تحقيق ودراسة نثر الجمان من فتح الرحمن لمحمد بن قرقماس من بداية سورة الأنفال إلى نهاية سورة الرعد
Muhammed b. Korkmaz'ın Nesrü'l-Cümân min Fethi'r-Rahmân adlı eserinin tahkiki ve incelenmesi (Enfâl Sûresinin başından Ra'd Sûresinin sonuna kadar)
- Tez No: 908363
- Danışmanlar: DOÇ. DR. ZIYAD RAVAŞDEH
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Din, Religion
- Anahtar Kelimeler: Tefsir, İşari Tefsir, Fetḥü'r-Rahmân, Neşrü'l-Cüman, Enfâl suresi, Ra'd suresi, İbn korkmaz, Tafsir, Et-Tafsir el-Ishari, Fath al-Rahman, Nasr al-Juman, Surah Al-Anfal, Surah Ar-Ra'd, Ibn Qurqmas, Al-Badi
- Yıl: 2024
- Dil: Arapça
- Üniversite: İstanbul Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Temel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: İslam Araştırmaları Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 257
Özet
Bu çalışma, Nasırüddin Muhammed bin Korkmaz el-Aktemori'nin“Nesrü'l-Cümân min Fethi'r-Rahmân”adlı eserinin bir kısmının bilimsel bir çalışması ve incelemesidir. Çalışma, Enfâl Suresi'nin başından Ra'd Suresi'nin sonuna kadar olan bölümü kapsamaktadır. İbn Korkmaz, dokuzuncu yüzyılda yaşamış ve dönemin İslam alimleri arasında önemli bir yere sahip olan bir şahsiyettir. Mısır'da Memlük dönemi boyunca Kahire'de yaşamış ve bu döneminin önde gelen alimlerinden eğitimler almıştır. Tefsir, edebiyat ve özellikle belagat bilimlerinde üstün bilgi sahibi olup, aynı zamanda astronomi, tıp ve harf ilimleri gibi çeşitli alanlarda da derin bilgi sahibiydi. İbn Korkmaz, kitapları ve katkılarıyla İslam mirasına büyük bir zenginlik katmıştır. Geniş ilmi bilgisi ve üstün yeteneklerine rağmen, ne yazık ki hem kendisi hem de eserleri günümüzde neredeyse tamamen unutulmuş durumdadır. Bu durum yazarın hayatı ve eserleri hakkındaki mevcut bilgilerin sınırlı kalması, biyografik ve tarihsel kaynaklarda adının nadiren geçmesinden kaynaklanmaktadır. Yazarın en önemli eserlerinden biri,“Fetḥü'r-Rahmân fî Tefsîri'l-Kur'ân”adlı yirmi ciltlik kapsamlı bir tefsirdir. Sonrasında çevresindekilerin isteği üzerine bu tefsiri dört cilt halinde özetlemiştir. Bu özetlenmiş versiyona da“Nesrü'l-Cümân min Fethi'r-Rahmân”adını vermiştir.“Nesrü'l-Cümân”eseri, seci üslubuyla öne çıkan ve bedi sanatının bu şekilde kullanıldığı tek tefsir olarak dikkat çekmektedir. Bu çalışmanın sorunları arasında, eserin geniş bir incelemesi ve kapsamlı bir tahkikinin yapılmamış olması yer almaktadır. Bu tefsir, kısa olmasına rağmen, belagat ve işari tefsirler açısından ve vaaz ve irşad açısından oldukça zengindir. Bu eserin değeri iki unsurda yatmaktadır: Birincisi, tefsir belagat ve işari tefsirler açısından zengindir; ikincisi ise bizzat müellifin eliyle yazılmış olmasıdır. Mevcut nüshalar, yazarın kendisi tarafından, açık ve güzel bir yazıyla yazılmıştır. Bu şekilde, müellifin el yazısıyla muhafaza edilen iki nüsha mevcuttur; Bizim esas aldığımız nüsha, Beyazıt kütüphanesinde 587 ve 588 numarayla kayıtlı olan el yazmasıdır. Diğer nüsha ise sadece dördüncü cildi içeren“Saint Petersburg”kütüphanesindedir; ve bu nüsha“Nesrü'l-Cümân”adlı eserin ilk versiyonu gibi görünmektedir.“Saint Petersburg”nüshası sadece dördüncü cildi içerdiğinden, bu çalışmada sadece Beyazıt nüshası kullanılmıştır. Bu çalışma, eserin metninin tahkikini ve içeriğinin edisyon kritik yöntemiyle analizini ve yazarın metodolojisini içermektedir ve üç ana bölümden oluşmaktadır. Birinci bölümde, İbn Korkmaz'ın hayatı, yetişmesi, özellikleri, hocaları, talebeleri ve eserleri ele alınmaktadır. İkinci bölümde,“Nesrü'l-Cümân”tefsirinin iki nüshasının kodikolojik açıdan incelenmesi yapılmakta ve ardından müellifin Enfâl Suresi'nden Ra'd Suresi'ne kadar olan tefsir metodolojisi ve kullandığı kaynaklar analiz edilmektedir. Üçüncü bölümde ise; Enfâl Suresi'nden Ra'd Suresi'ne kadar olan bölümün bilimsel tahkiki yapılmaktadır. Çalışma, elde edilen önemli sonuçlar ve bazı tavsiyelerle sonuçlandırılmıştır; bunlardan en önemlisi, müellifin tefsirinde kelam, ahlak ve manevi rehberlikle ilgili meselelere daha fazla önem verilmesi gerektiğidir. Ayrıca, yazarın bazı sureleri tefsir ederken daha ayrıntılı ve uzun bir üslup kullandığı da dikkat çekmiştir.
Özet (Çeviri)
This thesis constitutes a scientific study and examination of a segment from the manuscript titled“Nathr al-Juman min Fath al-Rahman”by Nasir al-Din Muhammad ibn Qurqmas, covering from the beginning of Surah Al-Anfal to the end of Surah Ar-Ra'd. The author belonged to the scholarly circles of the 9th century AH, residing in Cairo during the Mamluk era. He received tutelage from renowned scholars of his time and was a polymath, innovative in rhetoric and literature, and well-versed in astronomy, medicine, and the science of letters. He contributed significantly to Islamic heritage through his works, adding many valuable books across various Islamic sciences. Despite his extensive knowledge and remarkable talent, both he and his works have remained almost unknown to this day, which may be due to the scarcity of available information about him and his life in biographical and historical sources. His notable works is the twenty volumes titled“Fath al-Rahman fi Tafsir al-Qur'an.”At the request of his students, he condensed this work into a four-volume summary to facilitate their comprehension and benefit and named it“Nathr al-Juman min Fath al-Rahman.”“Nathr al-Juman”is distinguished by its rhymed prose style and stands as the sole commentary employing the art of badi' (rhetorical embellishment) is used in this unique manner. The central issue of this thesis lies in the lack of a thorough study and scholarly examination of the manuscript“Nathr al-Juman.”Despite its distinctive style, it has not been sufficiently studied or critically investigated up to this time. Despite its brevity, this commentary contains numerous allegorical interpretations, ethical reflections, sermons and guidance. The value of this work is twofold: firstly, its interpretive style and content as a book, and secondly the quality of the manuscripts, as the extant copies are penned in the author's clear and elegant handwriting. There are two copies of the manuscript, both penned by the author. A complete copy is preserved in the“Beyazid Library,”which served as the primary source for the critical edition of the section spanning from Surah Al-Anfal to Surah Ar-Ra'd. Another copy is in“Saint Petersburg,”which appears to be an earlier version of the book“Nathr al-Juman,”exhibiting numerous differences between the two copies. The“Saint Petersburg”copy contains only the fourth part of the manuscript. This study serves as both a critical edition of the text and a critical analysis of its content and the author's methodology. It consists of three main sections. The first section reviews the life of Ibn Qurqmas, his upbringing, his characteristics, as well as his teachers, students, and works. The second section delves into the manuscript from a codicological perspective examining both copies of the commentary“Nathr al-Juman”and the method of editing the unique copy. It then analyzes Ibn Qurqmas's methodology in interpreting Al-Anfal to Ar-Ra'd, focusing on his approach to presenting the interpretation and the sources he utilized. The third section includes a scholarly verification of the text of the commentary on Surah Al-Anfal to Surah Ar-Ra'd. The researcher concludes by highlighting the most significant findings and offering some recommendations. Notably, the author placed greater emphasis on discussing matters related to theology, ethics, and spiritual guidance in his commentary, deliberately avoiding delving into contentious issues between Islamic schools of thought. Furthermore, the author's style in interpreting certain Surahs is more detailed and extensive compared to others.
Benzer Tezler
- نثر الجمان من فتح الرحمن لمحمد بن قرقماس تحقيقًا ودراسةً (من سورة المائدة إلى سورة الأعراف)
Muhammed b. Korkmaz'ın Nesrü'l-Cümân Min Fethi'r-Rahmân adlı eserinin tahkiki ve incelenmesi (Mâide Sûresinin başından A'râf Sûresinin sonuna kadar)
MOHAMAD ALYASIN
Yüksek Lisans
Arapça
2024
Dinİstanbul ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ZİYAD RAVAŞDEH
- حاشية شمس الدين الكرماني(786هـ) على تفسير البيضَاويّ (من أول سورة ابراهيم الى آخر سورة النصر ) تحقيق ودراسة .
Şemseddin el-Kirmânî'nin (ö. 786/1384) Hâşiye ʿalâ Envâri't-tenzîl ve Esrâri't-teʾvîli (İbrahim Suresi-Nâsr Suresi bölümü tahkîk ve değerlendirme / Shams al-Din al-Kirmani's commentary on the interpretation of al-Baydawi (From the beginning of Surat Ibrahim to the end of Surat al-Nasr) as a study and investigation
ABOOTHAR RAAD ABDULLA ABDULLA
Yüksek Lisans
Arapça
2022
DinÇankırı Karatekin ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ ABDULSALAM YOUSUF ESSA AL-YAGOOB
- 'Muhammed El-Mudurni'nin Nüzhetü'n-Nazar Haşiyesi'nin tahkik ve değerlendirmesi (Başlangıç-sahih hadis arası)
(حاشية محمد المدرني على نزهة النظر تحقيق و دراسة (من البداية إلى الحديث الصحيح
MOHAMMED ABDULATEEF
Yüksek Lisans
Arapça
2022
Dinİstanbul ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. CEMAL ABDULLAH AYDIN
- ُدرين على نزهة النَّظَر من تعريف اإلسناد إىل نـهاية الكتاب حاشية الـم(حتقيق ودراسة)
Mudurnî'nin Nüzhetü'n-Nazar Haşiyesi'nin isnad konusundan kitabın sonuna kadar olan üçüncü bölümünün tahkik ve değerlendirilmesi / Hashiyat al-Mudurni 'ala Nuzhat al-Nadhar. From the chapter of isnad to the end of the book (Verification and study)
MOHAMAD AL SABSABI
Yüksek Lisans
Arapça
2024
DinFatih Sultan Mehmet Vakıf ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. HALİL İBRAHİM KUTLAY
- 'تفسير القرآن' للمصري محمد شمس الدين الشافعي: ( من اول سورة الحج الى نهاية سورة النور)دراسة و تحقيق
Semseddin Muhammed b. Abdullah el-Makdisi eş-Şafii'nin Tefsiru'l-Kur'ani'l-Azim Isimli Escrinin Tahkik ve Incelemesi (el-Hace Suresinin Başinan en-Nur Suresinin Sonuna Kadar
SAAD ADIL SALEH SALEH
Yüksek Lisans
Arapça
2023
DinÇankırı Karatekin ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ ABDULSALAM YOUSUF ESSA AL-YACOUB