1850-1900 yılları arasında Ermeni harfli Türkçe roman çevirilerinin Türk edebiyat dizgesindeki yeri ve önemi
The place and importance of Armeno-Turkish novel translations between 1850-1900 in Turkish literature
- Tez No: 897693
- Danışmanlar: DOÇ. DR. LALE ÖZCAN
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Batı Dilleri ve Edebiyatı, Western Linguistics and Literature
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2024
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Yıldız Teknik Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Batı Dilleri ve Edebiyatları Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Diller ve Kültürlerarası Çeviribilim Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 181
Özet
Bu tezin amacı 1850-1900 yılları arasında Ermeni harfli Türkçe roman çevirilerinin Türk edebiyat dizgesindeki yeri ve önemini ortaya koymaktır. 19. yüzyıl Türk okurların Avrupa edebiyatından çeviriler yoluyla edebi tür olarak romanla tanıştığı dönemdir. Bu dönemde Ermeni okurların da Türk okurlar gibi ilk kez roman türüyle tanıştığı söylenebilir. Erek kültür tarafından süzgeçten geçirilmeksizin kabul görmeyen roman türü erek dizgeye aktarılırken Türk yazarlar ve çevirmenler tarafından bazı çeviri normları göz önünde bulundurulmuştur. Bu tezde cevabı aranan ilk sorulardan biri Ermeni harfli Türkçe'nin nasıl bir yazım biçimi olduğu ve kimler için kullanıldığı olmuştur. Türk çevirmen ve yazarlarla aynı coğrafyada yaşayan ve aynı dili konuşan Ermeni çevirmenlerin/yayınevi sahiplerinin çeviri etkinliklerinin, yaklaşımlarının, stratejilerinin Türk çevirmenlerden farklı olamayacağı görüşünden yola çıkarak önsözler aracılığıyla Ermeni harfli Türkçe roman çevirilerinde öne çıkan çeviri anlayışının izleri izlekler bağlamında bu çalışmada sürülmüştür. Bu tez çalışmasının kuramsal çerçevesini Gideon Toury'nin 'süreç öncesi çeviri normları' oluşturmaktadır. Saliha Paker'in belirttiği gibi Ermeni ve Türk çevirmenler arasında var olduğu düşünülen etkileşimin izleri bahsi geçen kuramsal çerçeve bağlamında yine önsözler aracılığıyla mercek altına alınmıştır. Ayrıca Ermeni çevirmen Andon Alik'in Ermeni harfli Türkçeye (1885) ve Arap harfli Osmanlı Türkçesine (1889) çevirdiği Simon ve Mari adlı çeviri roman diliçi-öz çeviri kavramı kapsamında temsili örnekler üzerinden karşılaştırılmış, iki çeviri arasındaki benzerlikler ve farklılıklar ortaya konmuştur. Böylelikle bu tez çalışmasının sonunda 1850-1900 yılları arasında kültür repertuarının oluşumuna katkıda bulunan Ermeni çevirmenler/yayınevi sahiplerinin çevirilerinin Türk edebiyat dizgesindeki yeri ve önemi belirlenmeye çalışılmıştır.
Özet (Çeviri)
This thesis aims to reveal the place and importance of Armeno-Turkish novel translations in the Turkish literary system between 1850 and 1900. The 19th century marks the period when Turkish readers were introduced to the novel as a literary genre through translations from European literature. It can be stated that during this period, Armenian readers, like Turkish readers, encountered novel genre for the first time. The novel, which was not readily accepted by the target culture, was transferred to the target system by Turkish authors and translators through certain translation norms. One of the primary questions addressed in this thesis is what kind of writing form Armeno-Turkish represents and for whom it was used. Based on the view that the translation activities, approaches, and strategies of Armenian translators/publishers, who lived in the same geography and spoke the same language as Turkish translators and authors, could not be different from those of Turkish translators, translation understanding in Armeno-Turkish novels was traced through prefaces within the context of these themes. The theoretical framework of this thesis is based on Gideon Toury's 'preliminary translation norms'. As Saliha Paker stated the traces of the interaction thought to exist between Armenian and Turkish translators were examined through prefaces within the aforementioned theoretical framework. Additionally, a comparative analysis was conducted within the concept of intralingual-self-translation in the novel Simone and Marie, translated by Armenian translator Andon Alik into Armeno-Turkish (1885) and Ottoman Turkish with Arabic script (1889), to highlight the similarities and differences between the two translations. Consequently, by the end of this thesis, the place and importance of the translations of Armenian translators/publishers who contributed to the formation of the cultural repertoire between 1850 and 1900 in the Turkish literary system were determined.
Benzer Tezler
- 1850 - 1900 yılları arasında edebiyat yayıncılığı alanının yeniden biçimlenmesi ve edebiyat çevirileri piyasasının doğuşu
The reshaping of literary publishing field and the emergence of literary translation market between 1850 and 1900
NESLİHAN DEMİRKOL
Doktora
Türkçe
2015
Mütercim-Tercümanlıkİhsan Doğramacı Bilkent ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. MEHMET KALPAKLI
- Tereke kayıtlarına göre Yunt Dağı nahiyesi köylerinin sosyal ve ekonomik durumu (1850-1900)
Social and economic condition of the villages in Yunt Mountain subdistrict according to the estate records (1850-1900)
ZEYNEP GÜREL
- Fotoğraf ve Antropoloji ilişkisi bağlamında Londra'da yaşayan Türkiyeliler
Relationship between photography and Anthropology in the context of immigrant from Turkey in London
YASEMİN KARSLI
Yüksek Lisans
Türkçe
2016
AntropolojiMimar Sinan Güzel Sanatlar ÜniversitesiFotoğraf Ana Sanat Dalı
PROF. YUSUF MURAT ŞEN
- XIX. Yüzyılın ikinci yarısında Diyarbakır'da kadın
Woman in Diyarbakır in the second half of the 19th century
HÜSEYİN ÖZLÜ
- Kendi belgelerine göre ABD'den Anadolu'ya kadın misyonerler
Women missionaries from the USA to Anatolia accordance with their own documents
FATMA ÖKSÜZ
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
TarihSakarya ÜniversitesiTarih Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ ZEYNEP İSKEFİYELİ