Geri Dön

İnsan-bilgisayar etkileşiminde dijital yerliler ve dijital göçmenler arasındaki algı farklılıklarının incelenmesi: Akıllı kişisel asistanlar üzerine bir araştırma

A study of perception differences between digital natives and digital immigrants in human-computer interaction: A research on intelligent personal assistants

PDF İndir

  1. Tez No: 901372
  2. Yazar: MUHAMMET TALHA YILMAZ
  3. Danışmanlar: PROF. DR. SÜPHAN NASIR
  4. Tez Türü: Doktora
  5. Konular: İşletme, Business Administration
  6. Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
  7. Yıl: 2024
  8. Dil: Türkçe
  9. Üniversite: İstanbul Üniversitesi
  10. Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
  11. Ana Bilim Dalı: İşletme Ana Bilim Dalı
  12. Bilim Dalı: İktisat Bilim Dalı
  13. Sayfa Sayısı: 188

Özet

Akıllı Kişisel Asistanlar (Intelligent Personal Assistants-IPAs), kullanıcıların günlük rutin işleri ile ilgili isteklerine ve kişisel tercihlerine cevap vermek için tasarlanmış yapay zekâ destekli yazılımlardır. Bu yazılımlar, kullanıcılarla sesli, yazılı ve görsel yollarla etkileşim kurarak insan gibi düşünebilir ve tepki verebilirler. Bu tezin amacı, Dijital Yerliler ile Dijital Göçmenlerin, Akıllı Kişisel Asistanlara yönelik algıları arasındaki farklılıkları incelemek ve her iki grubun Akıllı Kişisel Asistanlara yönelik tutum ve davranışlarını daha iyi açıklayabilmek amacıyla bir model önerisinde bulunmaktır. Bu amaca yönelik kapsamlı bir araştırma yöntemi kullanılmıştır. Örnekleme ve veri toplama süreci kolayda örnekleme yaklaşımıyla gerçekleştirilmiş olup, 711 katılımcı çevrimiçi bir anketi tamamlamış, ancak analizler 585 katılımcıyla devam etmiştir. Katılımcılar, doğum yıllarına göre 1980 sonrası doğanlar“Dijital Yerliler”ve 1980 öncesi doğanlar“Dijital Göçmenler”olarak iki kategoriye ayrılmıştır. Araştırmada, Algılanan Yetkinlik, Algılanan İnsanbiçimcilik, Algılanan Kullanışlılık ve Kullanım Kabul İsteği ölçeklerinin güvenilirlikleri ve geçerlilikleri istatistiksel analizlerle test edilmiştir. Veri analizi sürecinde IBM SPSS ve AMOS yazılımları kullanılarak analiz gerçekleştirilmiştir. İlk olarak, tanımlayıcı istatistikler kullanılarak katılımcıların demografik özellikleri ve akıllı kişisel asistan kullanım alışkanlıkları araştırılmıştır. Sonrasında ise bağımsız örneklem t-Testi uygulanmış ve Algılanan Yetkinlik, Algılanan İnsanbiçimcilik, Algılanan Kullanışlılık ve Kullanım Kabul İsteği açısından Dijital Yerli ve Dijital Göçmenler arasında istatistiksel olarak anlamlı bir fark olmadığı tespit edilmiştir. Ayrıca Pearson Korelasyon Analizi neticesinde, değişkenler arasında pozitif ve orta derecede güçlü ilişkiler olduğu da tespit edilmiştir. Tezin ana analiz yöntemi olarak Yapısal Eşitlik Modeli (YEM) kullanılmıştır. Dijital Yerliler için Yapısal Eşitlik Modeli (YEM-1), Dijital Göçmenler için Yapısal Eşitlik Modeli (YEM-2) ve Dijital Yerli ve Göçmenlerin tümü için ise Yapısal Eşitlik Modeli (YEM-3) olmak üzere 3 ayrı YEM model analizi gerçekleştirilmiştir. YEM analizleri neticesinde 3 model için Algılanan Yetkinlik ile Kullanım Kabul İsteği arasında yolun anlamsız olduğu tespit edilmiştir. Aynı şekilde Dijital Göçmenlere ait YEM modelinde Algılanan İnsanbiçimcilik ile Kullanım Kabul İsteği arasında da yolun anlamsız olduğu bulunmuştur. Bu sonuçlar doğrultusunda, 3 modelde de Algılanan Yetkinlik ile Kullanım Kabul İsteği arasında Algılanan İnsanbiçimcilik ve Algılanan Kullanışlılık arasında seri aracılık etkisinin olduğu tespit edilmiştir.

Özet (Çeviri)

Intelligent Personal Assistants (IPAs) are software applications that employ artificial intelligence to interact with users through a range of modalities, including voice, text, and visuals, in order to respond to users' requests and personal preferences regarding daily routine tasks. These applications are designed to exhibit cognitive and reactive behaviours that are analogous to those of humans. The aim of this thesis is to examine the differences between the perceptions of Digital Natives and Digital Immigrants towards Intelligent Personal Assistants and to propose a model that more accurately explains the attitudes and behaviours of both groups towards Intelligent Personal Assistants. This study employed a comprehensive research method to examine the differences in perceptions of digital natives and digital immigrants towards intelligent personal assistants. The sampling and data collection process was conducted using a convenience sampling approach, and a total of 711 participants completed an online survey. However, the subsequent analyses were conducted with a reduced sample size of 585 participants. The participants were classified according to their birth year, with those born after 1980 designated as“digital natives”and those born before 1980 as“digital immigrants.”The study employed a set of scales, namely Perceived Competence, Perceived Anthropomorphism, Perceived Usefulness and Willingness to Accept the Use, which were subjected to statistical analysis to ascertain their reliability and validity. The data analysis was conducted using IBM SPSS and AMOS software. In the initial stages of the data analysis, descriptive statistics were employed to ascertain information regarding the demographic characteristics and intelligent personal assistant usage habits of the participants. It was observed that there were notable differences between Digital Natives and Digital Immigrants in terms of the frequency of use of intelligent personal assistants. Subsequently, independent sample t-tests were employed to ascertain the discrepancies between the two groups. No statistically significant differences were identified between the two groups with respect to Perceived Competence, Perceived Anthropomorphism, Perceived Usefulness and Willingness to Accept The Use. Additionally, Pearson correlation analysis was conducted to ascertain the interrelationships between the research variables. The results revealed that the variables exhibited positive and moderately strong correlations. The study employed Structural Equation Modeling (SEM) as the principal analytical technique. Structural Equation Modeling (SEM) analyses were conducted on the two groups separately, namely Digital Natives and Digital Immigrants, as well as on the combined Digital Immigrant and Digital Natives together. The results of the SEM analyses indicated that there was no direct effect between Perceived Competence and Willingness to Accept The Use in all models. Additionally, in the SEM model of Digital Immigrants, there was no direct effect between Perceived Anthropomorphism and Willingness to Accept The Use, and the paths were found to be insignificant. It was thus determined that Perceived Anthropomorphism and Perceived Usefulness exert a serial mediation effect between Perceived Competence and Willingness to Accept The Use in all three models.

Benzer Tezler

  1. Tez No

    395187

    Teknoloji destekli öğrenme ortamlarında çoklu görev yapmanın öğrenmeye etkisi

    The effects of multitasking on learning in technology enhanced learning environments

    MUHTEREM DİNDAR

    Doktora

    Türkçe

    Türkçe

    2015

    Eğitim ve ÖğretimAnadolu Üniversitesi

    Bilgisayar ve Öğretim Teknolojileri Eğitimi Ana Bilim Dalı

    DOÇ. DR. YAVUZ AKBULUT

  2. Tez No

    662276

    Eşitlik temalı reklam tasarımlarının dijital yerliler üzerinden göstergebilimsel analizi

    A semiological analysis of equality-themed advertising designs on the digital natives

    BEGÜM AYLİN ÖNDER

    Sanatta Yeterlik

    Türkçe

    Türkçe

    2020

    Güzel Sanatlarİstanbul Arel Üniversitesi

    Grafik Tasarım Ana Bilim Dalı

    PROF. SELAHATTİN GANİZ

    DR. ÖĞR. ÜYESİ GÜLEN KURT ÖNCEL

  3. Tez No

    546544

    Emotion aware artificial intelligence for cognitive systems

    Bilişsel sistemler için duygu farkındalıklı yapay zeka

    DEĞER AYATA

    Doktora

    İngilizce

    İngilizce

    2019

    Bilgisayar Mühendisliği Bilimleri-Bilgisayar ve Kontrolİstanbul Teknik Üniversitesi

    Bilgisayar Mühendisliği Ana Bilim Dalı

    DOÇ. DR. YUSUF YASLAN

    PROF. DR. MUSTAFA ERSEL KAMAŞAK

  4. Tez No

    725981

    Modular kinetic system proposal with responsive design approach for acoustic paneling systems

    Tepkisel tasarım yaklaşımı ile modüler kinetik akustik panel sistemi önerisi

    SUAT BATUHAN ESİRGER

    Yüksek Lisans

    İngilizce

    İngilizce

    2022

    Mimarlıkİstanbul Teknik Üniversitesi

    Bilişim Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. MİNE ÖZKAR KABAKÇIOĞLU

  5. Tez No

    678661

    Eğitim bilişim ağının insan bilgisayar etkileşimi kapsamında kullanılabilirliğinin değerlendirilmesi

    Evaluation of the usability of educational information network in terms of human-computer interaction

    FATMA HANDAN AKPINAR

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2021

    Bilgi ve Belge YönetimiAkdeniz Üniversitesi

    Yönetim Bilişim Sistemleri Ana Bilim Dalı

    DR. ÖĞR. ÜYESİ TAYFUN YÖRÜK

Geri Dön