramanları hakkındaki bilgi ve övmelikler üzerinde durulmuştur. Tespit edilen örnekler övmeliklerden hareketle Oğuz kahramanları hakkında yazmalarda verilen biyografik bilgiler tespit edilerek karşılaştırılmıştır. Yapılan karşılaştırmalar sonucunda yazmalarda aynı kahramana ait farklı biyografik bilgiler yer alabildiği görülmüştür (bk. 6. Dede Korkut Yazmalarında Ortak Konular). Dede Korkut yazmaları son olarak yer adları bakımından karşılaştırılmıştır. Yapılan karşılaştırmadan hareketle Dresden, Bursa ve Vatikan yazmaları ile Topkapı Sarayı Oğuznamesinin birbirine yakın coğrafyaların eserleri olduğu tespit edilmiştir. Bu coğrafya Asya ile Anadolu arasındadır. Buna karşı Günbed yazması ve Şecere-yi Terakime ise daha çok Asya kökenli bir yazma özelliği göstermektedir (bk. 7. Dede Korkut Yazmalarında Yer Adları).
Özet (Çeviri)
This study is based on a comparison of Dede Korkut manuscripts. The study also examines the traces of the attitudes of the manuscript editors towards saving. Based on the data obtained, it has been tried to determine that the illiterates undertook the role of reconstructing the stories within the Dede Korkut narrative tradition. It has been determined that the women's names and surnames in the manuscripts are different from each other. The Ankara manuscript was found to have a richer content than the other manuscripts in terms of both the number of women's names and surnames (see 3. Dede Korkut Narratives Based on the Muqaddimas). The fact that the Ankara manuscript appears with a richer content than the other manuscripts can be shown as a sign of the müstensih's saving on the text. As in the manuscripts' mukaddims, the Dresden, Vatican and Ankara manuscripts, which contain the same tribes, are different in terms of the construction of the tribes. Although the Ankara manuscript contains only a part of the head of Boghach Khan's tribe, there are differences in the construction of the tribe. In the Dresden and Vatican manuscripts, it is seen that the tribes are conveyed with different constructions. The fact that a neck is included in different manuscripts with different fictions shows the savings of the manuscript writers on the text (see 4. Fictional Differences in Dede Korkut Narratives). This study focuses on the information and praises about Oghuz heroes in Dede Korkut manuscripts.The biographical information given in the manuscripts about the Oghuz heroes based on the identified examples of praises were identified and compared.As a result of the comparisons, it was seen that the manuscripts may contain different biographical information about the same hero (see 6. Common Topics in Dede Korkut Manuscripts). Finally, Dede Korkut manuscripts were compared in terms of place names.Based on the comparison, it was determined that the Dresden, Bursa and Vatican manuscripts and the Topkapı Palace Oguznames are the works of geographies close to each other.This geography is between Asia and Anatolia. On the other hand, the Günbed manuscript and Şecere-yi Terakime show more of an Asian origin (see 7. Place Names in Dede Korkut Manuscripts).
Benzer Tezler
- Köroğlu Destanı (Azerbaycan varyantı) inceleme-metin
Başlık çevirisi yok
GÜLŞEN SEYHAN
Doktora
Türkçe
1990
Türk Dili ve Edebiyatıİstanbul ÜniversitesiEski Türk Dili Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MUHARREM ERGİN
- Dede Korkut hikâyeleri'nde devlet dışı siyasallık
The political in an extra-state context in the book of Dede Qorqut
HATİCE ÇİĞDEM GÖNEN
Yüksek Lisans
Türkçe
2017
Kamu YönetimiAnkara ÜniversitesiSiyaset Bilimi ve Kamu Yönetimi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. AYHAN YALÇINKAYA
- Tebriz'de yayınlanan Dede Korkut dergisi üzerine bir inceleme (1980-1982)
An analysis of the republican era journal Dede Korkut in Tabriz (1980-1982)
ROGHAİYEH AZİZPOUR
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
Türk Dili ve EdebiyatıNiğde Ömer Halisdemir ÜniversitesiAvrasya Araştırmaları Ana Bilim Dalı
PROF. DR. FARUK ÇOLAK
- Dede korkut destanında sosyal hayat
Social life in Dede Korkut epic
RABİA ORHAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
TarihKahramanmaraş Sütçü İmam ÜniversitesiTarih Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ORHAN DOĞAN
- Ulip halapisem metni esasında Çuvaşçada isim
Başlık çevirisi yok
FEYZİ ERSOY
Yüksek Lisans
Türkçe
2000
Türk Dili ve EdebiyatıGazi ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. AHMET BİCAN ERCİLASUN