Türkiye'de anayasal çerçevede devlet başkanlığının hukuki statüsü
The legal status of the head of state in Turkey within the constitutional framework
- Tez No: 908037
- Danışmanlar: PROF. DR. AYHAN CEYLAN
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Hukuk, Law
- Anahtar Kelimeler: Devlet, Devlet Başkanlığı, İktidar, Cumhurbaşkanı, Hükümet Sistemleri, State, Head of State, Power, President, Government Systems
- Yıl: 2024
- Dil: Türkçe
- Üniversite: İstanbul Ticaret Üniversitesi
- Enstitü: Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Kamu Hukuku Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Kamu Hukuku Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 164
Özet
Eski Türk Devletleri ve Osmanlı Devleti'nde hem siyasi hem dini otoriteye sahip olan devlet başkanları genel itibariyle yasama, yürütme ve yargı yetkilerine tek başına sahip olmuştur. Ancak danışma meclisleri olarak karşımıza çıkan kurullarla başlayan gelişim, Kanun-i Esasi'de yasama, yürütme ve yargı yetkilerinin organik ayrımı şeklinde belirlilik kazanmış ve II. Meşrutiyet ile parlamenter sisteme doğru bir evrilme göstermiştir. TBMM'nin ilanı itibariyle devlet başkanının anayasal süreçteki statüsü birçok kez değişmiş ve her seferinde de hükümet sisteminin ve bu sistem içindeki devlet başkanının konumu üzerine tartışılmıştır. 1921 Anayasası ile devlet başkanlığı kurumuna ayrıca yer verilmezken Cumhuriyet'in ilanı ile ilk devlet başkanı Mustafa Kemal Paşa olmuştur. 1924 Anayasası ile devam eden süreçte devlet başkanı parlamenter sisteme uygun düzenlense de tek partili sistem ve çoğunlukçu demokrasi anlayışı güçlü bir devlet başkanını getirmiştir. Bu deneyim sonucunda 1961 Anayasası ile parlamenter sistem tam anlamıyla benimsenmiş ve iktidarın sınırlandırılmasının temel yolu olan temel hak ve özgürlükler arttırılmıştır. Bu sürede yürütmede daha etkin bir rol alan Başbakana karşın 1982 Anayasası ile Cumhurbaşkanının yetkileri genişletilmiş ve bu Anayasada yapılan 2017 değişikliğiyle benimsenen yeni hükümet sistemi ile de yürütme tamamıyla Cumhurbaşkanına bırakılarak devlet başkanının yetkileri oldukça kapsamlı hale gelmiştir.
Özet (Çeviri)
In the ancient Turkic states and the Ottoman Empire, heads of state, who held political and religious authority, exercised legislative, executive, and judicial powers exclusively. However, the emergence of advisory councils and consultative assemblies marked the beginning of an organic separation of powers—legislative, executive, and judicial—under the Kanun-i Esasi, leading to a parliamentary system with the Second Constitutional Monarchy. After the establishment of the Türkiye Büyük Millet Meclisi, the status of the head of state changed multiple times, sparking debates over the system of government and the role of the head of state. Although the 1921 Constitution did not establish a head of state, Mustafa Kemal Paşa became the first one with the proclamation of the Republic. The 1924 Constitution introduced a strong head of state within a parliamentary framework, influenced by the one-party regime. The 1961 Constitution adopted a full parliamentary system, expanding fundamental rights and freedoms. The 1982 Constitution further enhanced the powers of the President, despite the Prime Minister's central role in the executive. The 2017 constitutional amendment solidified the executive power in the President, significantly expanding the head of state's authority.
Benzer Tezler
- Türkiye iktisat politikalarının belirlenmesinde iktisadi kurum-kural ve kuruluşların rolleri
Başlık çevirisi yok
İBRAHİM GÜRAN YUMUŞAK
- Türk siyasal sisteminde Cumhurbaşkanı'nın yeri ve seçimi
Position and election of president in Turkish political system
SEMA AKYÜZ
- Türkiye'de Sayıştay'ın mahalli idareler üzerindeki denetimi
Başlık çevirisi yok
İBRAHİM ÖZKARCI
Yüksek Lisans
Türkçe
1994
İşletmeİstanbul ÜniversitesiMaliye ve Mali Yönetim Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ÖNCEL TARKAN
- Milli güvenlik kavramı ve anayasal bir kurum olarak Milli Güvenlik Kurulu
The Concept of national security and The national Security Council as a constitutional institution
HALİT ÜNKAZAN
- Türkiye'de Devlet Planlama Teşkilatının ve planlama sürecinin değişimi
The evolution of the State Planning Organization andplanning process in Turkey
SEMA YALMAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
Kamu YönetimiKütahya Dumlupınar ÜniversitesiKamu Yönetimi Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ SELAMİ ERDOĞAN