İslam tasavvufu ve Hint mistisizminin mukayesesi: Letâif ve çakra örneği
Comparison of islamic sufism and indian mysticism: Case study of chakra and letâif
- Tez No: 898172
- Danışmanlar: PROF. DR. AHMET CAHİD HAKSEVER
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Din, Religion
- Anahtar Kelimeler: Mistisizim, Tasavvuf, Yoga, Zikir, Çakra, Letâif, Mysticism, Islamic Sufism, Yoga, Dhikr, Chakra, Lataif
- Yıl: 2024
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Ankara Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Temel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Tasavvuf Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 425
Özet
İSLÂM TASAVVUFU VE HİNT MİSTİSİZMİ MUKAYESESİ LETÂİF VE ÇAKRA ÖRNEĞİ ÖZVEREN Aysun Doktora Tezi Temel İslâm Bilimleri (Tasavvuf) Ana Bilim Dalı Tez Danışmanı: Prof. Dr. Ahmet Cahid HAKSEVER Haziran-2024, 410 sayfa Hint mistisizminde yoga, meditasyon (dhyana) ve çakra kavramlarına dair fiziksel ve psikolojik sağlık alanında pek çok çalışma yapılmıştır. İslâm tasavvufunda letâif terminolojisi için de tasavvuf alanında araştırmalar mevcuttur. Soyut manalar içeren letâif ve çakraların birlikte ele alındığı tanımlanmaları, kökeni, mahiyeti ve işlevlerine yönelik sağlık ve teoloji alanında karşılaştırmalı bir çalışma mevcut değildir. İnsanın ezelî yaşantısında bildiği günümüzde ise unuttuğu manasını anlamaya yönelik metafizik uygulamalar fiziksel, psikolojik ve ruhsal anlamda insanı tatmin edebilir mi? Bu soru çalışma kapsamında tasavvuf düşüncesinde letâif konusunu sistemleştiren Hindistan Nakşbendiyye sûfilerinden İmâm-ı Rabbânî ve Müceddidîye temsilcilerinin eserlerinde incelenmiştir. Ayrıca manayı tatmin amaçlı uygulanan yoga-dhyana ve çakra konusu Hint kutsal metinleri Upanişadlar ekseninde Adi Shankara, Madhvacharya, Ramanuja'nın eserlerini yorumlayan takipçileri Swami Vivekananda, Swami Parmeswaranand ve S. Radhakrishnan'ın çalışmaları ve Patanjali'nin yogasutraları çerçevesinde araştırılmıştır. Hint Mistisizminde fiziksel ve ruhsal bedenin arındırılmasıyla kurtululuşa (mokşaya) ulaşılmaya çalışılmaktadır. Kurtuluş arayışı metotlarından özellikle yoga ve dhyana yöntemlerinde çakraların aktivasyonu önemli bir yere sahiptir. Hint mistisizmine göre enerji bedeninde kuyruk sokumundan başlayıp başın tepesinde sona eren yedi adet merkez çakra bulunur. Tasavvufî seyr ü sülûk yöntemlerinden zikrin uygulandığı letâif merkezleri İmâm-ı Rabbânî sistematiğinde beşi bedende beş tanesi de emr âleminde olmak üzere on adettir. Hint mistisizmindeki anahata (göğüs çakra), acna çakra (efendi çakra, üçüncü göz) ve kalp çakra (hrit) çakrası tabir edilen ruhsal enerji merkezlerinin aşkın varlığa ulaşmada önemli rolleri bulunmaktadır. Tezimizde İslâm tasavvuf literatüründe yer alan manevi arınma merkezleri kabul edilen kalp latîfesinin (gönlün), göğsün ortasındaki ahfâ ve alındaki nefs-i natıka latîfelerinin çakralarla lokalizasyon ve işlevsellik açısından benzer ve farklı yönleri var mıdır? Çeşitli metotlarla bu enerji merkezleri aktifleşerek tasavvufta fenâfillah, bekâbillah, Hint mistisizminde ise mokşaya ulaşmadaki rolleri çalışmada araştırılmıştır. İslâm tasavvufundaki Hâkk'a vasıl olmak için uygulanan yöntemlerden zikrin sonucunda elde edilen saf bilinç ve huzurluluk halinin, yoga-dhyana gibi yöntemlerle yaşanılan veya ulaşılan hal ile benzerlik ve farklılıkları karşılaştırmalı şekilde incelenmiştir.
Özet (Çeviri)
SUMMARY COMPARISON OF ISLAMIC SUFISM AND INDIAN MYSTICISM, EXAMPLE OF LATAIF AND CHAKRA ÖZVEREN Aysun PhD. Thesis Basic Islamic Sciences (Sûfism) Departmant Supervisor: Prof. Dr. Ahmet Cahid HAKSEVER June 2024, 410 pages In Hindu mysticism, many studies have been nducted in the fields of physical and psychological health regarding the concepts of yoga, meditation (dhyana), and chakras. In Islamic mysticism, there are also studies in the field of Sufism concerning the terminology of lataif. However, there is no comparative study in the fields of health and theology that addresses the abstract meanings, origins, natüre, and functions of lataif and chakras together. Can metaphysical practices aimed at understanding the meaning that humans knew in their primordial existence but have forgotten today provide physical, phychological, and spiritual satisfaction? We examined this question in the Works of the represantatives of the Indian Naqshbandi Sufis, such as Imam rabbani and the Mujaddidiya, who systematized the concept of lataif in Sufi thought. We also researched the topics of yoga-dhyana and chakras, which are practiced fort he purpose of understanding meaning, in the Yoga Sutras of patanjali, and in the interpretations of the Upanishads by Madhvacharya, ramanuja, and their followers. In Hindu mysticism, the purification of the physical and sipiritual body is aimed at achieving liberation (moksha). In the guest for liberation, the activation of chakras is particularly significant in methods such as yoga and dhyana. According to Hindu mysticism, there are seven main chakras in the energy body, starting from the base of the spine and ending at the top of the head. In the systematic approach of Imam Rabbani, the sufi practice of dhikr involves ten lataif centers, with fivw located in the body and five in the realm of command (realm of al-amr). In Hindu mysticism, the anahata (chest chakra), ajna chakra (command chakra, third eye), and the heart chakra (hrit) are considered spiritual energy centers that play important roles in reaching a transcendent existence. In our thesis, we explore whether the spiritual purification centers in Islamic centers in Islamic Sufi literature, such as the latifa of the hearth (qalb) located in the middle of the chest, the ahfa latifas in the center of the chest,and the nafs-ı natiqa latifas in the forehead, have similariteie and differences with chakras in terms of localization and functionality. Through various methods, the activation of these energy centers and their roles in achieving states of fanã fi Allah (annihilation in God) and baqã bi Allah (subsistence in God) in Sufism, and moksha in Hindu mysticism, have been investigated in this study. The state of pure consciousness and tranguility attained through the practice of dhikr, one of the methods applied in Islamic Sufism to reach union with the Divine (Haqq), has been comparatively examined for its similarities and differences with the state experienced or achieved through methods like yoga and dhyana.
Benzer Tezler
- Ali b. Ahmed Mehâimî'nin hayatı, eserleri ve tasavvufi görüşleri
The Life, works and sufi views of Ali b. Ahmed Mehâimî
NECDET AYHAN
Doktora
Türkçe
2021
DinSivas Cumhuriyet ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. KADİR ÖZKÖSE
- Asaf Halet Çelebi'nin şiirlerinde sürrealist ve letrist etkileri
Surrealistic and letristic influences on Asaf Halet Çeleb.'s poetry
KABİL DEMİRKIRAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2001
Türk Dili ve EdebiyatıBoğaziçi ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. NUR GÜRANİ ARSLAN
YRD. DOÇ. DR. ZEYNEP SABUNCU
- Asaf Hâlet Çelebi'nin şiirlerinin kaynakları
The sources of Asaf Hâlet Çelebi's poetry
BİLGİN BAKINÇ
Yüksek Lisans
Türkçe
2014
Türk Dili ve Edebiyatıİstanbul Kültür ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. DURALİ YILMAZ
- Asaf Hâlet Çelebi'nin şiirlerinde simgesel açılımlar ve ortaya çıkış izlekleri
Symbolic expressions and their emergence in the themes in Asaf Hâlet Çelebi's poems
ÖZNUR GÜZEL
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
Türk Dili ve EdebiyatıAnkara Yıldırım Beyazıt ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. İBRAHİM TÜZER
- Elif Şafak'ın romanlarındaki mistik öğeler
The mystical items Elif Şafak's of novels
GAZAL BALTA
Yüksek Lisans
Türkçe
2011
Türk Dili ve EdebiyatıFatih ÜniversitesiTürk Edebiyatı Bölümü
PROF. İLHAN ÖZKEÇECİ