Osmanlı mütefekkirleri olarak Ziya Gökalp ile Satı Bey'in eğitim anlayışlarının karşılaştırılması
Comparison of Ziya Gökalp and Sati Bey's educational mentalities as Ottoman intellectuals
- Tez No: 897162
- Danışmanlar: YRD. DOÇ. YUSUF BAHRİ GÜNDOĞDU
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Eğitim ve Öğretim, Education and Training
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2024
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Ondokuz Mayıs Üniversitesi
- Enstitü: Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Eğitimin Felsefi, Sosyal ve Tarihi Temelleri Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Eğitim Bilimleri Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 318
Özet
II. Meşrutiyet dönemi Osmanlı Devleti'nin durdurulamayan geri gidişine çözümlerin arandığı bir kriz ve buhran dönemi olarak ifade edilebilir. Dönemin pek çok mütefekkiri bu buhrandan çıkışın en kestirme yolunun eğitimden geçtiğini düşünmüşlerdir. Ziya Gökalp ve Satı Bey de Osmanlı toplumunun içinde bulunduğu buhran durumundan eğitim marifetiyle çıkacağına inanan önemli mütefekkirler arasında yer almaktadır. İttihat ve Terakki Cemiyeti (İTC) ve Türkçülüğün ideoloğu olan Ziya Gökalp ile Osmanlının ilk pedagoji kitabının yazarı ve Dârülmuallimîn'in müdürü Satı Bey, ortaya koydukları fikirler, eğitime dair görüşleri, icracı yönleri ve“eğitimci-mütefekkir”nitelikleriyle dikkat çekmektedir. Bu yüzden bu iki isim dönemin eğitime dair problemlerinin anlaşılması ve bugüne ışık tutması açısından araştırmanın özneleri olarak seçilmiş; çalışmanın amacı ise“Osmanlı Mütefekkirleri Olarak Ziya Gökalp ile Satı Bey'in Eğitim Anlayışlarının Karşılaştırılması”olarak belirlenmiştir. Bu amaç doğrultusunda iki eğitimci-mütefekkirin“Eğitim görüşleri nedir? Bu görüşlerin fikrî arka planı nedir? İnsan ve toplum idealleri nasıldır?”sorularının cevabı aranmıştır. Çalışma nitel bir araştırma olarak planlanmış, durum araştırması deseni uygulanarak dokümanlardan veri toplanmıştır. Elde edilen veriler kodlanarak sınıflandırılmış ve ortak başlıklar altında yorumlanmaya çalışılmıştır. İki mütefekkirin eğitim görüşleri, Osmanlı döneminde yazdıkları kitap ve makaleler ile sınırlı tutulmuştur. Araştırmadan elde edilen bulgulara göre Ziya Gökalp ile Satı Bey'in çözüm önerilerinin arka planında, birbirinden farklı gerekçeleri ve felsefî düşünceleri olduğu söylenebilir. Ziya Gökalp“millî eğitim”kavramı çerçevesinde eğitime“kültür”ü aktarma görevini verirken Satı Bey“pedagojik eğitim”iddiası ile eğitimin bireyin yeteneklerini en üst düzeye çıkarma ile vazifeli olduğunu düşünmektedir. Ziya Gökalp eğitim reformunda seçkinci“Tûbâ Ağacı Nazariyesi”ni savunurken, Satı Bey toplumcu ve yaygın eğitimi öngören“Tabiî Ağaç Nazariyesi”ni müdafaa etmektedir. İki mütefekkir de din ve ahlâk eğitimi verilmesi taraftarı olmakla birlikte; Ziya Gökalp din ve ahlâk eğitiminin merkezine kalbi ve duyguları koyarken, Satı Bey din ve ahlâk eğitiminin odağına akıl ile eşitlediği vicdanı yerleştirmektedir. Dolayısıyla eğitim alanındaki görüşlerine bakıldığında, Ziya Gökalp'in idealist bir eğitim anlayışını, Satı Bey'in ise realist bir eğitim anlayışını benimsediği söylenebilir.
Özet (Çeviri)
The II. Constitutional Monarchy period can be described as a period of crisis and depression in which solutions were sought for the unstoppable regression of the Ottoman State. Many intellectuals of the period thought that the quickest way out of this crisis was through education. Ziya Gökalp and Satı Bey were among the important intellectuals who believed that the Ottoman society would come out of its current state of crisis through education. Ziya Gökalp, the ideologue of the Committee of Union and Progress (İTC) and Turkism, and Satı Bey, the author of the first pedagogy book in the Ottoman State and the director of Dârülmuallimîn, the ideas they put forward, their views on education, their performer aspects and their qualities as“educator-intellectuals”draw attention. For this reason, these two names were chosen as the subjects of the research in order to understand the problems of the period regarding education and to shed light on today; the aim of the study was determined as“Comparison of Ziya Gökalp and Satı Bey's Educational Mentalities of Ottoman Intellectuals”. For this purpose, the two educator-intellectuals's“What are their views on education? What is the intellectual background of these views? What are their ideals of human and society?”answers to questions were sought. The study was planned as a qualitative research and data were collected from documents by applying a case study design. The obtained data were classified by coding and were interpreted under common headings. The educational views of the two thinkers were limited to the books and articles they wrote during the Ottoman period. According to the findings obtained from the research, it can be said that Ziya Gökalp and Satı Bey had different reasons and philosophical thoughts in the background of their solution proposals. While Ziya Gökalp assigned the task of transferring“culture”to education within the framework of the concept of“national education”, with his claim of“pedagogical education”Satı Bey believes that education is tasked with maximizing the individual's abilities. While Ziya Gökalp defended the elitist“Tûbâ Tree Theory”in educational reform, Satı Bey defended the“Natural Tree Theory”, which envisaged socialist and common education. Although both intellectuals are in favor of religious and moral education; while Ziya Gökalp placed the heart and emotions at the center of religious and moral education, Satı Bey places conscience, which he equates with reason, at the center of religious and moral education. Therefore, when we look at their views in the field of education, it can be said that Ziya Gökalp adopted an idealist understanding of education, while Satı Bey adopted a realist understanding of education.
Benzer Tezler
- Eyüp Sabri Paşa'nın tarih-i vehhabiyan eseri ışığında Osmanlı mütefekkirlerinin vehhabilik telakkisi
The wahhabi̇ percepti̇on of the Ottoman thi̇nkers i̇n the li̇ght of Eyüp Sabri̇ Paşa's work enti̇tled hi̇story of wahhabi̇
ÖMER ASLAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
TarihAnkara Yıldırım Beyazıt ÜniversitesiTarih Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. MEHMET AKİF FİDAN
- Osmanlı tarih yazımında ve siyâsetnâme literatüründe İbn Haldun'cu yaklaşımların değerlendirilmesi
The evaluation of İbn Khaldunistic approaches in the Ottoman historiography and the literature of siyasat-nama
MUHAMMET EMİN ÜNAL
Yüksek Lisans
Türkçe
2016
Tarihİstanbul 29 Mayıs ÜniversitesiTarih Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. MEHMET ŞAKİR YILMAZ
- Osmanlı son döneminde İslamcı fikirler ve mütefekkirler (1876-1922)
Islamic ideas and intellectual in the last Ottoman period (1876-1922)
BÜNYAM ŞENTÜRK
- Zeynizâde Mehmet Hâzık'ın ahlak anlayışı
Zeynizade Mehmet Hazık's understanding of morality
MUHAMMET KOCA
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
DinKastamonu ÜniversitesiFelsefe ve Din Bilimleri Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ HAKAN ÇOŞAR
- Elmalılı M. Hamdi Yazır'da Kur'an tasavvuru
Contemplati̇on of Quran i̇n Elmalılı M. Hamdi̇ Yazır
MEHMET ŞAHİN
Yüksek Lisans
Türkçe
2013
DinHarran ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. VEYSEL KASAR
