Adli bilimlerde bilişsel yanlılıklar ile ilgili makaleler üzerine bir içerik analizi
A content analysis on articles related to forensic cognitive bias
- Tez No: 894815
- Danışmanlar: PROF. DR. AYLİN YALÇIN SARIBEY
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Adli Tıp, Forensic Medicine
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2024
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Üsküdar Üniversitesi
- Enstitü: Bağımlılık ve Adli Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Ceza Adaleti Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 107
Özet
İnsan beyninin düşünürken uyaranları kategorize etmek ve hızlı bir şekilde işlemek için istemsizce başvurduğu kalıplara bilişsel yanlılıklar denilmektedir. Kişiler kasıtlı olarak taraf seçmezler. Bilişsel eğilimlerin hafızayı, muhakeme yeteneğini ve davranışları etkilediği bilinmektedir. Adli analizleri gerçekleştiren uzmanların da bu yanlılıklardan etkilenmeleri gayet doğal bir durumdur. Dolayısıyla bu yanlılıkların önüne geçilebilmesi için suç konusu fiziksel bulguların değerlendirilmesi sürecini olumsuz etkileyebilecek bilişsel yanlılıklara karşı farkındalık kazanılması ve sistematik önlemler alınması gerekmektedir. Bu çalışmada adli bilimlerde bilişsel yanlılıkların etkisini ortaya koyan çalışmaları tespit etmek amacıyla detaylı bir literatür taraması gerçekleştirilmiştir. Bulunan makaleler içerik analizi tekniği kullanılarak incelenmiştir. Yazar sayısı, yazarların ünvanları, çalışılan ülke, yayınlandıkları dergiler, ilgili Adli Bilimler disiplini, ele alınan yanlılık türü, araştırma tasarımı ve örneklem türü gibi parametrelere bakılmıştır. 1984 - 2024 yılları arasında yayınlanmış toplam (72) adet makaleye ulaşılmıştır. Ek olarak konu hakkında (6) adet tez çalışması ve (9) adet bilimsel rapor tespit edilmiştir. En çok uzmanlarla gerçekleştirilen deneysel çalışmaların yapıldığı, bağlamsal yanlılığın sınandığı ve parmak izi analizlerine odaklanıldığı gözlemlenmiştir. Alandaki çalışmalarda Amerika Birleşik Devletleri ve Birleşik Krallık'tan araştırmacıların ağırlık oluşturduğu tespit edilmiştir. Yayınların çoğunun çoklu yazarlı olduğu anlaşılmaktadır. Sonuç olarak DNA ve parmak izi gibi güvenilirliği yüksek bulgu türlerinin incelenmesine bilişsel yanlılıkların yansıdığı görülmektedir. Bilişsel yanlılıkların önüne geçilebilmesi için ilk aşamada hiçbir disiplinin veya uzmanın bilişsel yanlılıklara karşı bağışıklığı olmadığının kabul edilmesi devamında standart operasyon prosedürlerine yansıtılacak sıralı açığa çıkarma yaklaşımı gibi yaklaşımlar önerilmektedir. Bu tez çalışması ile adli bilimlerde bilişsel yanlılıklara karşı farkındalığı arttırmak hedeflenmiştir.
Özet (Çeviri)
Cognitive biases are patterns the human brain uses involuntarily to categorize stimuli and process information quickly during thinking. The person does not deliberately choose sides. These cognitive biases are known to affect memory, judgment, and behavior. Naturally, forensic science experts are also affected by these biases. Therefore, it is necessary to raise awareness and take systematic measures against cognitive biases that may negatively affect the evaluation of forensic evidence. In this study, a detailed literature review was conducted to identify studies that reveal the impact of forensic cognitive biases. The articles found were analyzed using the content analysis technique. Parameters such as the number of authors, authors' titles, country of study, journals in which they were published, related forensic disciplines, type of bias addressed, research design, and sample type were examined. A total of (72) articles published between 1984 and 2024 were accessed. In addition, (6) theses and (9) scientific reports were identified. It was observed that experimental studies with expert participants, contextual bias and fingerprint analysis subjects were the most common. Researchers from the United States and the United Kingdom dominate the field, and most publications are multi-authored. As a result, cognitive biases have a negative impact on forensic sciences, including highly reliable evidence such as DNA and fingerprints. It is recommended first to recognize that no discipline or expert is immune to cognitive biases and then to take various measures, such as the sequential unmasking approach, and reflect them in standard operating procedures. This thesis aims to raise awareness of forensic cognitive biases.
Benzer Tezler
- Проблема «я» в эпоху современных технологий (философский анализ)
Çağdaş teknolojilerin dönemindeki 'Ben' meselesi (Felsefi analiz)
MİRA SUYUNOVA
Yüksek Lisans
Kırgızca
2023
FelsefeKırgızistan-Türkiye Manas ÜniversitesiFelsefe Ana Bilim Dalı
PROF. DR. CILDIZ URMANBETOVA
- Heimat lund gastland im spiegel der Migrantenliteratur-Anhand der susgewaehlten Autor-Inn-En-
Başlık çevirisi yok
ŞEREF ATEŞ
- Balkan Savaşları'ndan Millî Mücâdele'nin sonuna kadar Haymana kazasından şehîd olanlar üzerine bir araştırma
A study on martrys from Haymana administrative district starting from Balkan Wars till the and of National Struggle
HALİT BİLİCİ
- Üretkenlik karşıtı iş davranışlarının nedensel akıl yürütme yaklaşımı çerçevesinde incelenmesi: Bilişsel çarpıtmaların düzenleyici rolü
Investigating counterproductive work behaviour in the context of causal reasoning approach: The regulatory role of cognitive distortions
EZGİ BAYSALMAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
HemşirelikHacettepe ÜniversitesiPsikoloji Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ HAYAL YAVUZ GÜZEL
- Kavânîn-i Yeniçeriyân (İnceleme-metin-dizin)
Kavânîn-i Yeniçeriyân (Analyse - manuscript - index)
ÖZGÜL ÖZBEK
Doktora
Türkçe
2017
DilbilimÇanakkale Onsekiz Mart ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ZAFER ÖNLER
