Türk halk kültüründe mendil
Handkerchief in Turkish folk culture
- Tez No: 904495
- Danışmanlar: PROF. DR. FATMA AHSEN TURAN
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Halk Bilimi (Folklor), Türk Dili ve Edebiyatı, Folklore, Turkish Language and Literature
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2024
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesi
- Enstitü: Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Türk Halk Edebiyatı Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 221
Özet
Kültür insan yaşamına dair her türlü yaşantıyı ve inanış şeklini anlatır. Kültürün halkın yaşamının her alanını kapsadığı ve millet olma bilincini ortaya çıkardığı düşünüldüğünde Türk kültürünü oluşturan unsurların yüzyılların süzgecinden geçip günümüze ulaştığını söyleyebiliriz. İnsanın yaşama ait bilgileri öğrenerek akıl yürütmesi, belirli ilkeler ve kurallar çerçevesinde hayatını kurgulaması kültürlü birey olma anlamında kullanılır. Bir toplumun ortak duyuş; düşünüş tarzı, yaşam şekli, inanış biçimi iç içe geçerek kültürü oluşturur. Türk kültürünü oluşturan millî, dinî, coğrafi, tarihî unsurların birleşiminde ortak dil kültürün en önemli taşıyıcısıdır. Türk dili gerçek ve mecazi ifadelerle somut ve soyut kavramları en güzel şekliyle bugüne taşımıştır. Dilimizin kültürel kimliğimizi koruması millet olarak var oluşumuzun göstergesidir. Kültür taşıyıcısı olarak somut sembollerin de gizli bir dil ile bu taşıyıcılığa katkısı büyüktür. Türk halk kültüründe mendilin bir kültür taşıyıcısı olarak önemli bir yeri olduğunu görmekteyiz. Bu çalışmada halk edebiyatı ürünlerinin hemen hepsinde farklı işlevleriyle kullanılan mendilin sembolik anlamları tespit edilmiştir. Günlük hayatta çok kullanılan bir nesne olan mendilin kültürümüz içindeki rolünün çok önemli olduğu ve taşıdığı sembolik dilin çok etkili olduğu görülmüştür. Millî kültürlerin hızla yok olduğu bir dönemde kültürel kimliği oluşturan unsurları kayıt altına almanın, kültürel mirasımıza sahip çıkmanın önemi büyüktür. Türk halk kültürünü oluşturan eserler ve yaşantıya dair yapılmış çalışmalar üzerinden mendilin kültürümüzdeki yeri ve önemi araştırılmıştır. Çalışmamızda bu konuda yazılmış olan kitap, makale, bildiri gibi kaynaklar kullanılmış ve mendil kelimesini ihtiva eden eserler taranmıştır. Tezimiz üç ana bölüm ve bunlara bağlı alt bölümlerden oluşmaktadır. İlk bölümde mendil kelimesinin sözlük anlamından ve Türk kültür tarihindeki seyrinden bahsedilmiştir. İkinci bölümde Türk halk edebiyatı ürünleri; halk anlatılarında mendil, anonim halk şiirinde mendil, kalıplaşmış ifadelerde mendil, dramatik sanatlarda mendil, çocuk oyunlarında mendil şeklinde ana başlıklara ve bu başlıklara bağlı alt başlıklara ayrılmıştır. Mendilin işlevlerine göre bu bölümlerde nasıl yer aldığı incelenmiştir. Üçüncü bölümde mendilin halk inanışları ve ritüellerindeki işlevleri incelenmiş ve tasnif edilmiştir. Son bölümde ise seyahatnamelerde mendilin nerede ve hangi işlevlerle geçtiği araştırılmış, elde edilen verilerin tasnifi yapılmıştır. Türk kültüründe ve Türk halk edebiyatı ürünleri içinde mendilin işlevsel bir kültür taşıyıcısı olduğu görülmüştür.
Özet (Çeviri)
Culture encompasses every aspect of human life and belief. Considering that culture permeates all areas of people's lives and creates a sense of national identity, we can say that the elements forming Turkish culture have survived through the centuries and reached the present. Learning about life and reasoning within the framework of certain principles and rules is what defines a cultured individual. A society's shared feelings, way of thinking, lifestyle and beliefs merge to form its culture. Among the national, religious, geographical, and historical elements that make up Turkish culture, a common language stands as the most vital carrier of culture. The Turkish has beautifully conveyed both concrete and abstract concepts through literal and figurative expressions to this day. The preservation of our cultural identity through our language is a testament to our existence as a nation. Tangible symbols also contribute significantly to cultural transmission, carrying a hidden language. In Turkish folk culture, we see that the handkerchief holds an important place as a cultural symbol. This study identifies the symbolic meanings of the handkerchief, which is used in almost every type of folk literature product in various functions. It has been observed that the handkerchief, a commonly used item in daily life, holds a significant role in our culture and carries a powerful symbolic language. In a period where national cultures are rapidly disappearing, documenting the elements that make up cultural identity and protecting our cultural heritage is necessary. The place and importance of the handkerchief in our culture are researched through studies related to Turkish folk culture. In our study, we have used books, articles, papers and other sources on this subject, and we have reviewed works containing the word handkerchief. Our thesis consists of three main sections and related subsections. The first section discusses the dictionary meaning of the word“handkerchief”and its progression in Turkish culture. The second section categorizes Turkish folk literature products into main headings, such as handkerchiefs in folk narratives, anonymous folk poetry, stereotyped expressions, dramatic arts and children's games, and examines how the handkerchief is represented within these categories based on its functions. The third section investigates and categorizes the functions of the handkerchief in folk beliefs and rituals. In the final section, we examine where and with what functions it appears in travelogs, organizing the findings accordingly. It is seen that the handkerchief serves as a functional cultural transmitter in Turkish culture and within products of Turkish folk literature.
Benzer Tezler
- Muğla-Menteşe beldesi halkbilimi ürünlerinde eski Türk inançlarının izleri
The old turkish beliefs living in folklore products in Muğla Kavaklıdere county Menteşe district
HATİCE ÖZKAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2009
Halk Bilimi (Folklor)Dumlupınar ÜniversitesiTürk Edebiyatı Bölümü
PROF. DR. ALİ TORUN
- Simav Cumhuriyet Yareni geleneği ve toplantılarda icra edilen müzik eserlerinin güzel sanatlar liseleri Türk halk müziği teori ve uygulaması derslerinde kullanılabilirliği
Simav Republican Yareni tradition and usubility of musical works performed in meetings in Fine Arts high schools Turkish Folk Music theory and practice courses
KÜBRA GÖKÇE
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
Eğitim ve ÖğretimGazi ÜniversitesiGüzel Sanatlar Eğitimi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. TÜRKER EROĞLU
- Silifke yöresinde yaşayan Tahtacı oymakları halk türküleri
Folk song of Tahtacı tribe in Silifke region
SONAT SEYHAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2001
MüzikSelçuk ÜniversitesiGüzel Sanatlar Eğitimi Ana Bilim Dalı
Y.DOÇ.DR. HASAN BOZKURT
- Türk halk kültüründe süsleme ve süslenme
Ornament and ornamentation in the Turkish folk culture
İLAYDA YILDIRIM
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
Halk Bilimi (Folklor)Gaziantep ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. BEHİYE KÖKSEL
- Türk halk kültüründe mizah ekolojisi
Humor ecology in Turkish culture
AZEM SEVİNDİK
Doktora
Türkçe
2017
Halk Bilimi (Folklor)Hacettepe ÜniversitesiTürk Halk Bilimi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ÖZKUL ÇOBANOĞLU