Fitness salonlarında egzersiz yapanların spor süplementleri bilgi düzeylerinin değerlendirilmesi için ölçek geliştirme ve Eskişehir örneğinde genel-spor beslenmesi bilgi düzeyleri ile birlikte süplement kullanımının değerlendirilmesi
Development of a scale to assess knowledge levels about sports supplements in individuals exercising at fitness centers and the evaluation of general-sports nutrition knowledge and supplement use: The case of Eskisehir
- Tez No: 896093
- Danışmanlar: PROF. DR. ALAETTİN ÜNSAL
- Tez Türü: Tıpta Uzmanlık
- Konular: Halk Sağlığı, Public Health
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2024
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Eskişehir Osmangazi Üniversitesi
- Enstitü: Tıp Fakültesi
- Ana Bilim Dalı: Halk Sağlığı Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 106
Özet
Çalışmanın ilk aşamasında fitness salonlarında egzersiz yapanların spor süplementleri (SS) ile ilgili bilgi düzeyinin değerlendirilmesi için Spor Süplementleri Bilgi Ölçeği (SSBÖ) geliştirilmiştir. İkinci aşamada ise Eskişehir'deki fitness salonlarında egzersiz yapanlar arasında SS kullanma sıklığının saptanması ve ilişkili bazı değişkenlerin incelenmesi amaçlanmıştır. Çalışma, Eylül 2023-Şubat 2024 tarihlerinde gerçekleştirilen metodolojik ve kesitsel tipte bir araştırmadır. Veriler amaca uygun olarak hazırlanan anket formlar ile toplanmıştır. SSBÖ'nün geçerlilik-güvenirliğinin test edilmesinde madde analizi, açımlayıcı faktör analizi, eş zamanlı ölçüt geçerliliği, gruplar arası ayrışma, doğrulayıcı faktör analizi (DFA) ve iç tutarlılık katsayısının belirlenmesi yöntemleri uygulandı. İkinci aşamada çalışma grubu 499 kişiden oluşmuştur. Analizler için Ki-Kare testi, Spearman korelasyon analizi ve lojistik regresyon analizi kullanılmıştır. SSBÖ maddelerinin faktör yükleri 0,32-0,62 arasında değişmekte olup Cronbach alfa katsayısı 0,889 idi. DFA'da elde edilen uyum indeksleri kabul edilebilir düzeyde idi. Katılımcıların yaşları ortalama 28,17±9,32 yıl idi. Çalışmada SS kullanma sıklığı %55,5 olarak saptandı. En çok kullanılan SS ürünleri, kanıt düzeyi olmayan-kanıt düzeyi yetersiz olan grupta idi. Üniversite mezunlarında, çalışanlarda, sigara içenlerde, alkol tüketenlerde, yakın çevresinde SS kullanımı olduğunu bildirenlerde, yüksek yoğunlukta egzersiz yapanlarda, aşırı kilolu-obez olanlarda ve ağırlıklı olarak vücut geliştirme egzersizi yapanlarda SS kullanma sıklığının daha yüksek olduğu saptandı. Katılımcılardan SS kullananların genel beslenme ile ilgili bilgi düzeyleri daha düşük, spor süplementleri ile ilgili bilgi düzeyleri ise daha yüksekti. Sonuçta, SSBÖ geçerli ve güvenilir bir ölçek olup SS ile ilgili bilgi düzeylerinin değerlendirilmesinde kullanılabilir. Beslenme ve SS ile ilgili bilgi düzeylerini arttırmaya yönelik olarak fitness salonlarında egzersiz yapanlara ve çalışanlara yönelik farkındalık yaratma, eğitim ve bilgilendirme faaliyetlerinin yapılması faydalı olabilir.
Özet (Çeviri)
In the first stage of the study, an assessment tool Sports Supplements Knowledge Scale (SSKS) was developed to evaluate the knowledge levels regarding sports supplements (SS) among individuals exercising in fitness centers. Subsequently, the study aimed to determine the frequency of SS usage among individuals exercising in fitness centers in Eskişehir and to examine some associated variables. This methodological and cross-sectional study was conducted between September 2023 and February 2024. Data were collected using questionnaires aligned with the study's objectives. The validity and reliability of the SSKS were tested through item analysis, exploratory factor analysis, concurrent criterion validity, group differentiation, confirmatory factor analysis (CFA), and internal consistency coefficient determination. The second stage, the study group consisted of 499 individuals. Chi-square tests, Spearman correlation analysis, and logistic regression analysis were performed. The factor loadings of the SSKS items ranged between 0.32 and 0.62, and the Cronbach's alpha was calculated as 0.889. The fit indices obtained from the CFA were acceptable. The mean age was 28.17±9.32 years. The frequency of SS use was found to be 55.5%. The most commonly used SS products were those with insufficient-no evidence of efficacy. Higher SS usage frequency was observed among university graduates, employees, smokers, alcohol consumers, those reporting SS use in their close circles, those engaging in high-intensity exercise, overweight-obese individuals, and those primarily performing bodybuilding exercises. SS usage likelihood decreased with higher knowledge levels regarding general nutrition and increased with higher knowledge levels regarding sport supplements. In conclusion, the SSKS is a valid and reliable scale that can be used to assess knowledge levels related to SS. Awareness-raising, educational, and informational activities targeting individuals exercising in fitness centers and the staff could be beneficial to improve knowledge levels related to nutrition and SS.
Benzer Tezler
- Fitness sporu yapan bireylerin sağlıklı yaşam biçimi davranışları ile beden algıları arasındaki ilişkinin incelenmesi
Investigation of the relationship between healthy lifestyle behaviors and body perceptions of individuals playing fitness sports
MELİH EMRE YILDIZ
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
SporİSTANBUL NİŞANTAŞI ÜNİVERSİTESİAntrenörlük Eğitimi Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ BÜLENT KAYITKEN
- 20-35 yaş grubu egzersiz yapanlarda egzersiz bağımlılığı ve beden algısı ilişkisi
The relationship between exercise dependence and body apprecition perception in exercisers aged 20 - 35 years
FURKAN SARIÖZKAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
SporHaliç ÜniversitesiBeden Eğitimi ve Spor Ana Bilim Dalı
PROF. DR. AYSEL PEHLİVAN
- Rekreatif bir etkinlik olarak fitness ve pilates egzersizi yapan bireylerde ototelik kişilik ve egzersiz bağımlılığının incelenmesi
Examining autotelic personality and exercise addiction in individuals engaging in fitness and pilates exercise as a recreational activity
BUSE EMEKSİZ
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
SporMersin ÜniversitesiBeden Eğitimi ve Spor Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ YASİN ERSÖZ
- Fitness merkezlerinde egzersiz yapan sporcuların besin seçimi, besinsel ergojenik destek kullanımı ve sosyal görünüş kaygısının değerlendirilmesi
Evaluation of food choice, use of nutritional ergogenic supplements and social appearance anxiety of the athletes exercising in fitness centers
GİZEM ÜNAL
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
Beslenme ve DiyetetikNuh Naci Yazgan ÜniversitesiBeslenme ve Diyetetik Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MUALLA AYKUT
- Düzenli egzersizin 19-25 yaş grubu bayanların fiziksel uygunluk parametrelerine etkisinin araştırılması
Researching the effect of regular exercise on the physical fitness parameters of 19-25 year-old group women
ZÜHAL BAŞPEHLİVAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2016
SporGazi ÜniversitesiBeden Eğitimi ve Spor Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MEHMET GÜNAY