Meşâ'irü'ş-Şu'arâ'da şiir ve şâir
Poetry and poet in Meşâ'irü'ş-Şu'arâ
- Tez No: 893815
- Danışmanlar: PROF. DR. GENCAY ZAVOTÇU
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Türk Dili ve Edebiyatı, Turkish Language and Literature
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2024
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Kocaeli Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Türk Dili ve Edebiyatı Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 889
Özet
16. Yüzyıl tezkiricilik geleneğinde gözde üretimlerinden biri, hiç şüphesiz Âşık Çelebi'nin Meşâ'irü'ş-Şuèarâ adlı eseridir. Veri tabanlarında yapılan literatür taramalarından hareketle, bugüne değin kaleme alınan akademik yayınlarda Meşâ'irü'ş-Şuèarâ, saha araştırmacılarının başvurduğu müstesna veri kaynaklarından biri olarak kabul görmüştür. Müellifin bilakis poetika, mizâh ve hâmilik gibi zengin disipliner içeriklerle estetize ettiği eser üzerine birkaç akademik yayın dışında şiir ve şâir bir bütün olarak ele alınmamıştır. Bu bağlamda Meşâ'irü'ş-şuèarâ'da Şiir ve Şâir adlı doktora tezinin konu alanı, Osmanlı edebiyatının üretim sürecinde geçmişi Göktürk Âbideleri'ne değin uzanan sosyal, siyasal, psikolojik, sosyolojik ve felsefi etkilerin arka planını müellif, eser ve şâir özelinde tartışmak; yazarın estetize ettiği bilgi ve verilerin tamamı olmasa da önemli bir kısmını şiir ve şâir özelinde tasnif etmek ve değerlendirmek üzerine kuruludur. Şâiri yetiştiren sosyal ve kültürel çevre ile şiiri estetize eden siyasal, toplumsal ve bireysel mekânizmaların oluşturduğu zemin, yazarın estetik anlatımlar arasına gizlediği veya alenî olarak okurla paylaştığı içeriklerden oluşur. Meşâ'irü'ş-şuèarâ'nın şiir ve şâir adına bu çok yönlü kurgusal zemininden hareketle çalışmada sosyal ve siyasal ilişkilerin yürütülmesinde şiirin bilgi ve referans kaynağı olarak kullanılması, estetik mekânizmaların kavramlara veya kurgusal anlatımlara dönüştürülmesi, şiir ve eserin yazılma süreci, mizâhî, ironik ve eleştirel içerik üretimlerinde şiirin araç olarak görülmesi, üslup özellikleri açısından bağlamın şiirle tamamlanması veya ilişkilendirilmesi, şiirle ilgili kavramların tanık gösterilen manzûm parçalarla okura sunulması; eserin ikinci bölümünü tahsis eden bilgi ve bilgiyi destekleyici hikâye ve alt metinlerin tasnif ve tahkik edilmesi gibi konulara ayrılmış; tüm bu içerikler referans gösterilen alıntılarla desteklenerek tezkirecilik geleneğinde Meşâ'irü'ş-şuèarâ'yı ve bir tezkire yazarı olarak Âşık Çelebi'yi karakterize eden özellikler üzerine tartışılmıştır.
Özet (Çeviri)
One of the 16th century's most popular works in the tradition of tezkirism is undoubtedly Âşık Çelebi's Meşâ'irü'ş-şuèarâ. Based on literature searches in databases, in academic publications written to date, Meşâ'irü'ş-şuèarâ has been recognized as one of the exceptional data sources used by field researchers. On the contrary, except for a few academic publications on the work that the author aestheticized with rich disciplinary contents such as poetics, humor and patronage, poetry and poet have not been discussed as a whole. In this context, the subject area of the doctoral dissertation titled“Poetry and Poet in Meşâ'irü'ş-şuèarâ'da”is based on discussing the background of social, political, psychological, sociological and philosophical influences dating back to the Göktürk Monuments in the production process of Ottoman literature in terms of the author, work and poet; to classify and evaluate a significant part, if not all, of the information and data aestheticized by the author in terms of poetry and poet. The social and cultural environment that raises the poet and the ground formed by the political, social and individual mechanisms that aestheticize poetry consist of the contents that the author hides among compositions and descriptions or shares openly with the reader. In this study, based on this versatile fictional basis of Meşâ'irü'ş-şuèarâ on behalf of poetry and poet: the use of poetry as a source of information and reference in the conduct of social and political relations, the transformation of aesthetic mechanisms into concepts or fictional compositions, the process of writing poetry and the work, Seeing poetry as a tool in the production of humorous, ironic and critical content, completing or associating the context with poetry in terms of stylistic features, presenting concepts related to poetry to the reader through verse pieces witnessed; The second part of the work is devoted to subjects such as classification and investigation of information and supporting stories and subtexts; All these contents are supported by referenced quotations and the features that characterize Meşâ'irü'ş-şuèarâ in the tezkire tradition and Âşık Çelebi as a tezkire writer are discussed.
Benzer Tezler
- Edeb'in tercümanı, 'ilm'in gücü: Meşa'irü'ş-Şu'ara mukaddimesinde şiirin meşruiyeti
The conveyor of adab, the power of 'ilm: the legitimacy of poetry in the mukaddime of Meşa'irü'ş-Şu'ara
AHMET BARIŞ EKİZ
Yüksek Lisans
Türkçe
2016
Türk Dili ve Edebiyatıİhsan Doğramacı Bilkent ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. NURAN TEZCAN
- The city as a performative stage: A socio-spatial analysis of Meşâ'irü'ş-şu'arâ
Performatif bir sahne olarak şehir: Meşâ'irü'ş-şu'arâ'nın sosyo-mekânsal bir analizi
ÖZGE IŞIK
Yüksek Lisans
İngilizce
2024
TarihBoğaziçi ÜniversitesiTarih Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ÇİĞDEM KAFESCİOĞLU ERSOY
- Metinlerden tasvirlere yansıyan yüzler: Musavver bir 'Meşâ'irü'ş-şu'arâ' nüshasının portreleri
Figural representations form text to image: The portraits of an illustrated 'Mesha'ir al-shu'ara'
ASLIHAN ERKMEN BİRKANDAN
Doktora
Türkçe
2011
Sanat Tarihiİstanbul Teknik ÜniversitesiSanat Tarihi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. AYLA ÖDEKAN
- Âşık Çelebi tezkiresindeki poetik kavramlar
Poetic concepts in tezkire of Âşik Çelebi̇
LEVENT SARIÇOBAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2017
Türk Dili ve EdebiyatıArtvin Çoruh ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. ABDULKADİR ERKAL