Demokratik sınıf deneyimine dayalı öğretim etkinliklerinin ilkokul 3. sınıf öğrencilerinin aktif yurttaşlık edinimlerine etkisinin değerlendirilmesi

Evaluation of the impact of teaching activities based on the democratic classroom experience on the acquisition of active citizenship by 3rd grade primary school students

PDF İndir

Tez No: 901155
Yazar: AYBÜKE BAŞTÜRK
Danışmanlar: PROF. DR. TANER ALTUN
Tez Türü: Doktora
Konular: Eğitim ve Öğretim, Education and Training
Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
Yıl: 2024
Dil: Türkçe
Üniversite: Trabzon Üniversitesi
Enstitü: Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
Ana Bilim Dalı: Temel Eğitim Ana Bilim Dalı
Bilim Dalı: Sınıf Eğitimi Bilim Dalı
Sayfa Sayısı: 117

Özet

Yurttaşlık eğitimi, geçmişten günümüze öğretim programlarında kendisine yer verilen önemli bir eğitim alanı olmuştur. Öyle ki ilkokul dördüncü sınıfta“İnsan Hakları, Yurttaşlık ve Demokrasi”dersi başlı başına bir ders olarak ilkokullarda okutulmaktadır. İlgili dersin öncüllerinden biri de şüphesiz temel eğitimin ilk üç yılında yer alan Hayat Bilgisi dersidir. Hayat Bilgisi dersinin, bireyleri toplumsal yaşama hazırlamadaki rolünden yola çıkarak,“sosyal ve vatandaşlıkla ilgili yeterlik”çerçevesinde de üzerinde durulan haklarını bilen, sorumluluklarını alan yurttaşların yetiştirilmesindeki öneminin göz ardı edilemeyeceği düşünülmektedir. Bu noktada, yurttaşlığı bir eğitim olarak değil bir deneyim olarak sunmayı hedefleyen bu çalışmada öncelikle katılımcıların aktif yurttaşlığın bileşenlerine yönelik kavramsal farkındalıklarının açığa çıkarılması hedeflenmiştir. 35 ilkokul üçüncü sınıf öğrencisi ve ilgili sınıfta yer alan 6 odak grup katılımcısı ile yürütülen çalışmada, katılımcılarla gerçekleştirilen kelime ilişkilendirme testi ve odak grup görüşmesi tekniği ile gerçekleştirilen kısa hikayeler (vignette) temelli yarı yapılandırılmış görüşmelerin akabinde 6 hafta boyunca sorumluluk, eşitlik, katılım, özgürlük gibi kavramlar etrafında şekillenen etkinlikler gerçekleştirilmiş ve etkinlikler tamamlandıktan sonra yarı yapılandırılmış görüşmelerle sınıf içi tartışmalar yürütülmüştür. Çalışmada veriler kelime ilişkilendirme testi, odak grup görüşmeleri, çalışma yaprakları ve sınıf içi tartışmalarla toplanmıştır. Kelime ilişkilendirme testi ön ve son test olarak kullanılmış ve içerik analizi yöntemi ile analiz edilerek kavram ağları oluşturulmuştur. Odak grup görüşmeleri yine etkinlik öncesi ve etkinlikler sonrasında gerçekleştirilmiş ve betimsel içerik analizine tabi tutularak, elde edilen tema ve kategoriler katılımcıların görüşleriyle desteklenmiştir. Sınıf içinde gerçekleştirilen çalışma yapraklarından elde edilen veriler betimsel içerik analizi sürecinden geçirilmiş ve etkinlikler sonrasında gerçekleştirilen sınıf içi tartışmalardan elde edilen veriler betimsel içerik analizine tabi tutulmuştur. Çalışma yaprakları ve sınıf içi tartışmalardan elde edilen veriler daha sonra karşılaştırmalı bir şekilde yorumlanmıştır. Çalışmadan elde edilen veriler doğrultusunda, katılımcıların demokrasi, eşitlik, yurttaş kavramlarına yönelik ön farkındalıklarının kavramların kendi içinde nispeten daha yüksek olmakla birlikte; kavramlar arasındaki ilişkiyi kurabilmeleri bakımından düşük düzeyde olduğu belirlenmiştir. Yürütülen etkinlikler süresince aynı zamanda her etkinliğin akabinde gerçekleşen sınıf içi tartışmalarla, sürecin en başında görüşlerini ifade ederken yurttaşlık bilincine refere edebilecek şekilde olmayıp, bir diğer deyişle apolitik bir görüş sunma yolunu tercih eden katılımcılar yer almaktadır. Etkinlikler ilerledikçe çalışma yapraklarından ve gerçekleştirilen tartışmalardan elde edilen verilerin, katılımcıların yurttaşlık kavramını hem kavrayış hem de eyleme geçme konusunda daha çok motivasyona sahip olmalarına imkan tanıdığı görülmektedir. Aktif yurttaşlığın bir deneyim süreci ile yerleşebileceğinin en önemli göstergelerinden biri de etkinliklerin ilk haftasından son haftasına doğru yapılan analizler incelendiğinde, zamanla çalışma yaprakları ve tartışmalardan çıkan verilerin aktif yurttaşlık ile bağdaştırılabilecek tema ve kategoriler etrafında şekillenmiş olmasıdır. Nitekim tüm sürecin sonunda aynı kavramlar ve vignette hikayeleri ile gerçekleştirilen kelime ilişkilendirme testi ve odak grup görüşmesinin verilerinin analizinde, katılımcıların demokrasi, eşitlik ve yurttaş kavramlarını kendi içlerinde daha çok toplumsal yaşam ile ilişkilendirilebilecek kelimelerle açıkladıkları görülmüştür. Bunun yanı sıra kavramlar arasında kurdukları ilişkinin arttığı da verilerin analizi neticesinde ortaya çıkmış ve etkinlik sürecinin kavramsal farkındalığa yönelik de etkililiği sonucuna ulaşılmıştır. Kelime ilişkilendirme testinden elde edilen ön ve son veriler bilişsel olarak farkındalığa yönelik fikir verirken; çalışma yaprakları, sınıf içi tartışmalar ve odak grup görüşmeleri ile eyleme geçmeye yönelik motivasyon ve farkındalığın arttığına ilişkin veriler sunmaktadır. Bulgulardan elde edilen sonuçlar doğrultusunda, soyut kavramlar arasındaki ilişkilerin kurulabilmesi ve kavramları farklı kelimelerle açıklayabilmelerinin sağlanması amacıyla, benzer kavramlar özelinde kelime ilişkilendirme, kavram haritası gibi etkinliklerin sınıf içinde yürütülmesinin önemli olduğu görülmektedir. Bu noktada özellikle tek tek kavramlar özelinde değil; ilgili kavrama ilişkin alt boyutların bir arada kullanıldığı kelime ilişkilendirmeler, soyut düşünebilme becerisini kazandırma bakımından etkili olabilir. Özellikle eylem ile içselleştirilebilecek yurttaşlık, demokrasi gibi kavramların teorik bağlamından ziyade, bizzat deneyimleme fırsatı tanınarak yürütülmesinin, kazandırılması hedeflenen bilince ulaşmada daha etkili olduğu düşünülmekte ve uygulayıcılara önerilmektedir. Son olarak, yazılı anlatım becerilerinin aktif yurttaşlık edinimindeki öneminden yola çıkarak; ilgili beceri ile ilişkilendirilerek yurttaşlık temelli çalışmaların gerçekleştirilmesi önerilebilir.

Özet (Çeviri)

Citizenship education has been a significant area of focus in educational curricula from past to present. In primary schools, the course“Human Rights, Citizenship, and Democracy”is taught as a standalone subject starting from the fourth grade. One of its precursors is undoubtedly the“Social Science”course in the first three years of basic education. Considering the role of Social Science in preparing individuals for social life, the importance of nurturing citizens who are aware of their rights and responsibilities cannot be overstated within the framework of“social and civic competencies.”This study aims to present citizenship not just as an education but as an experiential process. Initially, the study aims to uncover participants' conceptual awareness of the components of active citizenship. In a study conducted with 35 third-grade primary school students and 6 focus group participants from the relevant class, word association tests and semi-structured interviews based on short stories (vignettes) were carried out. Following this, activities centered around concepts such as responsibility, equality, participation, and freedom were conducted over a period of 6 weeks. After the activities were completed, semi-structured interviews were held to facilitate classroom discussions. To achieve this goal, a word association test and focus group discussions based on vignette stories were conducted with the participants. Following these initial assessments, activities revolving around concepts such as responsibility, equality, participation, and freedom were implemented over a period of six weeks. Post-activity, semi-structured interviews were conducted to facilitate classroom discussions. Data were collected through word association tests, focus group discussions, activity sheets, and classroom discussions. The word association test was used as a pre- and post-test, and content analysis was employed to create concept maps. Focus group discussions, both pre- and post-activities, underwent descriptive content analysis, with themes and categories supported by participants' views. Data from activity sheets and classroom discussions were subjected to descriptive content analysis, followed by comparative interpretation. Based on the study findings, while participants initially showed relatively high pre-awareness of democracy, equality, and citizenship concepts individually, their ability to relate these concepts was initially low. Throughout the activities, it was observed that participants became more motivated to take action as evidenced by data from activity sheets and post-activity classroom discussions. An important indicator of the potential establishment of active citizenship as an experiential process was the emergence of themes and categories around active citizenship in data from activity sheets and discussions from the first to the last week of the study.

Benzer Tezler

Tez No
441369
Dördüncü sınıf sosyal bilgiler dersinde kavramsal anlama becerilerinin geliştirilmesinde bağlamsal öğrenme yaklaşımına dayalı disiplinler arası öğretim uygulamaları: bir durum çalışması
The contextual learning based interdisciplinary teaching practises in developing conceptual understanding skills in fourth grade social science classes: a case study
BURCU GÜRKAN
Doktora
Türkçe
2016
Eğitim ve Öğretim Çukurova Üniversitesi
Eğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. AHMET DOĞANAY
Tez No
438424
Orta öğretim İngilizce öğretmenlerinin sınıf yönetimi yaklaşımları ile kişilik tipleri arasındaki ilişkinin incelenmesi
The relation between the class management strategies and personality traits of English teachers in highs schools
ELİF BÜYÜKUYSAL
Yüksek Lisans
Türkçe
2016
Eğitim ve Öğretim Bülent Ecevit Üniversitesi
Eğitim Programları ve Öğretimi Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. SEZAİ KALAFAT
Tez No
842974
Yüksek riskli yenidoğan apnesinin yönetiminde geleneksel ve simülasyon temelli öğretimin hemşirelik öğrencilerinin klinik karar verme, kaygı ve öğrenme düzeylerine etkisi
The effect of traditional and simulation-based teaching on nursing students clinical decision making, anxiety and learning levels in the management of high-risk neonatal apnea
OĞUZHAN KARAMAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
Eğitim ve Öğretim İstanbul Medipol Üniversitesi
Hemşirelik Ana Bilim Dalı
PROF. DR. SEMA KUĞUOĞLU
Tez No
280656
Üniversite öğrencilerinin öz-anlayış düzeylerinin bilinçli farkındalık kişilik özellikleri ve bazı değişkenler açısından incelenmesi
The investigation of university students? self-compassion levels with respect to mindfulness, personality traits and demographic variables
ZÜMRA ÖZYEŞİL
Doktora
Türkçe
2011
Eğitim ve Öğretim Selçuk Üniversitesi
Eğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. COŞKUN ARSLAN
Tez No
372168
Üniversite öğrencilerinin tevazu düzeylerinin denetim odağı ve kişilik özellikleri açısından incelenmesi
İnvestigation of humility of university students in terms of locus of control and personality traits
YELİZ SAYGIN
Doktora
Türkçe
2014
Eğitim ve Öğretim Necmettin Erbakan Üniversitesi
Eğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MEHMET ENGİN DENİZ

Geri Dön