Şabdanbay Abdıramanov'un 'Öküm' adlı hikâyesinin dil incelemesi (Ses bilgisi-biçim bilgisi-çeviri yazılı metin-Kiril harfli metin)
Language analysis of Sabdanbay Abdıramanov's story called 'Öküm' (Phonetics-morphology-transliterated text-Cyrillic text)
- Tez No: 906602
- Danışmanlar: PROF. DR. AHMET DEMİRTAŞ
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Dilbilim, Türk Dili ve Edebiyatı, Linguistics, Turkish Language and Literature
- Anahtar Kelimeler: Kırgız Türkçesi, Dil İncelemesi, Ses Özellikleri, Biçim Özellikleri, Şabdanbay Abdıramanov, Kyrgyz Turkish, Language Analysis, Phonetic Features, Morphological Features, Sabdanbay Abdıramanov
- Yıl: 2024
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Osmaniye Korkut Ata Üniversitesi
- Enstitü: Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 427
Özet
Türkçe, varlığı yüzlerce yıla dayanan ve bu varlığını devam ettiren bir dildir. Türkler gittikleri her yere dillerini ve kültürlerini de götürmüşlerdir. Bu sebeple Türkçeyi tek bir coğrafya ve oluşum içinde değerlendirmek mümkün değildir. Coğrafya ve kültür değişimi lehçe farklılığını ortaya çıkarmıştır. Bu lehçelerden biri Kırgız Türkçesidir. Kırgız Türkçesi, Kıpçak Grubu olarak bilinen Kuzey-Batı Türk dillerinden biridir. Dil, insanlar arasındaki konuşmayı ve anlaşmayı sağlayan bir araçtır. Dil, belirli yapılardan oluşmaktadır. Dilde anlaşmayı sağlayan en küçük yapı seslerdir. Seslerin belirli bir düzen içinde birleşmesiyle sözcükler oluşmaktadır. Sözcükleri de kökler ve ekler meydana getirmektedir. O yüzden metinlerin dil incelemelerinde ses ve biçim bilgisi büyük önem taşır. Bu durumdan hareketle bu çalışmada Kırgız Edebiyatı'nın önemli yazarlarından Şabdanbay Abdıramanov'un bir dönem eleştirisi niteliğinde kaleme aldığı“Öküm”adlı hikâyesi ses ve biçim bilgisi özellikleri açısından incelenmiştir. Çalışma üç bölümden oluşmaktadır. Giriş bölümünde Kırgız tarihi, Kırgız Türkçesi, Kırgız edebiyatı hakkında bilgiler verilmiştir. Sonrasında yazarın hayatı, eserleri, çalışmaya konu olan eseri hakkında da bilgiler verildikten sonra çalışmanın amacı, önemi ve yöntemi anlatılmıştır. Gelişme bölümünde eser, ses ve biçim özellikleri yönünden incelenmiştir. Ses özellikleri başlığı altında metinde belirlenen ses uyumları ve ses olayları eş zamanlı ve art zamanlı incelenmiştir. Biçim özellikleri başlığı altında ise yapım ve çekim ekleri ile sözcük türleri işlevlerine göre incelenmiştir. Tüm bu incelemeler yapılırken gerekli görülen yerlerde hem tarihî gelişime hem de sözcüklerin Türkiye Türkçesi karşılıklarına yer verilmiştir. Üçüncü bölümde ise sonuç başlığı altında çalışmadan elde edilen sonuçlar aktarılmıştır.
Özet (Çeviri)
Turkish is a language whose existence is based on hundreds of years and continues this existence. Turks took their language and culture with them wherever they went. For this reason, it is not possible to evaluate Turkish in a single geography and formation. The change of geography and culture has revealed dialect differences. One of these dialects is Kyrgyz Turkish. Kyrgyz Turkish is one of the North-Western Turkic languages known as Kipchak Group. Language is a tool that enables speech and understanding between people. Language consists of certain structures. The smallest structure that provides understanding in language is sounds. Words are formed by the combination of sounds in a certain order. Words are also formed by roots and affixes. Therefore, phonology and morphology are of great importance in language analyses of texts. Based on this situation, in this study, the story 'Öküm' written by Shabdanbay Abdıramanov, one of the important writers of Kyrgyz Literature, as a period criticism, is analysed in terms of phonology and morphology. The study consists of three parts. In the introduction section, information about Kyrgyz history, Kyrgyz Turkish, Kyrgyz literature is given. Then, after giving information about the author's life, his works, the work that is the subject of the study, the purpose, importance and method of the study are explained. In the development section, the work is analysed in terms of sound and form features. Under the title of sound features, the sound harmonies and sound events determined in the text are analysed simultaneously and diachronically. Under the title of morphological features, construction and inflectional affixes and word types are analysed according to their functions. While making all these analyses, both the historical development and the Turkish equivalents of the words are given where necessary. In the third part, the results obtained from the study are presented under the title of conclusion.
Benzer Tezler
- Şabdanbay Abdıramanov'un 'Ürkünbaydın Üylönüşü' adlı eseri üzerine dil incelemesi (İnceleme-metin-sözlük)
Language analysis on Shabdanbay Abdiramanov's work on 'Ürkünbaydın Üylönüşü' (Analysis-text-dictionary)
MİHRİBAN TOPALOĞLU
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
DilbilimAtatürk ÜniversitesiÇağdaş Türk Lehçeleri ve Edebiyatları Ana Bilim Dalı
PROF. DR. SÜLEYMAN EFENDİOĞLU
- Yeni iletişim olanakları ve hegemonya
New communication opportunities and hegemony
DAUREN SYBANBAY
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
İletişim BilimleriKocaeli Üniversitesiİletişim Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. MERAL ÇİFTER
- Biyohidrojen üretimi için fotobiyoreaktörlerde ölçek büyütme
Scale-up for biohydrogen production in photobioreactors
MİRAÇ SABANKAY
Yüksek Lisans
Türkçe
2012
BiyomühendislikEge ÜniversitesiBiyomühendislik Ana Bilim Dalı
PROF. DR. FAZİLET VARDAR SUKAN
- Condition of beekee-ping in Bulgaria, its problems, studies about beekee-ping through out a year
Bulgaristan'da arıcılığın durumu, sorunları, yılboyu arıcılıkta yapılan çalışmalar
GÜLSEREN SEYMENLİ
- Moldo Niyaz: Sanat-i Digär (Astar) Metin-inceleme-sözlük
Başlık çevirisi yok
GÜLZADA NARMAMATOVA
Yüksek Lisans
Türkçe
2005
Batı Dilleri ve EdebiyatıKırgızistan-Türkiye Manas ÜniversitesiTürkoloji Ana Bilim Dalı
PROF. DR. AHMET BURAN
